Lista zagrożonych gatunków zwierząt z roku na rok się wydłuża. Panda wielka, zwana także niedźwiedziem bambusowym jest to dziś najrzadziej występujący i najbardziej zagrożony gatunek zwierząt na świecie. Pandy żyją na wysokości 1600–3500 m n.p.m. w lasach bambusowych, rosnących w Azji. W okresie zimowym schodzą na niższe wysokości, do ok. 800 m n.p.m.
Panda wielka ciekawostki
Czy wiesz, że panda:
jest ssakiem, który wydaje charakterystyczne dźwięki: syczy, beczy i sapie;
je głównie rośliny, ale i tak jest zaliczana do drapieżników;
jeszcze 20 lat temu zaliczana była do rodziny szopowatych;
pochłania ogromne ilości jedzenia (nawet 40-50 kg roślin dziennie);
opiekuje się tylko jednym dzieckiem naraz, jeśli urodzi więcej – porzuca je;
prowadzi samotniczy tryb życia, pandy w pary łączą się tylko raz w roku na 2 dni.
Panda wielka (niedźwiedź bambusowy) opis gatunku
Panda wielka należy do rodziny niedźwiedziowatych, choć jeszcze niedawno uważano, że należy do rodziny szopowatych. Charakterystyczną cechą jej wyglądu jest biało lub żółtawe oraz czarne futro. Futro jest białe lub żółte na głowie i grzbiecie, z kolei na kończynach, uszach i okolicy oczu wybarwione jest na czarno. Włosie jest grube i gęste, nasączone wydzieliną łojową i chroni przed wilgocią i chłodem. Biało-czarne futro służy kamuflowaniu się w gęstwinie bambusów. Inną cechą charakterystyczną pandy jest ruchomy nadgarstek, który ułatwia chwytanie i przytrzymywanie pędów bambusa.
Jej długość wraz z ogonem wynosi od 1 do 1,6 m, a waga od 80 do nawet 160 kg. Wysokość w kłębie wynosi od 60 do 80 cm. Samice są lżejsze od samców o ok. 10 – 20%. W praktyce, na pierwszy rzut oka trudno rozróżnić samca od samicy. Pandy żyją przeciętnie od 20 do 30 lat.
Panda wielka – życie i jedzenie
Te zagrożone zwierzęta żywią się głównie młodymi pędami bambusów, dlatego żyją tam gdzie występują lasy bambusowe. Jednak lubią także smakować inne soczyste rośliny. Pandy czasami żywią się rybami, małymi gryzoniami, jajami i miodem. Choć pandy jedzą przede wszystkim rośliny, ze względu na budowę ich układu pokarmowego, klasyfikuje się je do drapieżników. Pandy są przystosowane do spożywania mięsa. Ich główny pokarm (rośliny) jest ubogi w białko i szybko się trawi, dlatego w ciągu dnia pandy jedzą niemalże nieustannie i potrafią zjeść nawet 40 kg pokarmu. Ponadto trawią tylko 25% zjadanego pożywienia. W niewoli karmi się je nie tylko roślinnością, ale również gotowanym mięsem.
Pandy prowadzą raczej nocy tryb życia. W ciągu dnia odpoczywają, kryją się w dziuplach i innych schronieniach. Pandy wyglądają ociężale, ale w gruncie rzeczy są dosyć zwinne, szybko przemieszczają się między drzewami. Potrafią spać na gałęzi bambusa.
Panda wielka rozmnażanie
Pandy prowadzą samotniczy tryb życia. Samce i samice spotykają się od marca do maja. Gotowość do parzenia się oznajmiają wydzielając charakterystyczny zapach. Jeżeli o względy samicy stara się więcej samców, dochodzi do walki. Najlepszy zdobywa prawo do samicy. Jednak ich związek nie trwa zbyt długo, gdyż przebywają ze sobą tylko dwie doby, podczas których często dochodzi do kopulacji. Ciąża trwa od 97 do 163 dni. Na świat przychodzi od 1 do 3 młodych. Młode po urodzeniu osiągają 1/800 wagi dorosłego osobnika.
