Nornice podobnie jak krety stanowią problem niejednego ogródka czy działki, ponieważ ryją w ziemi nory i korytarze oraz wyrządzają szkody w uprawach. To poważny szkodnik w ogrodzie. Zobacz jak wygląda nornica i jak odróżnić ją od kreta. Koniecznie przeczytaj nornica ruda opis.

Z nornic w ogrodach najczęściej występuje nornica ruda (łac. Myodes glareolus). Jest to małe zwierzę należące do gatunku gryzonia (rząd Rodentia) oraz licznie reprezentowanej w Europie, w tym w Polsce rodziny chomikowatych (łac. Cricetidae) i podrodziny karczowników (łac. Arvicolinae).

Nornica ruda występowanie

Nornica to jeden z najpospolitszych dziko żyjących ssaków euroazjatyckich. Nornica ruda występuje praktycznie w całej Palearktyce. W Polsce żyje w stanie dzikim na terenie całego kraju. Zamieszkuje niemal wszystkie typy lasów i zarośla śródpolne. Do swojego bytowania najchętniej wybiera przy tym wilgotne i dobrze porośnięte krzewami biotopy naturalne lub przetworzone, w bezpośredniej bliskości kopców i zwalonych pni drzew oraz pod olchami. W miejscach dobrze odsłoniętych można ją spotkać rzadziej. W górskich częściach kraju występuje w piętrze regli i kosówki. To również popularny szkodnik w ogrodzie, na działkach, w sadach i polach.

Nornica ruda opis

Nornica jest jednym z drobniejszych, dziko żyjących gryzoni nornikowatych, jakie naturalnie występują w Polsce. Jej ciało jest średniej wielkości i wydłużone, zakończone średnim, słabo owłosionym ogonem, dodatkowo pokrytym też słabo widocznymi, pierścieniowatymi łuseczkami. Tułów ma do 10 cm długości, a całe ciało ponad 30 g masy. Oczy u nornic duże, co uzasadnia ich nocny tryb życia. Pyszczek jest lekko zaostrzony i opatrzony czułymi, długimi wąsami. Uszy są duże, zaokrąglone na końcach, szerokie i cienkie. Słuch to bardzo ważny zmysł u tego gatunku. Nozdrza nornicy rudej są różowawe i nieowłosione. Ponieważ jest to gryzoń, ważne więc jest jej uzębienie, gdzie siekacze mają kształt dłutowaty i rosną nieustannie przez całe życie, a ostrość zachowują dzięki temu, że szkliwo znajduje się tylko na ich przedniej powierzchni.

Zęby trzonowe tych zwierząt maja za to niskie korony z trzema rzędami guzków, co pozwala rozcierać cięty siekaczami pokarm. Z zewnątrz nornica ma futerko o szarym ubarwieniu na grzbietowej stronie ciała, z rudawym odcieniem, często u wielu osobników nawet mocno zaznaczonym. Natomiast boki i strona brzuszna są wyłącznie szare, a ogon dwubarwny i mierzy do 5 cm. Zaznaczyć jednak należy, że nornice rude z rejonu Tatr są większe i mają krótszy ogon, w porównaniu z nornicami z terenów nizinnych. Aby skutecznie rozpoznać te szkodniki, zobaczmy nornica ruda zdjęcia.

Gryzonie te słyną z tego, że budują gęsty system korytarzy tuż pod powierzchnią ziemi lub w gęstym runie. Swoje podziemne korytarze kopią z kryjówkami, wykonując je w bezpośredniej bliskości kopców i zasobów pożywienia, czyli zwykle pod drzewami i zwalonymi pniami drzew. Daje im to możliwość szybkiego i bezpiecznego schronienia się w razie niebezpieczeństwa. Są to zwierzęta bardzo płochliwe. Choć mniej chętnie wychodzą zupełnie na zewnątrz, to jednak świetnie wspinają się też po pniach i gałęziach drzew. Nornice prowadzą głównie zmierzchowo-nocny tryb życia, choć wychodzą też czasem i za dnia na zewnątrz w poszukiwaniu pokarmu. W sumie zwierzę to jest gatunkiem osiadłym.

