Sprzedaż produktów pochodzenia zwierzęcego umożliwia życie na wsi. Dzięki zyskom możliwy jest też zakup dalszych środków do produkcji i finansowanie inwestycji rolniczych. Zwierzęta hodowlane często stanowią główną rezerwę kapitału rolniczych gospodarstw domowych. Ich hodowla ogólnie zwiększa więc rentowność ekonomiczną i zrównoważenie kierunków produkcji. Planujesz zostać rolnikiem i hodowcą, więc koniecznie sprawdź, jak kształtuje się wykorzystanie surowców odzwierzęcych. Jeszcze dziś poznaj kierunki chowu zwierząt gospodarskich.
Kierunki chowu zwierząt gospodarskich – czy chów i hodowla zwierząt jest tym samym?
Zarówno „chów”, jak i „hodowla”, oba te pojęcia dotyczą zwierząt gospodarskich i domowych. Jednak nie oznaczają wcale tego samego i nie są synonimami. Chów oznacza bowiem takie czynności, jak żywienie, pielęgnację, opiekę i utrzymanie zwierząt. Celem jest pozyskanie produktów odzwierzęcych oraz wykorzystanie ich siły.
Natomiast hodowla jest węższym pojęciem. Oznacza „czynności podejmowane w celu polepszania dziedzicznych cech zwierząt gospodarskich”. Celem jest stałe polepszanie wartości użytkowej zwierząt. Chodzi tu np. o dobór odpowiednich osobników do rozmnażania oraz tworzenie linii, ras i odmian mających specyficzne cechy. Poznajmy teraz kierunki chowu zwierząt gospodarskich, w ramach tej dziedziny działalności rolniczej na świecie.
Kierunki chowu zwierząt gospodarskich – dziedziny działalności rolniczej.
Druga podstawowa dziedzina działalności rolniczej, obok uprawy roślin to chów zwierząt gospodarskich. Celem nadrzędnym tej działalności jest pozyskanie mięsa, mleka, tłuszczu, jaj, wełny i skór. Niektóre zwierzęta hodowlane służą również człowiekowi, jako siła pociągowa, juczna, czy do jazdy wierzchem. Wśród zwierząt gospodarskich można wymienić takie gatunki, jak np.: bydło, trzoda chlewna, kozy, owce, wielbłądy, konie, muły, osły, lamy, alpaki. Hoduje się również takie zwierzęta, jak słonie indyjskie, jaki, czy renifery. Mamy ponadto ptaki hodowlane np. kury, gęsi, kaczki, indyki, gołębie czy perliczki.
Hodowla zwierząt futerkowych
Są też hodowlane zwierzęta futerkowe, jak króliki, szynszyle, fretki czy nutrie. Zwierzęta gospodarskie wnoszą ogólnie duży, choć często niedoceniany wkład w rozwój obszarów wiejskich w krajach rozwijających się. Stanowią doskonałe źródło żywności, zapobiegając epidemii głodu na świecie. Zwiększają też w sposób pośredni ogólną produkcję roślinną, ponieważ stanowi ona często ich paszę. Zapewniają dochody pieniężne ze sprzedaży. Nierzadko stanowią ponadto dodatkowe towary i usługi ekonomiczne, powiązane z hodowlą. Zwierzęta gospodarskie są określane inwentarzem żywym.
Jako takie, dywersyfikują i zwiększają całkowitą produkcję rolną i płynące z niej dochody. Rozpraszają i niwelują ryzyko strat. Ponadto gwarantują całoroczne zatrudnienie dla pracowników rolnych. Sprzedaż części zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego gwarantuje finanse na zakup nowych środków do produkcji. Umożliwia też finansowanie kolejnych inwestycji rolniczych. Zwierzęta hodowlane bywają nawet często główną rezerwą i lokatą kapitału w rolniczych gospodarstwach domowych. Zwiększa to ogólną rentowność ekonomiczną i zrównoważenie systemu rolniczego danych regionów i krajów.
Kierunki chowu zwierząt gospodarskich – rozmieszczenie pogłowia zwierząt gospodarskich na świecie zależy od trzech czynników:
-
przyrodniczych – poszczególne gatunki są hodowane w miejscach ich naturalnego występowania, np. wielbłądy w krajach arabskich, a lamy i alpaki w Ameryce Południowej;
-
gospodawczych – rzutuje na to zasobność portfeli hodowców, wielkość gospodarstwa i jego nastawienie technologiczne na dany rodzaj produkcji;
-
religijno-kulkturowych – hodowla gatunków dozwolonych w danej wierze czy kulturze. Często wiąże się z ty również ich specyficzny ubój rytualny itp.
Kierunki chowu zwierząt gospodarskich – chów zwierząt odbywa się w różnych systemach:
pasterstwo koczownicze
– pasterze wraz z rodzinami i zwierzętami wędrują w poszukiwaniu pastwisk. Jest to prymitywny i bardzo stary system chowu, który obecnie występuje już bardzo rzadko. Można go spotkać jeszcze m.in. w środkowej i wschodniej Afryce, w Mongolii czy na Bliskim Wschodzie;
pasterstwo wędrowne w górach (transhumancja)
– odbywa się w ciepłej porze roku. Zwierzęta wypasa się wtedy wysoko w górach na halach (np. redyk owiec w Polsce). Na zimę sprowadza się je niżej do stajen i obór. Rodziny hodowców mieszkają w stałych siedzibach gospodarstwach rolnych. Natomiast na lato ze stadami wędrują jedynie pasterze. Taki system chowu występuje m.in. w basenie Morza Śródziemnego, w Alpach i Tatrach;
chów pastwiskowy
– polega na wypasaniu zwierząt hodowlanych na stałych pastwiskach należących do hodowców. Są to np. ogrodzone łąki, wybiegi, stepy i pola. Chów taki można spotkać przede wszystkim w obu Amerykach, a także w RPA (Afryka), Australii i Nowej Zelandii;
chów pastwiskowo-oborowy
– ten typ chowu jest powiązany z koniecznością posiadania pastwisk oraz wytwarzania własnej paszy w gospodarstwie rolnym. Mogą to być przede wszystkim uprawy roślin pastewnych i różnego typu użytki zielone. Ważne są też zboża na paszę i zimowe kiszonki z zielonek;
chów przemysłowy
– prowadzi się go wyłącznie w pomieszczeniach zamkniętych. Zwierzęta mają tu swoje małe boksy. Chów ten jest również mocno zmechanizowany. Pasza zwykle pochodzi spoza gospodarstwa (pasza kupna, często są to jedynie gotowe granulaty).
