Guziec zwyczajny

Guźce mogą nie być najpiękniejszymi ani najbardziej pełnymi wdzięku stworzeniami w Królestwie Zwierząt. Są za to niezwykłe ze względu na swoją siłę, inteligencję i elastyczność! W przeciwieństwie do wielu swoich afrykańskich odpowiedników nie są też zagrożone wyginięciem. Dzieje się tak, ponieważ są bardzo dobre w dostosowywaniu się do nowych warunków otoczenia i zagrożeń. Poznaj gatunek guziec zwyczajny. Zobacz co to znaczy guziec, czy guziec jest niebezpieczny, jak się nazywa samica guźca, gdzie żyją guźce, jak szybki jest guziec.

Guziec zwyczajny – co to znaczy guziec, stanowisko systematyczne i występowanie.

Guziec zwyczajny (łac. Phacochoerus africanus) to ssak parzystokopytny zaliczany do rodziny świniowate (Suidae) i podrzędu świniokształtne (Suina). Ich dalsza systematyka obejmuje rząd parzystokopytne (Artiodactyla), infragromadę łożyskowce (Placentalia) i podgromadę ssaki żyworodne (Theria) w gromadzie ssaki (Mammalia).

Gatunek ten występuje na terenach leśnych i na sawannie w Afryce Subsaharyjskiej. Dawniej uważano go za podgatunek guźca pustynnego (fakoszer, Phacochoerus aethiopicus). Obecnie jednak nazwa ta jest wyłącznie dla pokrewnego mu guźca pustynnego, żyjącego głównie w północnej Kenii i Somalii oraz wschodniej Etiopii.

Poznaj gatunek guziec zwyczajny. Zobacz co to znaczy guziec, czy guziec jest niebezpieczny, jak się nazywa samica guźca, gdzie żyją guźce, jak szybki jest guziec.

Guziec zwyczajny – podgatunki:

• guziec Nolana (Phacochoerus africanus africanus)

• guziec erytrejski (P. a. aeliani)

• guziec środkowoafrykański (P. a. massaicus)

• guziec południowy (P. a. sundevallii).

Guziec zwyczajny – gdzie żyją guźce, jakie jest ich siedlisko?

Guźce żyją na łąkach i lasach sawannowych Afryki. Preferują tereny otwarte i spotkać je można nawet na górze Kilimandżaro na wysokości 3000 metrów. Guźce zwyczajne można spotkać jak już wspomniano we wschodniej Afryce, w niektórych częściach Kenii, Somalii i Etiopii. Zwierzęta te często chowają się też w norach stworzonych przez mrówniki.

Nie walczą jednak o te dziury, lecz zajmują je opuszczone. Guźce są bowiem na ogół pod tym względem pasywne i szukają tylko opuszczonych legowisk, aby stworzyć z nich swoje domy. Chowają się w nich w razie zagrożenia, a żerują w niedalekim obrębie terenu dookoła. W swoich norach wychowują też młode oraz śpią i odpoczywają.

Guźce mogą użyć swoich ostrych kłów, aby odstraszyć każde zwierzę, które im przeszkadza. Nory chronią je również przed ekstremalnymi temperaturami. W Afryce może być bowiem gorąco w samo południe, lub mróz w środku nocy nad ziemią. Jednak guziec pozostaje wtedy wygodnie chroniony w swojej norze.

Guziec zwyczajny wygląd morfologiczny.

Guziec zwyczajny ma krępą budowę i jest podobny do świni. Ma średnią wielkość oraz długość głowy i ciała 0,9 do 1,5 m, przy wysokości w kłębie 63,5 do 85 cm. Samice mają masę ciała 45 do 75 kg, są mniejsze i lżejsze od samców. Masa ciała samców wynosi 60 do 150 kg.