Nornica ruda odżywianie

Jak większość gryzoni-karczowników, nornica ruda żywi się pokarmem mieszanym, przy czym wiosną i latem są to liście różnych roślin i drzew, paki i kora drzew, zioła i nasiona, porosty, grzyby, a także larwy i owady dorosłe, czasem też inny pokarm zwierzęcy (np. ślimaki, dżdżownice). Natomiast jesienią i zimą nornice żywią się nasionami, owocami, nadziemnymi częściami roślin zielonych, a także podziemnymi bulwami i kłączami oraz drobnymi bezkręgowcami. Jeśli zdarzą się niedobory pożywienia, wtedy nornice żerują niemal wyłącznie na korze młodych drzew i wówczas wyrządzają duże szkody, przez co są traktowane jako szkodniki, zwłaszcza na działkach i w szkółkach leśnych.

Przeciętna nornica do normalnego funkcjonowania potrzebuje jeść ok. 25 g świeżej paszy zielonej lub 5 g paszy treściwej, co stanowi ok. 15 kcal na dobę. Warto też wiedzieć, że ciężarna samica nornicy rudej zjada więcej bezkręgowców, niż samica niezapłodniona. W razie braku dostatecznej ilości pokarmu, ciężarne samice są też w stanie na powrót resorbować (wchłaniać) swoje zarodki, uzyskując w ten sposób składniki odżywcze niezbędne do przetrwania. Przeciętne zwierzę tego gatunku może przeżyć bez pokarmu tylko ok. 5 dni.

Nornica ruda rozmnażanie

Nornice w sprzyjających warunkach mogą rozmnażać się na okrągło, podobnie jak myszy. Ich rozmnażanie ma bardzo intensywny przebieg. Ciąża u samic trwa ok. 24 dni. Nornica ruda w ciągu jednego roku może przy tym wyprowadzić 4 mioty, czyli w średnio ok. 20 młodych rocznie. Poród i rozwój młodych jest jednak zawsze ściśle związany z okresem największej dostępności pożywienia. Nornice zakładają gęste systemy korytarzy, wśród których budują sobie kuliste gniazdo złożone z traw i mchu, w którym rodzą ślepe i nieowłosione młode w liczbie 3-7 sztuk. Noworodki od razu szybko rosną i po ok. 12-14 dniach otwierają już oczy, a po ok. 25 dniach życia przestają już odżywiać się mlekiem matki, która w związku z tym po trzech tygodniach separuje je od siebie i opuszczają gniazdo. Pełną dojrzałość płciową młode uzyskują jednak dopiero w wieku 8-9 tygodni.

Nornica ruda ciekawostki

Nornice budują silnie rozgałęziony system korytarzy, które biegną w darni i tuż pod powierzchnią ziemi lub wręcz po niej wśród kęp traw i innej gęstej roślinności (najczęściej jednak chodniki przebiegają tuż pod ściółką). Wykorzystują też stare pnie upadłych drzew. Niechętnie kopią jednak nory w zwięzłej i suchej glebie. Budowane przez nie chodniki są bardzo liczne i mocno rozgałęzione, tworząc skomplikowaną sieć o wielu poziomach i wylotach. Podobnie jak wszystkie gatunki z rodziny nornikowatych, nornica ruda przez cały rok jest aktywna i nie zapada w sen zimowy. Jesienią buduje więc sobie specjalnie dostosowane gniazdo zimowe, cieplejsze i zawierające więcej komór spiżarni.

