Akacja drzewo, które potrafi przystosować się do niemal każdych warunków atmosferycznych. Od pustynnych upałów, sięgających 50 stopni, poprzez umiarkowany europejski klimat, aż po klimat azjatycki i północnoamerykański. Na całym świecie wyróżnia się ponad 1300 gatunków tej niezwykle popularnej rośliny. Mimo, że zazwyczaj akacje kojarzą nam się z wysokimi drzewami o strzelistej budowie i bujnymi liśćmi, to widok ten nie oddaje różnorodności, jaką cechuje się akacja. Wszystko o niej znajdziecie poniżej. Dowiecie się ciekawych informacji na temat wykorzystania akacji, jej najpopularniejszych odmian oraz przeróżnych właściwości. Zapraszamy do lektury.
Akacja wszystko o niej – niezwykły gatunek
Drewa i krzewy akacjowe należą do rodziny bobowatych. Znajdziemy je niemal na wszystkich kontynentach, nie licząc jedynie Antarktydy. Akacje to rośliny o niezwykle szerokich możliwościach przystosowawczych. Gdyby było inaczej, nie występowałyby tak licznie, w tak wielu odmianach. Szacuje się, że największa liczba gatunków akacji rośnie w Afryce – botanicy oceniają ich liczbę na ok. 950. Akacja potrafi przetrwać w tak trudnych warunkach jak upały sięgające 50C, czy wielomiesięczne pory suche bez ani jednej kropli deszczu.
Na pustyni, niezwykle gwałtowne są zmiany temperatur, gdyż w nocy spadają one do ok. O stopni. Mimo to, akacje i baobaby doskonale przystosowały się do życia na sawannie oraz na pustyni. Proces ten możliwy jest dzięki redukcji liści w porze zimowej oraz posiadaniu bujnych i głębokich systemów korzeniowych. Dodatkowo, baobaby magazynują wodę w swoich rozległych pniach, z czego korzystają np. słonie, wyjadając wnętrze drzewa. Takich właściwości nie ma akacja.
Opis tego drzewa pozwala jednak twierdzić, że natura wyposażyła je w wiele atrybutów, dzięki którym przetrwanie akacji na pustyni jest łatwiejsze. Na sawannie nierzadko występuje akacja z długimi kolcami. To kolejny sposób na przetrwanie w upałach. Tradycyjne liście, stanowią rozległą powierzchnię, przez którą wyparowuje woda. Akacje pustynne redukują więc liście, zastępując je kolcami.
Układ akacji i mrówek
Nie każdy zdaje sobie sprawę z faktu, jak silny związek tworzą akacje i mrówki. Często nazywa się je „małymi żołnierzami akacji”. Wzajemna symbioza drzewa i tych niewielkich stworzeń od lat rozpala naukowców i badaczy. Mrówki chronią akacje przed słoniami, które chcą żywić się liśćmi. Jak tego dokonują? Jak przysłowiowe starcie słonia z mrówką może okazać się korzystne dla tej drugiej? Ruchliwość mrówek, które całymi rojami obsiadają akacje, wywołuje w słoniach dyskomfort na tyle wysoki że nie atakują one akacji „strzeżonej” przez ogromne ilości tych małych, pracowitych stworzeń. Szczególnie dotyczy to gatunku Acacia drepanolobium, który słonie omijają z daleka, jeśli dostrzegą tam mrówki.
Oczywiście, mrówki nie miałyby żadnego interesu w obronie drzewa, gdyby na tym nie korzystały. W zamian za swoją pracę, żywią się one sokiem, który wytwarza akacja. Wszystko o niej wiedzą tak naprawdę ci, którzy na co dzień zajmują się badaniem różnych gatunków. Akacje i rośliny akacjowe obejmują tak szerokie spektrum, że należałoby poświęcić im całe życie, aby zgłębić tajemnice poszczególnych odmian.
Zastosowanie i właściwości akacji
Skoro jesteśmy już przy akacjach senegalskich i arabskich (to najważniejsze gatunki akacji na pustyni), warto wspomnieć o ich licznych właściwościach. Akacje senegalskie posiadają sok, który wykorzystywany jest do otrzymywania gumy arabskiej.
Niezwykle popularny środek, wykorzystywany m.in. w przemyśle farmaceutycznym w Polsce występuje pod popularnym symbolem E414. Warto sprawdzić, czy na etykietach leków oraz preparatów medycznych nie znajdziemy informacji o zastosowaniu gumy arabskiej. Doskonale sprawdza się ona m.in. podczas leczenia stanów zapalnych błon śluzowych. Wykorzystuje się ją także w przemyśle spożywczym. Doskonale sprawdza się także w branży tekstylnej, ze względu na swoje silne właściwości klejące. Kleje na bazie gumy arabskiej są niezwykle popularne i odporne na warunki atmosferyczne. Co więcej, guma arabska w naszym kraju, dopuszczona jest do stosowania bez ograniczeń. Jest to produkt bezpieczny dla naszego zdrowia i nie powoduje żadnych problemów.
Perfumy z akacją
Jednak guma arabska to tylko jedna z wielu możliwości wykorzystania rośliny, jaką jest akacja. Właściwości i zastosowanie tego gatunku są nie zwykle rozległe, a wyroby z akacji znane są na całym świecie. W zasadzie każda część akacji – od pnia, poprzez liście, aż po kwiaty – wykorzystywana jest w różnych celach. Warto dodać, że poszczególne możliwości zastosowana zależne są od danego gatunku akacji ponieważ nie każda odmiana charakteryzuje się taką samą budową. Warto dodać, ze akacje są roślinami toksycznymi. Dotyczy to głównie liści. Te jednak nie mają żadnego zastosowania w przemyśle spożywczym, co innego kwiaty. Z pewnością większość z nas kojarzy nazwę „Miód akacjowy”. Akacja jest roślina miododajną, a jej smażone kwiatostany dodaje się m.in. do naleśników.
akacja wszystko o niej, akacja wszystko o niej, akacja wszystko o niej, akacja wszystko o niej
Miód akacjowy
Jednym z najjaśniejszych i najpopularniejszych przykładów zastosowania akacji w przemyśle, są oczywiście kosmetyki. Perfumy z akacją charakteryzuje słodki zapach, z uwagi na zawartość w tej roślinie dużych ilości olejków eterycznych. Przemysł kosmetyczny nie ogranicza się jednak do wykorzystania olejków eterycznych i innych właściwości akacji do produkcji wyłącznie perfum. Ogromną popularnością cieszą się również liczne kremy oraz różnego rodzaju napary z akacji. Te ostatnie mają silne działanie odczulające, dlatego są polecane dla alergików.
Akacja wszystko o niej powiedziano i napisano, a mimo to, wciąż wzbudza tak wiele emocji. Jest rośliną o szerokim spektrum właściwości oraz zastosowań. Dzięki nim, jest tak chętnie uprawiana. Jednak warto wspomnieć, że sadzi się ją także w celach ozdobnych. W Polsce, najpopularniejszym gatunkiem jest oczywiście robinia akacjowa – wysokie drzewo o rozłożystej koronie i bujnych liściach występuje dosłownie wszędzie – od lasów i wsi, aż po miasta. Niskie wymagania glebowe oraz wysokie możliwości przystosowawcze sprawiają, że robinia akacjowa rozprzestrzeniła się w ogromnym stopniu.