Chów zwierząt gospodarskich można też podzielić bardziej ogólnie na:
chów ekstensywny
– bardzo naturalny, oparty na wielkoobszarowych naturalnych pastwiskach, naturalnych paszach zielonych, zbożowych, okopowych itp. Zwierzęta często przebywają na pastwisku nawet całe swoje życie. Taki system spotkamy np. na preriach USA, na brazylijskiej pampie, na stepach Azji, czy na afrykańskiej sawannie. Z powyższego podziały można tu zaliczyć pasterstwo koczownicze i wędrowne oraz chów pastwiskowy.
chów intensywny
– odbywa się wyłącznie w pomieszczeniach i jest to bardzo zmechanizowany. Jest to intensywny tucz paszami przetworzonymi. Z powyższego podziały można tu zaliczyć przede wszystkim chów przemysłowy. Chów intensywny występuje w krajach Europy Zachodniej, w północno-wschodnich rejonach USA i Kanadzie. Spotkamy go również w północno-wschodnich Chinach i Australii (rejon Wiktoria).
Kierunki chowu zwierząt gospodarskich – hodowla bydła i trzody chlewnej w liczbach.
Wśród zwierząt gospodarskich największą liczbowo jest populacja bydła (pogłowie niemal 1,5 mld sztuk). W drugiej kolejności jest to hodowla trzody chlewnej (pogłowie ok. 1 mld sztuk). Największe pogłowie bydła według FAO (dane z 2012 r.) jest w Indiach (218 mln sztuk). W dalszej kolejności jest to Brazylia (211 mln sztuk), Chiny (115 mln), USA (91 mln), Etiopia (54 mln), Argentyna (48 mln), Sudan przed podziałem (42 mln), Pakistan (37 mln) i Meksyk (32 mln). W Indiach, ze względów religijnych (święte krowy) chów bydła nie ma jednak takiego znaczenia gospodarczego, jak w innych państwach.
W Polsce pogłowie bydła mlecznego i mięsnego wynosi obecnie łącznie ponad 6 mln sztuk. Najczęściej jest to chów o kierunku mlecznym i mleczno-mięsnym, rzadziej mięsnym. Trzoda chlewna jest hodowana na mięso, tłuszcz i skóry. Mięso świńskie stanowi przy tym ponad 40% ogólnej światowej produkcji mięsa. Produkcja ta jest jednak najbardziej dochodowa. Potentatem w chowie trzody chlewnej są Chiny (pogłowie niemal 500 mln sztuk – FAO 2012 r.).
W dalszej kolejności największe natężenie chowu trzody chlewnej jest w USA (66 mln sztuk), Brazylii (39 mln), Niemczech (28 mln), Wietnamie (26 mln), Hiszpanii (25 mln), Rosji (17 mln), Meksyku (16 mln), Francji (14 mln) i Kanadzie (13 mln). W krajach wyznaniowych muzułmańskich, hinduistycznych i w Izraelu, ze względów religijnych świninie są uważane za zwierzęta nieczyste. Hodowla trzody chlewnej jest więc tam mocno niepopularna. W Polsce pogłowie trzody chlewnej wynosi natomiast niecałe 12 mln sztuk.
Kierunki chowu zwierząt gospodarskich – hodowla owiec, kóz i drobiu w liczbach.
Trzecie, najbardziej liczne w hodowli światowej są owce i kozy. Hoduje się je na wełnę, mięso i mleko. Potentatem w ich hodowli są Chiny (187 ml owiec i 185 mln kóz – FAO 2012 r.). Na drugim miejscu są natomiast Indie (odpowiednio: 75 i 160 mln sztuk). Duże pogłowie owiec jest również w Australii (75 mln sztuk). W ostatnich latach zmniejsza się jednak światowe pogłowie owiec. Coraz większe znaczenie na świecie ma natomiast hodowla drobiu. Ptaki hoduje się ze względu na mięso, jaja, pióra i w celach dekoracyjnych.
Rocznie produkuje się ogółem ok. 60 mln ton mięsa drobiowego i 65 mln ton jaj. Chów drobiu skupia się głównie w krajach wysoko rozwiniętych – przede wszystkim Chiny i USA. Największymi światowymi producentami drobiu są Chiny, Unia Europejska (jako całość), USA, Brazylia oraz Indie. Polska jest natomiast największym producentem drobiu w Europie (mięsa, piskląt i jaj). Aż 45% produkcji drobiowej eksportujemy poza nasze granice. Pozostałe gatunki zwierząt hodowlanych mają mniejsze znaczenie. Można tu wymienić np. konie, osły, muły, wielbłądy, lamy, alpaki, renifery czy zwierzęta futerkowe.
[…] Kierunki chowu zwierząt gospodarskich […]