Inna ciekawostka to fakt, że przy sprzyjających warunkach nornice rude mogą rozmnażać się o każdej porze roku, w tym również w czasie srogich zim. Pomaga im w tym umiejętność budowy ciepłych gniazd i podziemnych spiżarni. Jednak w naszych warunkach klimatycznych taka sytuacja rzadko ma miejsce, ponieważ zimą mimo wszystko jest zbyt mocno ograniczony dostęp do świeżych zasobów pokarmowych. Najliczniej nornice pojawiają się latem i jesienią w lasach i na nieużytkach, a także na terenach uprawnych (w sadach, ogrodach, na polach i działkach), ponieważ wtedy mogą do woli korzystać z dużej ilości roślin i nasion.

Najwięcej jednak nornic pojawia się w latach, w których notuje się największe obradzanie się drzew. Łatwa i nieograniczona możliwość zdobywania pokarmu w latach największego nasiennego urodzaju sprawia, że gryzonie te rozmnażają się wtedy praktycznie bez przerwy. Oczywiście czynią wtedy największe szkody. Jednak takie masowe pojawianie sie tych gryzoni trwają tylko przez jeden lub dwa sezony, a w kolejnych latach ich liczebność załamuje się.

Nornice zwalczanie

Naturalni wrogowie nornicy rudej to: lisy, kuny, tchórze, wydry, norki, koty domowe, sowy, myszołowy, a nawet jeże i nasze domowe psy. Na terenach uprawnych niezbędna jest jednak walka z tymi gryzoniami, ponieważ nornica to groźny szkodnik w ogrodzie. Ich zwalczanie jest jednak bardzo trudne i często wymaga stosowania nawet kilku metod jednocześnie. W rejonach i uprawach zagrożonych przez nornice, trzeba regularnie kontrolować ściółkę zalegającą pod drzewami i krzewami i nie dopuszczać, by miała zbyt grubą warstwę. Należy do tego stwarzać również wszelkie inne, niesprzyjające warunki do ich osiedlania się. Będzie to np. przekopywanie ziemi, wyrywanie chwastów, utrzymywanie czarnego ugoru pod drzewami owocowymi, zasypywanie lub zalewanie wodą nor i korytarzy tych zwierząt. Pomoże też sadzenie w uprawach lub obok nich roślin, które mają zapach odstraszający gryzonie i powstrzymujący ich osiedlanie się. Takie nieprzyjazne dla nornic rośliny to m.in.: czosnek, wilczomlecz, nostrzyk, gorczyca, rumianek, mięta, czarna porzeczka, ułudka.

Odstraszająco podziała też wkładanie do nor i wlotów podziemnych korytarzy tych gryzoni gałęzi tui, liści orzecha włoskiego, ząbków czosnku, gałęzi czarnego bzu lub ich roztartych liści, czy psujących się ryb. Jeśli to okaże się mało skuteczne, specjaliści zalecają też wlanie do nor przefermentowanego wyciągu z liści bzu czarnego wraz ze zmielonymi liśćmi (nie rozcieńczony). Korę pnia drzew owocowych można natomiast zabezpieczać przed ogryzaniem przez nornice, malując je wapnem lub owijając ciasno słomą. Warto też wiedzieć, że gryzonie te mocno reagują na przykre dźwięki. Można więc kupić specjalne urządzenia do ich przepłaszania – odstraszacze akustyczne, które emitują dźwięki o różnej tonacji. Takie samo działanie odstraszające zapewnia nam również zwykłe, wkopane skośnie w ziemię lub zawieszane na metalowych prętach wbitych w ziemię puste, plastikowe butelki, w których będzie „gwizdał” wiatr. Najbardziej radykalna metodą jest chemiczne trucie nornic. Odpowiednie trutki są szeroko dostępne w sklepach ogrodniczych.

Powiązane wpisy:

Jak zwalczać nornice na działce i w ogrodzie? Wiewiórka pospolita Pandka ruda Warstwy lasu Kornik drukarz Ciekawostki o Puszczy Białowieskiej