Każdy, kto planuje zwiedzić Puszczę Białowieską, powinien zobaczyć Białowieski Park Narodowy. Opis tego miejsca – taką mamy nadzieję – dodatkowo zachęci do zwiedzania. A trzeba przyznać, że nie brakuje tam ani ciekawych miejsc, ani roślin o unikatowym pokroju, ani największych symboli Białowieży, z żubrem na czele. Możliwość podziwiania lasu pierwotnego w Obszarze Ochrony Ścisłej czy podziwianie żubra w rezerwacie pokazowym to nie lada atrakcja, nie tylko dla zapalonych miłośników przyrody. Z naszego tekstu dowiecie się, kiedy utworzono Białowieski Park Narodowy, jaką ma powierzchnię i dlaczego jest tak istotnym miejscem w puszczy.
Jaką powierzchnię ma Białowieski Park Narodowy
Białowieski Park Narodowy leży na terenie północno-wschodniej Polski. Obejmuje i chroni on najcenniejsze obszary Puszczy Białowieskiej. Najcenniejsze przyrodniczo, gdyż to właśnie na terenie parku znajdują się najstarsze drzewa, największe zwierzęta czy najrzadziej spotykane gatunki ptactwa. Powierzchnia Białowieskiego Parku Narodowego wynosi 105, 17 km2. Utworzony w 1932 roku, jest drugi najstarszym (po Pienińskim Parku Narodowym) tego typu miejscem w Polsce. Jednocześnie, jeden z pierwszych parków narodowych w Europie.
Białowieski Park Narodowy składa się z trzech wydzielonych obszarów ochrony: Orłówki, Hwoźnej i Ośrodka Hodowli Żubrów, którego częścią jest rezerwat pokazowy. Wyjątkowość i unikatowy charakter Białowieskiego Parku Narodowego bierze się również z faktu, że znajdujący się tam Obszar Ochrony Ścisłej, należy do nielicznych tego typu obiektów na świecie, leżących na terenie więcej niż jednego państwa. W samej Europie są tylko trzy takie obszary. Status obiektu transgranicznego, las pierwotny zyskał w 1992 roku, na skutek rozszerzenia przez UNESCO statusu obiektu dziedzictwa także na tereny leżące po stronie Białoruskiej.
Białowieski Park Narodowy historia
Odnajdywane na terenie Puszczy Białowieskiej ślady działalności człowieka, pochodzą z różnych epok. Pozwala to sądzić, że osadnictwo na tych terenach istniało już w starożytności. W związku z tym niewielkie obszary lasu ulegały dewastacji na skutek wyrębu drewna. Wczesne średniowiecze to przerwa w osadnictwie, a na czasy królów Polski przypada początek ochrony Puszczy Białowieskiej. Wówczas była ona zaliczana do dóbr królewskich, często jednak chroniono ją nie ze względu na unikatowe walory przyrodnicze, ale na zapas grubej zwierzyny, która miała być, jedynie przywilejem władzy Jednak warto oddać kolejnym władcom, że nawet jeśli motywowani własnym egoizmem, puszczę chronili. Zamiary, by utworzyć Białowieski Park Narodowy, wyrażano, jeszcze przed zakończeniem I wojny światowej.
Ustanowienie specjalnego obszaru, chroniącego najcenniejsze walory naturalne puszczy, było oczkiem w głowie m.in. dr Hugo Conwentza z Gdańska. Jednak starania naukowca, podobnie jak innych autorytetów, okazały się bezowocne. 5 lat później, ministerstwo rolnictwa ustanowiło na terenie lasu obszary objęte ścisłą ochroną. Tak powstał częściowy rezerwat, który 4 sierpnia 1932 roku zmienił się w Białowieski Park Narodowy.
Unikatowy charakter Białowieskiego Parku Narodowego
Zastanawiając się, co chroni Białowieski Park Narodowy, nie sposób nie wspomnieć o Obszarze Ochrony Ścisłej, określanym jako ostatni fragment lasu pierwotnego w Europie. Na obszarze tym, pomimo osadnictwa i działalności ludzkiej, nigdy nie zostały zaburzone naturalne procesy przyrodnicze. Dodatkowo już od początku XX wieku, na obszarze tym panuje zakaz wycinki drzew, polowań oraz całkowitej eksploatacji. Znajdziemy tam drzewa, których wiek liczy sobie kilkaset lat, m.in. dęby i sosny. W obszarze ochrony występują tysiące gatunków zwierząt, głównie bezkręgowców i owadów. Unikatowy charakter tego terenu bierze się m.in. z faktu, że wielu z występujących tu gatunków, nie znajdziemy nigdzie indziej w Polsce czy Europie. Występują tu także cenne i rzadko spotykane gatunki mchów oraz porostów.
Martwe drzewa w Białowieskim Parku Narodowym
Mając na uwadze wyjątkowość Białowieskiego Parku Narodowego, nie sposób nie wspomnieć o licznie występujących tu martwych drzewach. Wydawałoby się, że przewrócone kilkadziesiąt lat temu drzewo, w tak wielkim lesie jest całkowicie bezużyteczne. Tymczasem, w martwych drzewach, stanowiących ok ¼ Obszaru Ochrony Ścisłej, kwitnie życie. Przede wszystkim, rozkładające się drewno jest cennym źródłem próchnicy oraz wielu wartościowych substancji odżywczych dla gleby. Martwe drewno to również naturalne środowisko życia bakterii, porostów i mchów, które nie są w stanie przeżyć w innych warunkach. Są także cennym podłożem dla rozmaitych gatunków grzybów, których na terenie Puszczy Białowieskiej znajdziemy naprawdę sporo.
Turystyka w Białowieskim Parku Narodowym
Białowieski Park Narodowy jest miejscem, które każdego roku przyciąga kilkaset tysięcy turystów. Nic dziwnego – rosnące tu drzewa i krzewy często przybierają niespotykany nigdzie indziej pokrój, są znacznie większe i bardziej efektowne. Możliwość zobaczenia na własne oczy żubra, których po polskiej stronie puszczy jest ok. 500 czy łosia, to nie lada gratka nie tylko dla najmłodszych, ale również nieco starszych miłośników przyrody. Z całą pewnością, wpływ na popularność tego obszaru mają liczne atrakcje turystyczne, takie jak pomniki przyrody – stare i wielkie dęby, jak np. słynny, powalony przez wichurę Dąb Jagiełły.
Będąc w okolicy, warto zwiedzić nie tylko rezerwat pokazowy, ale także muzeum Białowieskiego Parku Narodowego. Park jest rajem dla wszystkich miłośników pieszych i rowerowych wędrówek. Na jego obszarze znajduje się łącznie kilkadziesiąt kilometrów ścieżek, połączonych ze sobą tak, by podczas jednego spaceru zobaczyć, jak największą liczbę wartościowych okazów. Obserwację zwierząt umożliwiają także specjalnie wybudowane w tym celu wieże.
