Glista ludzka to pasożyt bytujący w przewodzie pokarmowym. Uważa się, że ok. 25% ludności świata jest żywicielem glisty ludzkiej. W Polsce częstość występowania tej choroby wynosi ok.1-10%, w Afryce 30%, z kolei w Azji nawet 80%. Możemy uznać, że glista ludzka nie stanowi dużego zagrożenia, jednak pamiętajmy, że wielu Polaków każdego roku udaje się na wakacje do krajów egzotycznych, gdzie występowanie glisty ludzkiej jest wysokie. Cykl rozwojowy glisty ludzkiej przebiega bezobjawowo. Znany jest przypadek chłopca z Afryki, który zmarł w wyniku zaatakowania jego ciała kilkoma tysiącami glist.
Pamiętaj, że „glizda ludzka” to nie to samo co „glista ludzka”. Glizda to niepochlebne określenie jakiejś osoby (ty glizdo!). W przyrodzie występuje tylko glista.
Cykl rozwojowy glisty ludzkiej
Cykl życia glisty ludzkiej przebiega w jednym żywicielu, ale jest złożony. Uważa się, że żywiciel pośredni został tu zastąpiony migracją larwy w organizmie człowieka. Rozwój od zarażenia jajem do wytworzenia jaj przez samicę glisty trwa 8 – 12 tygodni. Jedna glista żyje 1-2 lata. Zobacz jak przebiega cykl rozwojowy glisty ludzkiej.
1. Złożone przez samicę jaja, wydostające się z kałem żywiciela, zawierają zygotę.
2.. W glebie (nawożenie) w ciągu ok. 10 dni następuje bruzdkowanie i gastrulacja. W korzystnych warunkach (temp. 24 – 30°C, odpowiednie stężenie tlenu i wilgotność) rozwija się larwa. Jajo z inwazyjną larwą może przebywać w glebie kilka lat.
4. Po połknięciu jaja inwazyjnego larwa opuszcza skorupkę w jelicie cienkim, penetruje jego ścianę i drogą układu krwionośnego trafia poprzez krążenie wątrobowe do prawej części serca i stąd do krążenia płucnego. Larwy dostają się do pęcherzyków płucnych. W płucach odbywa się ich drugie i trzecie linienie.
5. Następnie wędrują poprzez oskrzela do tchawicy i przełyku. Stąd po połknięciu trafiają znów do jelita cienkiego, gdzie linieją po raz czwarty, rosną i dojrzewają.
Trawieniu glist w przewodzie pokarmowym żywiciela zapobiega wytwarzanie przez nie antyfermentów, jak równiej odpowiednia budowa wora powłokowo-mięśniowego. Pasożyty ludzkie odżywiają się treścią jelita cienkiego, na którą składa się: pokarm całkowicie strawiony i rozłożony na aminokwasy, cukry proste i kwasy tłuszczowe. Część larw trafia do naczyń dużego krwiobiegu i zabłąkane larwy ulegają otorbieniu
Budowa glisty ludzkiej
Trzy wargi otaczające otwór gębowy (jedna grzbietowa i dwie przybrzuszne) są silnie rozwinięte i posiadają wewnętrzną krawędź ząbkowaną. Na wargach znajdują się brodawki czuciowe i chemoreceptory (amfidy). Wór powłokowo-mięśniowy zbudowany jest z trzech warstw: grubego poprzecznie prążkowanego oskórka, cienkiej hipodermy wpuklającej się do środka w formie czterech wałków oraz mięśni. W wałkach bocznych znajduje się układ wydalniczy, w grzbietowym – nerw grzbietowy, w brzusznym – nerw brzuszny. Samiec ma wymiary ok. 15 – 30 cm długości i 0,2 – 0,4 cm szerokości. Samica ma prosty koniec, długość ok. 20-55 cm i szerokość 0,3 – 0,6 cm (największy spośród nicieni pasożytujących u człowieka). Najdłuższe okazy glisty mogą dochodzić nawet do 40centymetrów, a dziennie składają do 200 tysięcy jaj.
Jak rozpoznać zachorowanie glistą ludzką?
Zarażenie glistą przez dłuższy czas nie powoduje żadnych objawów. Cykl rozwojowy glisty ludzkiej jest długi, a same pasożyty są na tyle sprytne, że nie dają o sobie znaku, Jeśli już pojawiają się objawy, są one tak niecharakterystyczne, że w zasadzie nikt, łącznie z lekarzem, nie podejrzewa, że ich przyczyną są właśnie pasożyty.
Alergia i zapalenie płuc
Zdarza się, że pasożyt może spowodować zmiany alergiczne, takie jak pokrzywka, świąd skóry, obrzęki twarzy i rąk, zapalenie spojówki, łzawienie, jednak u większości osób glista pozostanie niezauważana. Pojawiają się objawy, których nie łączy się z obecnością glisty, na przykład zapalenie płuc wywołane migracją larwy w ciele.
Zaburzenia układu pokarmowego
U dzieci i dorosłych obecność glisty może spowodować zaburzenia czynności układu pokarmowego: niedożywienie, hipowitaminozę, zespół złego wchłaniania. Toksyny glist mogą negatywnie oddziaływać na układ nerwowy, człowiek staje się nerwowy, nadpobudliwy lub ospały. Glisty powodują również alergie, zmiany skórny, zapalenie spojówek, katar.
Inne powikłania
Największym niebezpieczeństwem jest glistnica narządowa, która jest wynikiem wynikiem nietypowego umiejscowienia się pasożyta pod wpływem pewnych pokarmów, leków oraz toksyn pochodzących od drobnoustrojów. Dorosłe glisty opuszczają wówczas właściwe dla nich siedlisko, jakim jest jelito cienkie, przebijają jego ściany i wędrują do przewodów żółciowych, trzustkowego itp., powodując miejscowe odczyny zapalne. Migrujące larwy mogą być również przyczyną miejscowych stanów zapalnych, a także powiększenia wątroby, niekiedy zapalenia płuc.
Glistnica jest bardzo niebezpieczna dla kobiet w ciąży, gdyż może doprowadzić do powikłań, a także spowodować wewnątrzmaciczne zarażenie płodu (glistnica wrodzona). Stwierdzono również, że dzieci dotknięte glistnicą rozwijają się znacznie słabiej pod względem fizycznym i umysłowym.
Jak wykryć glistę ludzką?
Jedynym sposobem na wykrycie jest zbadanie kału, stosując rozmaz lub metodę sedymentacyjną. Czasem przeprowadza się badania radiologiczne lub odczyny serologiczne. Ale uważaj, gdy w ciele trwa pierwszy cykl rozwojowy glisty ludzkiej i przez pierwsze dwa miesiące od zarażenia, samice są jeszcze niedojrzałe, dlatego wynik badania jest ujemny.
Glista ludzka leczenie
Leczenie polega na podawaniu leków farmaceutycznych pod nadzorem lekarza. W wyjątkowych przypadkach należy przeprowadzić operację chirurgiczną polegającą na usuwaniu glisty z układu pokarmowego i innych narządów.
Jak się chronić przed glistą ludzką?
Jednym sposobem zapobiegania glistnicy jest przestrzeganie zasad higieny. Należy myć ręce przed jedzeniem, dokładnie myć owoce, warzywa, mięso i inne surowe produkty żywnościowe. Wodę z kranu należy pić tylko po przegotowaniu. Największą ostrożność należy zachować podczas wyjazdów do krajów afrykańskich i azjatyckich, w których występowanie glisty ludzkiej jest bardzo powszechne.