Alpaka (zwierzę) to obecnie coraz bardziej lubiane i coraz częściej hodowane w Polsce duże zwierzę egzotyczne. Mają je już niemal wszystkie zwierzęce ośrodki agroturystyczne. Alpaki urzekają swym milusim wyglądem z mięciutką czuprynką na głowie i wielkimi oczami z długimi rzęsami.
Biorą też udział w animaloterapii dla dzieci chorych, osób leczonych szpitalnie, osób z depresją itp. Wiesz co to jest alpaka (zwierzę)? Konieczne przeczytaj więc i jeszcze dziś sprawdź różnice alpaka a lama, czy alpaka pluje, ile żyje alpaka, alpaka opis gatunku.
Co to jest alpaka?
Alpaka (zwierzę) (łac. Vicugna pacos) to zwierzę z rodziny wielbłądowatych (Camelidae), rzędu Cetartiodactyla, infragromady łożyskowce (Placentalia), podgromady ssaki żyworodne (Theria). Jest to udomowiony gatunek wielbłądowatych południowoamerykańskich, mylony często z lamą. Wielbłądowate pojawiły się w Ameryce Płn. ponad 40 mln lat temu.
Wielbłądy migrowały potem na wschód przez Cieśninę Beringa, a lamy do Ameryki Płd. Obecnie istnieje 5 gat. wielbłądowatych: wielbłądy (jedno- i dwugarbne), lamy, guanako, alpaki i wigonie. Różnią się rozmiarem i przeznaczeniem. Niektóre są wykorzystywane głównie jako zwierzęta juczne, a inne są cenione ze względu na futro, sierść, mięso.
Wielbłądy, lamy i alpaki są udomowione od tysięcy lat, podczas gdy guanako i wigonie nadal swobodnie wędrują dziko w stadach. Największe są wielbłądy: jednogarbne dromadery z Afryki Płn., Bliskiego Wschodu i Azji Płd. oraz dwugarbne baktriany z Chin i Tybetu.
Następna pod względem wielkości jest lama (czyli udomowione guanako), a potem alpaka (czyli udomowiona wigonia). Alpaka występuje w dwóch typach ras: huacaya i suri. Huacayas to bardziej powszechny typ, stanowiący ok. 85-90% wszystkich alpak. Oba typy różnią się głównie okrywą włosową. Włosy alpak dorastają do 50 cm długości. Z wełny alpaki produkuje się koce, poncza i wysokiej klasy odzież.
Jak długo żyją alpaki? Ile żyje alpaka?
Alpaka (zwierzę) (łac. Vicugna pacos) żyje przeciętnie ok. 15-20 lat. Najdłuższa udokumentowana długość życia alpaki to jednak 28 lat.
Czym różnią się alpaki od lam? Alpaka a lama.
Ludzie często mylą alpaki z lamami. Tymczasem choć blisko spokrewnione, alpaki i lamy to jednak bardzo różne od siebie zwierzęta. Lamy są bowiem znacznie większe, około dwa razy większe od alpaki. Ich waga waha się natomiast w granicach od ok. 110 do 200 kg. Z kolei alpaki ważą jedynie od ok. 50 do 90 kg.
Lamy są wykorzystywane głównie jako zwierzęta juczne lub do pilnowania stad owiec i alpak. Natomiast alpaki są hodowane głównie ze względu na miękkie i luksusowe runo. Oba gatunki wykorzystuje się też mięsnie i na skóry. Alpaki i lamy hoduje się już od tysięcy lat.
Alpaka opis gatunku, wygląd morfologiczny.
Alpaki są najmniejszymi przedstawicielami rodziny wielbłądowatych. Ich średni wzrost w kłębie wynosi ok. 91,4 cm, a długość ciała ok. 120 do 225 cm, przy masie ok. 55 do 65 kg. Dla porównania lama ma prawie 1,2 m wysokości w kłębie i waży od 130 do 155 kg. Wielbłądy dorastają natomiast do 2 m i ważą od 400 do 600 kg.