Guźce mają też spłaszczoną głowę z charakterystycznymi, parzystymi mocno wypukłymi „brodawkami” i dużymi zakrzywionymi kłami wystającymi na boki. Nie występują one u osobników młodocianych, a rosną u nich dopiero w ciągu kilku następnych lat. Kły są też większe u samców, niż u samic. Górne kły mogą urosnąć do 25,5 cm długości i mieć szeroki eliptyczny przekrój ok. 4,5 cm głębokości i 2,5 cm szerokości.

Kłów świnie te nie używają do kopania w ziemi, lecz do walki z innymi świniami oraz do obrony przed drapieżnikami. Ich dolny zestaw może nawet zadawać przy tym bardzo ciężkie rany. Ciało guźców jest słabo pokryte szczeciniastymi włosami, przy czym gęstszy ich obszar biegnie wzdłuż kręgosłupa, gdzie tworzy szczeciniasty grzebień. Ogon jest długi, cienki i zakończony małą szczotką z grubego, sztywnego włosia.

Ogólny kolor sierści i skóry jest średni do ciemnobrązowego i czarnego, podobnie też dłuższy grzebień sierści na grzbiecie. Guźce zwyczajne nie mają tłuszczu podskórnego, a ich sierść jest rzadka. Czyni je to podatnymi na ekstremalne temperatury otoczenia, stąd tendencja do mieszkania w norach.

Guźce pustynne można odróżnić od opisywanego tu guźca zwyczajnego po charakterystycznych rysach głowy i pyska. Chodzi szczególnie o zakręcone tylne końce uszu, brak siekaczy i ogólnie większy pysk u guźca pustynnego. Obszary podoczodołowe u guźców pustynnych są opuchnięte w postaci torebek, które często sięgają podstawy brodawek płciowych.

Te same obszary u guźców zwyczajnych nie mają tak wyraźnego obrzęku. Guziec pustynny ma również silniej haczykowate „brodawki”, bardziej jajowatą głowę, pogrubione łuki jarzmowe i powiększone doły klinowe.

Guziec zwyczajny – etologia, styl życia, jak szybki jest guziec?

Guźce są zwierzętami społecznymi i żyją w grupach zwanych stadami, które mogą liczyć do ok. 40 członków. Samice guźców nazywane są maciorami. Samice pielęgnują się nawzajem i gromadzą się razem w nocy, aby się ogrzać. Dorosłe samce nie są tak towarzyskie i mogą być terytorialne. Zwykle mieszkają wiec samotnie lub w małych grupkach po kilka sztuk.

Guźce mają jednak dłuższe nogi niż inne świnie. To pozwala im uciec przed tymi potencjalnymi drapieżnikami. W razie ucieczki czy pogoni mogą biec z prędkością do 48-55 km/h. Taka szybkość pomaga im prześcignąć nawet groźne dla nich drapieżniki. Zbliżają się prosto do swoich nor i wchodzą do nich tyłem, z kłami wystającymi z wejścia dla dodatkowego bezpieczeństwa.

W rzadkich przypadkach guźce decydują się stawić czoła napastnikowi, zamiast ukrywać się w swojej norze. Tną wtedy napastnika kłami i gryzą ostrymi zębami. Bąkojady i inne ptaki „jeżdżą” na guźcach, zjadając owady pasożytnicze z ich ciał. Guźce lubią również tarzać się w błocie, aby pozbyć się owadów i ochłodzić w upalny dzień. Podobnie jak świnie domowe, guźce nie mają bowiem gruczołów potowych, które mogłyby je chłodzić.

Lwy, gepardy, lamparty, hieny czy orły lubią polować na guźce, gdy tylko nadarzy się okazja. Guźce nie mają luksusu powolnego budzenia się. Kiedy więc opuszczają swoją norę rano, muszą biec z maksymalną prędkością na wypadek, gdyby czekał na nie jakiś drapieżnik. Są też dobre w unikach i kluczeniu w czasie biegu i niełatwo je złapać.

