Światowa lista gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem stale się wydłuża. Zagrożone gatunki zwierząt w Polsce również nie mają się najlepiej. W polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt (krajowy rejestr zwierząt objętych ścisłą ochroną gatunkową) znalazło się blisko 2800 zagrożonych wymarciem gatunków ssaków, ptaków, gadów, płazów, ryb, małż, ślimaków, pajęczaków, skorupiaków i owadów. Dwie najważniejsze przyczyny wymierania gatunków zwierząt to degradacja środowiska i kłusownictwo. Tak już jest w świecie ludzi, że najbardziej pożądają zwierząt, których jest najmniej. Skóry, rogi, kopyta wielu ginących gatunków są szczególnie cenne i na czarnym rynku są warte dziesiątki, a czasem setki tysięcy złotych. Innymi przyczynami wymierania gatunków zwierząt w Polsce są wzmożony ruch turystyczny, wzrost liczby drapieżników oraz zmiany klimatyczne.

Zagrożone gatunki zwierząt w Polsce Cietrzew zwyczajny, cietrzew — gatunek silnie zagrożony Cietrzew zwyczajny, cietrzew

Być może nie będzie dla ciebie zaskoczeniem, że najbardziej zagrożone gatunki zwierząt w Polsce to m.in. żubr, łosoś, morświn zwyczajny, sokół wędrowny czy kozica tatrzańska. Gorzej się mają tylko gatunki wymarłe i zanikłe. Księgę zagrożonych gatunków opracowuje we współpracy z naukowcami Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie.

Zagrożone gatunki zwierząt w Polsce lista

W Czerwonej Księdze Zwierząt wykorzystuje się 7 kategorii zagrożonych gatunków zwierząt.

Gatunki wymarłe, do których zalicza się tarpana i tura.

Gatunki zanikłe, czyli takie, których prawdopodobnie nigdy nie zobaczymy na wolności w naszym kraju. Zalicza się do nich np.: jaszczurkę zieloną, karliczkę zwyczajną, norkę europejską, sępa.

Gatunki skrajnie zagrożone wyginięciem, czyli np.: bekasik, rybitwa czubata, orzełek włochaty, sokół wędrowny, świstun zwyczajny, wąż Eskulapa, żołędnica europejska, morświn zwyczajny.

bekas ptak — Bekas kszyk, kszyk, bekas baranek

Gatunki silnie zagrożone, do których zalicza się: m.in. bataliona, cietrzewia zwyczajnego, kozę złotawą, minoga morskiego, orła przedniego, podgorzałkę zwyczajną, susła perełkowanego, świstaka tatrzańskiego, troć jeziorową, zająca bielaka, żółwia błotnego, żbika europejskiego, żubra europejskiego, szczeżuję spłaszczoną.

Gatunki narażone na wyginięcie, do których zalicza się np.: gniewosza plamistego, minoga rzecznego, piekielnicę, uszatkę błotną, modraszkę alkon, trajkotkę czerwoną, niepylaka mnemozyna

Gatunki niższego ryzyka, ale na granicy zagrożenia wyginięciem, czyli m.in.: niedźwiedź brunatny, piskorz, ryjówka średnia, ryś euroazjatycki, wilk szary.

Gatunki niezagrożone, ale z różnych względów wpisane do Czerwonej Księgi Zwierząt i obserwowane, np.: mroczek posrebrzany, podkowiec duży, rzęsorek mniejszy, traszka karpacka.

zagrożone gatunki zwierząt w polsce Sokół — Sokół wędrowny (Falco peregrinus)

Zagrożone gatunki zwierząt w Polsce zdjęcia – żubr, łosoś i kozica tatrzańska

Każdy wymarły gatunek zwierząt to ogromna strata dla ekosystemu, świata przyrody, w tym człowieka. Często śmierć jednego gatunku zwierząt, negatywnie odbija się na innych organizmach żyjących w danym środowisku. Są jednak polskie gatunki zagrożone wyginięciem, których brak znacząco wpłynąłby na naturalny krajobraz Polski.

Trudno sobie wyobrazić polską przyrodę bez największego dziko żyjącego ssaka w Europie, czyli żubra. Kozica tatrzańska jest symbolem Tatrzańskiego Parku Narodowego i unikatowym gatunkiem zwierząt w skali europejskiej. Polacy uwielbiają tłustego łososia. Dziś kupowane łososie pochodzą głównie ze sztucznych hodowli. A jeszcze w latach 80. w polskich rzekach bałtyckich łososi było pod dostatkiem.

Zagrożone gatunki zwierząt w Polsce – żubr

Żubr jest potężnym ssakiem o charakterystycznym wyglądzie. Największą uwagę zwraca na siebie dysproporcją między wąską tylną a rozbudowaną przednią częścią ciała. Ma dużą głowę, małe oczy, szeroki nos, wypukłe czoło, krótkie rogi, grubą szyję i mocno rozwinięty kłąb. Brunatna sierść jest bujniejsza z przodu, a wyraźnie krótsza z tyłu. Czoło porasta dość bujna grzywa. Duża głowa służy rozcieraniu pokarmu, z kolei rogi służą do zadawania ciosów i ochrony przez wrogami. Żubry ważą od 440 do 950 kg. Średnia wysokość w kłębie wynosi 170-190 cm. Samice z reguły osiągają 2/3 wagi i wzrostu samców. W okresie ruji lub w sytuacji zagrożenia wydają charakterystyczne dźwięki, zwane chruczeniem.