W naturalnym środowisku panda zajmuje się tylko jednym młodym, a pozostałe zostawia, czyli skazuje je na śmierć. Jest to spowodowane tym, że młode po urodzeniu są bardzo małe i całkowicie niesamodzielne, a przez to całkowicie zależne od matki. Panda nie jest w stanie opiekować się więcej niż jednym młodym naraz, dlatego wybiera tylko jedno dziecko. Matka szuka schronienia dla siebie i młodego, którym najczęściej jest spróchniałe drzewo lub jaskinia. Przez następne kilka miesięcy panda żywi młodego swoim mlekiem. Mała panda ssie mleko nawet 15 razy na dobę.
Przez pierwsze kilka tygodni matka opuszcza schronienie tylko po to, by zaspokoić głód i pragnienie. Gdy młody zaczyna otwierać oczy i porastać futrem, co następuje po ok. 2 miesiącach, matka pozwala mu opuścić schronienie. Jednak kilkutygodniowa panda nie potrafi jeszcze chodzić, dlatego matka musi je nosić. Po około pół roku młody przestaje się żywić mlekiem, a zaczyna zjadać pędy bambusa. Matka zajmuje się młodym przez ok. półtora roku. Młoda panda staje się w pełni dorosła dopiero po ukończeniu 30 miesiąca życia. Dojrzałość płciową osiąga w wieku 5-6 lat.
Panda wielka zagrożenie i ochrona
Dlaczego panda wielka umiera?
Najważniejsze przyczyny zmniejszania się populacji pandy to degradacja środowiska, kłusownictwo oraz niska rozrodczość. Główną winą za wymieranie pandy obarcza się oczywiście człowieka. Już w czasach starożytnych gęsto biało-czarne futro było bardzo cenne i pożądane. Choć za zabicie pandy grozi dziś nawet 20 lat więzienia, nie zraża to kłusowników. Na czarnym rynku za to niezwykłe futro trzeba zapłacić nawet kilkaset tysięcy dolarów. Kupców jest sporo.
Pandy wymierają nie tylko wskutek kłusownictwa, ale także ze względu na utratę naturalnego środowiska życia. Wycinanie lasów, degradacja środowiska przyczyniają się do tego, że pandy nie mogą wędrować w poszukiwaniu pożywienia. Po prostu umierają z głodu. Ich samotniczy tryb życia i fakt, że samce spotykają się z samicami tylko kilka dni w roku, sprawiają, że pandy nie mają zbyt wiele okazji do zapłodnienia. A należy wziąć pod uwagę, że samica może poronić lub stracić młode tuż po urodzeniu. Na młode pandy polują także drapieżniki.
Panda wielka zagrożony gatunek zwierząt – czy istnieje szansa na ocalenie gatunku?
Jeszcze do lat 80. XX wieku liczebność pand drastycznie spadała. Jednak działania różnych organizacji i naukowców sprawiły, że w 2004 roku na wolności żyło ok. 1600 pand. Wszystkie w Chinach. I było to o 40% więcej niż w latach 80. Obecnie szacuje się, że na wolności żyje ok. 1870 pand. Te optymistyczne dane wskazują, że powoli rośnie liczebność pand wielkich w Chinach.
Naukowcy robią wszystko, by zwiększyć populację pand. Dąży się do tego, by w 2025 roku na wolności żyło ok. 5000 pand. W Chinach, specjalnie dla pand, zakłada się rezerwaty przyrody. Liczne organizacje nieustannie działają na rzecz wzrostu populacji pand. W ogrodach zoologicznych żyje dziś ok. 100 osobników. W polskich zoo nie zobaczymy pandy. W Europie w ogrodach zoologicznych pandy żyją m.in. w Hiszpanii i Austrii. W 1979 roku w pekińskim ogrodzie zoologicznym urodziła się pierwsza panda wielka dzięki metodzie sztucznego zapłodnienia. Rozmnażanie i hodowanie pand w niewoli jest dosyć trudne, gdyż po pierwsze zwierzęta te nie są chętne do kopulacji w sztucznym otoczeniu, a po drugie są dosyć wybredne w kwestii żywienia. Każde narodzenie pandy w niewoli jest zazwyczaj głośno komentowane w mediach.
Panda stała się się symbolem ginących gatunków zwierząt. Wizerunek pandy wielkiej znalazł się w logo Światowego Funduszu na rzecz Przyrody (World Wide Fund for Nature – WWF). WWF jest największą na świecie organizacją działającą na rzecz ochrony gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem.