Ubarwienie jest bardzo różnorodne i znane są aż 22 możliwe jego kolory. Najczęściej jednak jest to ubarwienie czarne lub brązowo-czarne, a czasem białe. Zwierzęta te wyglądają trochę jak owce z długimi szyjami i dłuższymi nogami zakończonymi racicami.
Występowanie alpaki
Dzikie guanako i wikunia żyją w wielu różnych siedliskach. Spotkać je można od wysokiej i suchej pustyni Atacama w północnym Chile, po wilgotną i burzową Ziemię Ognistą na południowym krańcu kontynentu. Alpaki są też rodzime w Andach na wysokości do 4800 m. Gatunek ten jest ponadto bardzo elastyczny na zmiany i jest eksportowany na cały świat, w tym do Polski.
Obecnie więc ich „siedliskiem” są też często pastwiska i pola uprawne m.in. także całej Europy. Mimo to, nadal ok. 99% światowej populacji alpak występuje w Ameryce Płd.
Alpaki charakter i zachowanie.
Alpaki są zwierzętami socjalnymi, tworzącymi grupy rodzinne złożone z dominującego samca oraz kilku samic i ich potomstwa. Mają przy tym bardzo łagodny charakter, przez co nadają się do animaloterapii. Używa się je m.in. do pracy z dziećmi cierpiącymi na ADHD i z porażeniem mózgowym, do terapii osób starszych itp.
Jednocześnie zwierzęta te na dziko aktywnie walczą z drapieżnikami. Sprawiło to, że w Europie wykorzystuje się je więc również do ochrony stad owiec przed psami, wilkami i innymi drapieżnikami.
Alpaka zwierzę – pochodzenie i udomowienie.
Alpaki udomowiono tysiące lat temu. Mieszkańcy Moche z płn. Peru używali ich wizerunku w sztuce. Nie są znane dzikie alpaki, a najbliższy żyjący krewny wikunia (też pochodzi z Ameryki Płd.) jest ich dzikim przodkiem. Rodzina Camelidae po raz pierwszy pojawiła się w Ameryce 40-45 mln lat temu w okresie eocenu, od wspólnego przodka Protylopusa. Ich potomkowie podzielili się na dwa plemiona Camelini i Lamini, które wyemigrowały do Azji i Ameryki Płd.
Wielbłądowate wymarły w Ameryce Płn. Ok. 3 mln lat temu. Rozkwitły jednak w Afryce i Azji, dając obecne gatunki. Dopiero 2-5 mln lat temu w pliocenie rodzaj Hemiauchenia z plemienia Lamini podzielił się na paleolamę i lamę. Pozostałości wikunii i guanako znajdowano w całym Peru od ok. 12 000 lat. Ich udomowione odpowiedniki lamy i alpaki, znaleziono zmumifikowane w dolinie Moquegua na południu Peru.
Znaleziska te są datowane na 900-1000 lat i przedstawiają dwie rasy alpak. Dokładniejsza analiza kości i zębów tych mumii wykazała, że alpaki te zostały udomowione z Vicugna vicugna. Inne badania, biorąc pod uwagę behawioralne i morfologiczne cechy alpak i ich dzikich odpowiedników, wydają się wskazywać co innego. Dowodzą mianowicie, że alpaki mogą mieć swoje korzenie zarówno w Lama guanicoe, jak i Vicugna vicugna i ich hybrydach.
Analiza genetyczna potwierdza przy najmniej w części ten obraz pochodzenia alpak. Analiza DNA mitochondrialnego wskazuje, że większość alpak ma mtDNA guanako. Wiele ma też mtDNA wikunii. DNA alpaki jest jednak znacznie bardziej podobne do DNA wikunii, niż do DNA guanako.
Sugeruje to, że alpaki są raczej potomkami Vicugna vicugna, a nie lamy guanicoe. Rozbieżność z mtDNA wydaje się wynikać z faktu, że mtDNA jest przenoszony tylko przez matkę. Natomiast praktyki hodowlane spowodowały hybrydyzację lam (które głównie niosą DNA guanako) i alpak.
