Liopleurodon był bardzo dużym pliozaurem żyjącym w okresie jury. Serial BBC sugerował, że to również największy znany drapieżnik, jaki kiedykolwiek żył na naszej Ziemi. Konieczne przeczytaj, w jakim żył środowisku, co jadł i na co polował Liopleurodon. Jeszcze dziś sprawdź i dowiedz się, ile ważył i jak długie ciało miał ten ogromny drapieżnik.
Liopleurodon stanowi rodzaj prehistorycznych gadów, należący do rodziny pliozaurów
(łac. Pliosauridae), podrzędu Pliosauroidea, rzędu plezjozaury (łac. Plesiosauria), nadrzędu zauropterygi (łac. Sauropterygia), podgromady diapsydy (łac. Diapsida) i gromady zauropsydy (łac. Sauropsida). Takie stanowisko systematyczne jest następstwem analizy przeprowadzonej w 2011 r. przez paleontologów Hilary F. Ketchum i Rogera B. J. Bensona. Liopleurodony były wielkimi morskimi gadami drapieżnymi, żyjącymi na przełomie środkowej i późnej jury, od ok. 160 milionów do 155 milionów lat temu. Pliozaury, a wśród nich Liopleurodon, pojawiły się wtedy po wielkich ichtiozaurach, takich jak Temnodontosaurus i pływały do połowy kredy, gdy zastąpiły je inne morskie jaszczury zwane mozazaurami. Liopleurodon był jednym z taksonów podstawowych ze środkowej jury.
Ich skamieniałości znaleziono głównie w Anglii i Francji, potem też na terenie Niemiec. Nazwa rodzaju Liopleurodon została ustanowiona przez paleontologa Henri Émile Sauvage w 1873 r., który jako pierwszy opisał ten gat., na podstawie słabych szczątków składających się z trzech zębów o średnicy 7 cm. Jeden ząb został znaleziony w okolicach Boulogne-sur-Mer we Francji i dał początek gatunkowi Liopleurodon ferox. Inny ząb pochodził z Charlywe Francji i na jego podstawie ustalono gat. Liopleurodon grossouvrei. Natomiast trzeci ząb odkryto w pobliżu Caen we Francji i pierwotnie opisano na jego podstawie gat. Liopleurodon bucklandi. Najbardziej znany i najlepiej opisany w obrębie rodzaju Liopleurodon jest obecnie Liopleurodon ferox. Jego skamieniałe szczątki znaleziono dotąd we wschodniej Anglii i północnej Francji szacując, że pochodzą sprzed ok. 160 milionów lat.
Liopleurodon – budowa ciała i wygląd fizyczny
Jako gigantyczny gad morski, który był częścią grupy gadów z rodziny zwanej pliozaurami, w przeciwieństwie do lepiej poznanych długoszyjnych plezjozaurów z rodzaju Elasmosaurus, Liopleurodon miał krótką szyję i wielką głowę oraz raczej dłuższe ciało. Tył jego czaszki był znacznie bardziej rozszerzony, ponieważ w tym właśnie miejscu znajdowały się potężne mięśnie obsługujące długaśne szczęki, pełne wielkich, powyginanych nieco na boki zębów. Omawiane zwierzę posiadało ponadto wszystkie kluczowe cechy pliozaurów, takie jak: cztery potężne płetwy będące jego kończynami, długi i wąski pysk oraz wspomniane ostre jak igły, długie zęby. Czaszka Liopleurodona była typowym kształtem głowy pliozaura. Była długa i ciężka, a do tego przyczepiona do tułowia przez mocną, choć bardzo krótką szyję. Jego szczęki zawierały wiele ostrych jak igła, powyginanych, jak gdyby splecionych przez to zębów.
Aparat gębowy Liopleurodonów był idealny do szybkiego i skutecznego zabijania ofiar, na które ten prehistoryczny zwierz polował. Jego czaszka i szczęki zostały specjalnie zaprojektowane, aby wytrzymać siłę zgryzu wytwarzaną wtedy vprzez szczęki. Większość Liopleurodonów miała prawdopodobnie ubarwienie czarne z białym podbiciem i plamami. Bardzo podobnie ubarwiony jest też współczesny rekin żarłacz biały. Takie ubarwienie u Liopleurodonów było prawdopodobnie używane jako kamuflaż w czasie polowania i ochrony przed ewentualnym zagrożeniem. Jednak niektóre gatunki z pewnością mogły też być zwyczajnie zielone z białym podbiciem i bez plam.
Liopleurodon wielkość ciała
Liopleurodon ferox po raz pierwszy zwrócił na siebie większą uwagę w 1999 r., kiedy pojawił się w odcinku serialu telewizyjnego BBC pod tytułem „Walking with Dinosaurs”. Film ten przedstawiał go, jako ogromnego 25-metrowego drapieżnika oceanicznego o masie 75-150 ton. Twierdzenie to było jednak oparte na bardzo fragmentarycznych szczątkach i uważane za przesadę dla rodzaju Liopleurodon. Nawet obliczenia dowodzące istnienia 20-metrowych okazów ogólnie uważa się za wątpliwe. Oszacowanie wielkości tych gadów jest trudne, ponieważ m.in. niewiele wiadomo na temat ich anatomii po narodzeniu. Paleontolog L.B. Tarlo zasugerował, że ich całkowitą długość ciała można oszacować na podstawie długości czaszki, która, jak twierdził, była zazwyczaj jedną siódmą pomiaru długości ciała.