Żubry żywią się głównie roślinnością. Podstawę ich diety stanową trawy i rośliny zielne. W okresie zimy i wczesnej wiosny żywią się także korą oraz pędami drzew i krzewów. Żubry nawet 80% dnia

spędzają na żerowaniu. Dziennie zjadają nawet 60 kg pokarmu. Żubry są regularnie dokarmienie. Z jednej strony zwiększa to ich szanse na przeżycie, z drugiej stanowi zagrożenie. W miejscach dokarmiania gromadzą się liczne stada, co powoduje przenoszenie się chorób. Ponadto pomaganie żubrom burzy ich naturalny rytm życia.

To, że gatunek żubrów ostatecznie uniknął wymarciu, jest w głównej mierze zasługą Polaków. Niegdyś żubry występowały we wszystkich zakątkach Europy. W XIX wieku możne je było spotkać wyłącznie na ziemiach polskich oraz w górach Kaukaz. W 1919 roku w Puszczy Białowieskiej umarł ostatni żyjący na wolności żubr nizinny. W 1923 roku na Międzynarodowym Kongresie Ochrony Przyrody Polska zwróciła uwagę na konieczność ratowania żubrów. Powstało Międzynarodowe Towarzystwo Ochrony Żubra. Przetrwanie gatunku zależało od kilkudziesięciu żubrów żyjących w ogrodach zoologicznych. Po II wojnie światowej Polacy założyli światowe centrum hodowli żubrów. Żubry przetrwały, choć wciąż są to silnie zagrożone gatunki zwierząt w Polsce. Na świecie żyje ok. 5000 żubrów (ok. 3600 dzikich), z czego najwięcej w Polsce, Niemczech, Rosji, na Białorusi i Słowacji. W Polsce żubra spotkamy w Bieszczadach, Puszczy Knyszyńskiej, Puszczy Boreckiej i w województwie zachodniopomorskim.

Zagrożone gatunki zwierząt w Polsce – łosoś

Łoś może mieć nawet 150 cm długości i ważyć 45 kg. Jest to ryba drapieżna, żywiąca się larwami owadów, rybami i skorupiakami. W okresie rozrodu wędruje z mórz do rzek. Młode osobniki w rzekach spędzają ok 2-3 lata, potem znów wracają do mórz.

Jeszcze przed II wojną światową łosie bałtyckie licznie występowały od Bałtyku do Dunajca oraz od Niemna do Drawy. W skutek zanieczyszczania wód i budowania zapór na rzekach, łososie zaczęły stopniowo wymierać. Śmierć łososi odbija się negatywnie na całym środowisku. WWF od lat pracuje nad wprowadzaniem łososi do polskich rzek, szczególnie Wisły. Istotne są działania poprawiające stan rzek oraz walka z kłusownictwem i wprowadzanie racjonalnej polityki rybackiej. Być może wprowadzone środki ochronne oraz próby restytucji łososi sprawią, że tych ryb będzie przybywać w polskich wodach.

Zagrożone gatunki zwierząt w Polsce – kozica tatrzańska

Kozica tatrzańską zalicza się do podgatunku kozicy. Występuje w Tatrach polskich i słowackich. Kozice tatrzańskie są cięższe od kozic alpejskich. Odżywają się głównie pędami, korą i liśćmi jarzębu pospolitego górskiego, pędami liści i owocami jagód, a także innymi gatunkami roślin zielonych. Czasami jedzą także mchy i porosty.

Kozica tatrzańska obrosła już legendą. Jest symbolem Tatr, elementem tradycji i kultury Podhala. To od niej pochodzą nazwy Koziego Wierchu czy Koziej Doliny. Jest godłem Tatrzańskiego Parku Narodowego. Na kozicę zaczęli polować tatrzańscy pasterze. Ceniono jej smaczne mięso, rogi oraz skórę. Wypchane głowy kozic zdobiły domy szlachty, z rogów wykonywano rączki do lasek i inne ozdoby. Ze skór szyto spodnie i eleganckie rękawiczki. Kozi łój wykorzystywano do lamp, omasty, różnych lekarstw i mikstur. Niestety, ale nadmierne kłusownictwo doprowadziło do tego, że już w połowie XIX wieku kozice były bliskie wymarciu.

W 1888 roku w polskich Tatrach żyło zaledwie 36 kozic. Wprowadzono ustawy zabraniające polowań na kozice. Przed I wojną światową liczebność kozic nieznacznie wzrosła. Na tyle, by zniesiono ustawę o ochronie tych ssaków. Liczebność kozic znów zmalała do ok. 25. W następnych latach populacja kozic znów zaczęła się rozrastać. W latach 90. w całych Tatrach żyło ok. 200 kozic. Dziś szacuje się, że żyje ok. 1100 kozic, z czego 286 po stronie Polski. Kozice tatrzańskie to ściśle chronione gatunki zwierząt w Polsce. Kozicę wpisano na priorytetową listę ochrony w ramach ekologicznego ruchu Natura 2000.