Zwierzę Alpaka kierunki hodowli.
Alpaki są hodowane głównie dla ich miękkiego i luksusowego runa (włókna). Każde strzyżenie daje około 3 do 5 kg runa na zwierzę rocznie. Ich wspaniała sierść często jest porównywana do kaszmiru. Można ją przekształcić w szeroką gamę produktów, od przędzy i odzieży, po gobeliny i koce.
Samo runo jest znane na całym świecie ze swojej delikatności, miękkości, lekkości, trwałości, doskonałych właściwości termicznych i połysku.
Istnieje przy tym także kilka innych podstawowych kierunków hodowlanych, opracowanych przez hodowców alpak:
-
hodowla i sprzedaż osobników rozpłodowych i ich materiału genetycznego w postaci nasienia samców – wymaga to doskonałej genetyki i solidnych programów hodowlanych, które zaowocują hodowlą wysokiej jakości zwierząt;
-
hodowla na wysokiej jakości runo – takie runo można potem sprzedawać lub przetworzyć na produkt końcowy. Niektórzy hodowcy alpak wytwarzają takie produkty ręcznie, poprzez przędzenie, tkanie lub dzianie. Mogą potem sprzedawać tę pracę na swojej farmie, w sklepach detalicznych lub w Internecie;
-
agroturystyka – różne formy agroturystyki odniosły duży sukces wśród hodowców alpak, w tym noclegi, jednodniowe wycieczki i imprezy okolicznościowe, animaloterapia itp.;
-
hodowla mięsna – sporadycznie stosowana.
Alpaka żywienie
Alpaki są przeżuwaczami. Jedzą zwykle 1,5% swojej masy dziennie dla normalnego wzrostu. Potrzebują głównie trawy pastwiskowej, siana lub kiszonki. Niektóre mogą również potrzebować dodatkowej żywności energetycznej i białkowej. Zwykle próbują jednak żuć prawie wszystko, w tym np. puste butelki pet.
Większość hodowców alpak regularnie zmienia im żerowiska, aby trawa mogła odrosnąć, a pasożyty kałowe mogły umrzeć przed ponownym wykorzystaniem obszaru. Trawa pastwiskowa jest doskonałym źródłem białka. Kiedy zmieniają się pory roku, trawa traci lub zyskuje więcej białka. Na przykład wiosną trawa pastwiskowa ma ok. 20% białka, podczas gdy latem tylko 6%.
Zimą alpaki potrzebują więcej suplementów energetycznych, aby wytworzyć ciepło ciała. Błonnik pozyskują z siana lub z długich łodyg, które dostarczają im wit. E. Zielona trawa zawiera wit. A i E. Alpaki mogą jeść naturalną, nienawożoną trawę. Jednak hodowcy mogą również uzupełniać trawę niskobiałkowym sianem z trawy.
Aby zapewnić selen i inne niezbędne witaminy, należy je dodatkowo karmić dzienną dawką zboża. Zapewni to dodatkowe składniki odżywcze, które nie są w pełni uzyskiwane z podstawowej diety.
Vicugna pacos rozród
Do rozrodu samice powinny osiągnąć wiek 18 miesięcy lub więcej, a samce 2 do 3 lat. Alpaki mogą rozmnażać się o każdej porze roku, ale zimą jest to trudniejsze. Ciąża trwa średnio 11,5 miesiąca i zwykle skutkuje pojedynczym potomstwem, lub bardzo rzadko bliźniętami. W większości przypadków alpaki rodzą się bez potrzeby ludzkiej interwencji i zwykle w ciągu dnia.
Młode ważą ok. 6,5 do 9 kg i szybko stają na własne nogi. Zaczynają też ssać wymię matki w ciągu ok. 90 minut od urodzenia. Samice kontynuują karmienie piersią przez ok. 6 miesięcy, aż do odsadzenia.