Rekonstrukcja największej czaszki najbardziej znanego gatunku Liopleurodon ferox w tym rodzaju sugeruje, stosując ten przelicznik, że największy znany okaz tego gada był długi na nieco ponad 10 m (jego czaszka mierzy 1,5 m dł.). Przeciętne rozmiary mogły natomiast wynosić od 5 do 7 m. Masę ciała oszacowano z kolei na max. 5 ton. Jednak nowe badania i znalezienie kompletnego szkieletu L. ferox wskazują, że ich czaszki mierzyły w rzeczywistości ok. jednej piątej całkowitej długości ich ciała (czaszka miała dł. 1,26 m). Co sugeruje maksymalną znaną całkowitą dł. ciała na 6,39 m. Nadal nie można jednak wykluczyć, że jakieś Liopleurodony mogły osiągać nawet kilkanaście metrów długości, jak inne większe pliozaury.
Czy duży Liopleurodon mógłby żyć na lądzie?
Obecnie szacuje się, że najmniejszy gatunek Liopleurodona, a mianowicie Liopleurodon ferox, mierzył do 6,4 metra długości. Jak takie duże zwierze mogło się swobodnie poruszać? Na lądzie pewnie miałby z tym problemy, jednak gad ten żył w wodzie. Liopleurodon używał więc czterech długich, potężnych płetw, by napędzać nimi ciężką masę swego ogromnego ciała w oceanie. Woda, a właściwie jej gęstość i wyporność pomagały mu utrzymać wielkie cielsko w odpowiedniej pozycji i całkiem zwinnie pływać. I tak pomimo konieczności oddychania powietrzem, każdy Liopleurodon spędzał całe swoje życie w wodzie. A jego ciężar nie mógłby być bezpiecznie wspierany, gdyby żył na lądzie. Cztery silne kończyny przypominające wiosła sugerują, że Liopleurodony były potężnymi pływakami.
Taki napęd na cztery płetwy jest zresztą charakterystyczny dla wszystkich plezjozaurów. Badanie z udziałem podobnego robota pływackiego wykazało, że chociaż ta forma napędu nie jest szczególnie wydajna, zapewnia jednak bardzo dobre przyspieszenie, a więc pożądaną cechę drapieżnika ścigającego ofiary z zasadzki. Ich płetwiaste kończyny były jednak zbyt słabo połączenie z kręgosłupem, by utrzymać potężne Liopleurodony na lądzie. Gdyby gad ten został wyrzucony przez sztorm na brzeg, tak jak niekiedy dzisiejsze walenie, udusiłby się tu pod własnym ciężarem.
Liopleurodon zachowanie i odżywianie
Liopleurodon był gigantycznym drapieżnikiem, rodzajem dużego, mięsożernego gada morskiego. Ówcześnie był to szczytowy drapieżnik mórz środkowej i późnej jury, którego teren występowania obejmował dzisiejszą Europę i Amerykę Północną. Będąc największym drapieżnikiem na późnych morzach jurajskich, Liopleurodony polowały na zwierzęta morskie, takie jak krokodyle morskie, olbrzymie ówczesne ryby i głowonogi, rekiny, plezjozaury, ichtiozaury oraz inne, które dały się złapać i włączyć do ich menu. Co ciekawe, naukowcy twierdzą, że większość prehistorycznych gadów morskich musiała zamykać swoje nozdrza, pływając pod wodą, jednak nie Liopleurodon.
U tego zwierzęcia przystosowawczo wyewoluował taki nos, który był w stanie wywąchać wszystko pod wodą i to bez wdychania przy tym wody. Ta niesamowita adaptacja środowiskowa pozwoliła Liopleurodonom odczuwać m.in. zapach krwi ofiar nawet z odległości wielu kilometrów i podobnie jak to robią współczesne rekiny, podążać tym krwawym szlakiem, aż znajdą zwierzę, które zaczęli w ten sposób ścigać. Liopleurodon następnie przyspieszyłby, atakując z zaskoczenia w kierunku ofiary, która po chwili niemal natychmiast zostałaby zabita i pożarta. Właśnie najnowsze badania czaszki Liopleurodonów wykazały, że prawdopodobnie niejako skanowały ocean swymi nozdrzami, aby ustalić źródło interesujących je zapachów i smaków rozpuszczonych w wodzie.
Liopleurodon dinozaur – co wiadomo o ich rozrodzie?
Liopleurodony miały też swój okres godowy i rodziły młode. W tym celu, gdy zbliżało się rozwiązanie, samice najprawdopodobniej wpływały i rodziły młode na płytszych wodach bliżej brzegu. Młode tych prehistorycznych gadów morskich prawdopodobnie pozostawały na tych płytkich wodach aż do uzyskania wieku dorosłego i dopiero wtedy wyruszały na głębsze otwarte wody. Liopleurodony całe życie spędzały w wodzie i dlatego najprawdopodobniej były gadami żyworodnymi. Jak już wspomniano, na ląd nie mogły wychodzić, by złożyć tam jaja, jak to czynią dzisiejsze żółwie morskie. Liopleurodony były prawdopodobnie także niezwykle terytorialne.
Gdy właściciel danego terytorium napotkał jakiegoś intruza swego gatunku, jego obecność na pewno nie byłaby wtedy tolerowana. Właściciel terytorium najprawdopodobniej wypędziłby intruza z użyciem agresywnej przemocy. Jednak na podstawie ułożenia i liczby odnajdywanych skamieniałości naukowcy wywnioskowali też, że te olbrzymie gady morskie czasami musiały się spotykać, by wspólnie żywić się zwłokami olbrzymich zdobyczy, takich jak inny ówczesny gad np. Leedsichthys.
[…] Liopleurodon […]