Kiedy guźce chodzą swobodnie, ich ogon zwisa wtedy swobodnie w dół. Kiedy jednak biegną lub uciekają, ich ogon sterczy w górę, a jedynie krzaczasty czubek zwisa w dół. Może to służyć jako ostrzeżenie dla innych guźców, że zbliża się niebezpieczeństwo.

Guziec zwyczajny – dieta.

Zwierzęta te bywają postrzegane jako okrutne „istoty”, które atakują i zjadają zdobycz zwierzęcą. W rzeczywistości guźce tak naprawdę są jednak roślinożercami. Dieta tych zwierząt obejmuje przy tym korzenie, kłącza i bulwy oraz jagody, korę, cebule, trawę i inne elementy roślinne. W czasach niedoboru guźce mogą też jednak jeść mięso, ale nie polują by je zdobyć. Żerują w tym celu jedynie na martwych zwierzętach (na padlinie) i na robakach czy ich larwach i poczwarkach.

Robaki znajdują podczas żerowania głównie ryjąc w ziemi. Guźce zwyczajne mają również grubszą wyściółkę skóry i tłuszczu na kolanach. Często bowiem klękają, aby zjeść niższe trawy lub wygrzebać sobie z ziemi kłącza, bulwy i robaki. W porze suchej zwierzęta te mogą wytrzymać nawet długie miesiące bez wody, jak przeczytamy na stronach National Geographic. Pory doby też mają dla nich znaczenie. Większość guźców najbardziej lubi bowiem żerować w świetle poranka i wczesnym wieczorem.

Ale jeśli świnie te żyją w obszarze, w którym ludzie na nie polują, przechodzą wtedy na żerowanie wyłącznie w nocy. Jak większość świń, guźce nie są wybrednymi zjadaczami. Jak można się domyślić, patrząc na ich duży pysk, guźce są też dobrymi tropicielami. Łatwo im wyczuć pod ziemią rzeczy, które mogą chcieć zjeść.

Często klękają przy tym na przednich nogach i używają muskularnego pyska do wykopania sobie posiłku. Czołgają się tak w pozycji klęczącej, jeśli w ziemi jest dużo smakołyków.

Guziec zwyczajny – rozmnażanie i potomstwo, jak się nazywa samica guźca?

Samice guźców wychowują jednocześnie do 8 młodych. Zwykle w miocie rodzą jednak tylko dwa lub trzy młode, po okresie ciąży trwającym ok. 6 miesięcy. Młode guźce jak u świń, nazywane są prosiętami. Prosięta te ważą ok. 450-900 g przy urodzeniu. Młode mieszkają potem z matką w jej norze.

Prosięta są odsadzane od matki w wieku ok. 4 miesięcy. Pełną dojrzałość osiągają natomiast w wieku 20 miesięcy. Samice zwykle pozostają przy tym z matką również jako dorosłe. Podczas gdy samce zwykle są odganiane by żyły na własną rękę. Guźce zwyczajne żyją w stanie dzikim dość długo, bo od 12 do 18 lat.

Guziec – stan populacji, czy potrzebna jest ich ochrona?

Szacuje się, że w 1999 r. populacja guźca zwyczajnego w południowej Afryce wynosiła ok. 250000 osobników. Typowe zagęszczenie tych zwierząt waha się od 1 do 10 na 1 km² na obszarach chronionych, ale lokalne zagęszczenie wynosi 77 na 1 km². Gatunek jest uważany za niezagrożony, ponieważ świetnie sobie radzi i się skutecznie dostosowuje.

Świnie te są jednak podatne na susze i polowania (zwłaszcza z użyciem psów). Może to skutkować ich miejscowym wyginięciem. Guziec zwyczajny występuje też jednak na wielu obszarach chronionych w całym swoim rozległym zasięgu. Na razie nie jest więc dzięki temu zagrożony. Co ciekawe, zdaje się że pomyślnie introdukuje się samodzielnie w Ameryce Płn.

W 2020 r. zauważono bowiem, że populacja guźców uciekinierów z rancz, biega z potomstwem na wolności w południowym Teksasie.