Antylopa widłoroga to niesamowity ssak kopytny Ameryki Północnej. To także jedyny żyjący aktualnie na świecie przedstawiciel rodzaju widłoróg (Antilocapra). Poznaj wszystko o najszybszym ssaku Ameryki, jakim jest antylopa widłoroga. Jeszcze dziś sprawdź też, jak wielkie skoki wykonuje widłoróg amerykański Antilocapra american.
Antylopa widłoroga zwana też widłoróg amerykański (łac. Antilocapra americana)
to gatunek ssaków zaliczanych do rodzaju widłoróg (łac. Antilocapra), rodziny widłorogowate (łac. Antilocapridae), rzędu parzystokopytne (łac. Artiodactyla) oraz gromady ssaków łożyskowych żyworodnych. W epoce plejstocenu w Ameryce Północnej istniało około 12 gatunków widłorogowatych. Trzy inne rodzaje – Capromeryx, Stockoceros i Tetrameryx – istniały tu jeszcze, gdy pierwsi ludzie weszli do Ameryki Północnej, migrując z Azji. Obecnie antylopa widłoroga jest jednak jedynym żyjącym członkiem rodziny Antilocapridae, a reszta istniejących wcześniej jej przedstawicieli wymarła. Najbliższymi żywymi krewnymi widłoroga amerykańskiego są dzisiaj żyrafy i blisko spokrewnione z nimi okapi.
Giraffoidea są z kolei członkami infragromady Pecora, czyniąc przez to antylopy widłorogie bardziej odległymi krewnymi także jeleni (łac. Cervidae) oraz bydła, kóz, owiec, antylop i gazel (łac. Bovidae). Należy też zaznaczyć, że chociaż gatunek Antilocapra americana nazywa się często antylopą widłorogą, to zwierzęta te nie należą jednak do antylop. Poprawniejsza jest więc nazwa widłoróg amerykański. Tak czy inaczej — gatunek Antilocapra americana swym wyglądem i pokrojem bardzo przypomina prawdziwe antylopy Starego Świata i wypełnia podobną niszę ekologiczną z powodu podobnej ewolucji równoległej.
Antylopa widłoroga podgatunki
Z powodu pewnych różnic w populacjach zamieszkujących określone terytoria, w obrębie gatunku Antilocapra americana wydzielono następujące podgatunki: Antilocapra americana americana, Antilocapra americana Mexiana, Antilocapra americana oregona, widłoróg półwyspowy Antilocapra americana peninsulari, widłoróg sonorski Antilocapra americana sonoriensis.
Antylopa widłoroga występowanie
Widłoróg amerykański Antilocapra americana występuje na terenach ciągnących się od południowych części prowincji Alberta i Saskatchewan w Kanadzie, przez zachodnie Stany Zjednoczone, do zachodniej Sonory w Meksyku. Preferują przy tym rozległe, lekko pofałdowane tereny, porośnięte roślinnością typową dla prerii. Czyli trawą, której wysokość ogólnie nie przekracza średnio 0,5 metra. Część populacji antylop widłorogich występuje też na obszarach, gdzie rosną krzewy, zaś nie spotkamy go w terenach zadrzewionych. Zwierzęta te żyją bowiem w dosyć suchym klimacie, gdzie roczna suma opadów jest niewystarczająca do wegetacji drzew. W rejonach występowania można je spotkać na wysokości geograficznej od poziomu morza, do 3353 m n.p.m. Jedno stado tego gatunku zajmuje przy tym zwykle obszar o powierzchni od 440 do 1200 ha.
Antylopa widłoroga charakterystyka morfologiczno-anatomiczna, pokrój
U omawianego gatunku jest wyraźnie zaznaczony dymorfizm płciowy – samce są większe od samic, mają ponadto ciemniejszy pysk oraz znacznie dłuższe od samic rogi. Szyja u samców jest też naznaczona ciemnymi plamami, czego nie widać u płci przeciwnej. Widłoróg amerykański Antilocapra americana osiąga wysokość w kłębie w granicach: 81-104 cm oraz długość ciała: 100-157 cm.
Masa widłoroga
Masa ciała wynosi natomiast 45-60 kg u samców i 35-45 kg u samic. Z kolei długość rogów tych zwierząt dochodzi do 12 cm u samic oraz do 25 cm u samców. Tułów widłorogów jest pokryty gęstą, rudobrązową sierścią. Z kolei na głowie, zadzie, brzuchu, dwóch półksiężycowatych bokach szyi i wewnętrznych stronach kończyn – ich gęsta sierść ma kolor biały.
Położone po bokach głowy oczy, pozwalają na obserwowanie okolicy podczas posiłków, polegiwania i innych czynności życiowych. Natomiast długie, szczupłe kończyny umożliwiają widłorogom szybką ucieczkę w każdej sytuacji potencjalnego zagrożenia. Krótki ogon widłorogów schowany jest w białej kępce włosów na zadzie, nazywanej podobnie jak u jeleniowatych – lustrem. Antilocapra americana posiadają też nieduże poroże zbudowane z substancji zwanej keratyną. Budową przypominającej sierść, która rośnie na kostnym rdzeniu zwanym możdżeniem. Poroże ma kształt haków rozszerzających się i zaginających na górze do środka. Widłorogi zrzucają je raz do roku. Zaraz po okresie godowym, a potem wyrasta im nowe i cały cykl powtarza się corocznie.
Widłoróg to maratończyk
Budowa ciała widłorogów amerykańskich jest ogólnie przystosowana do długotrwałego i szybkiego biegu. Wewnątrz ciała, zwierzęta te posiadają mały żołądek i wątrobę magazynującą duże ilości glikogenu, co sprawia, że antylopy te są doskonale przystosowane do dużego wysiłku. Zwierzęta te mogą przebyć kilka kilometrów, bardzo szybko biegnąc i wykonując długie skoki. Ich przeciętna prędkość w biegu wynosi do 40 km/h, a na krótkich dystansach (do 1,5 km) dochodzi nawet do 95 km/h. Antylopy widłorogie potrafią też skakać w biegu na bardzo duże odległości, dochodzące aż do 6 m.
Antylopa widłoroga tryb życia
Długość życia widłorogów amerykańskich w niewoli dochodzi do 12 lat. Jak większość parzystokopytnych, widłorogi amerykańskie są przy tym zwierzętami stadnymi, aktywnymi zarówno w dzień, jak i w nocy. Zimą przedstawicie tego gatunku zamieszkujący okolice górskie, schodzą na niżej położone tereny, ponieważ łatwiej im tu znaleźć pokarm i dzięki temu przeżyć obfite śniegi i ostre mrozy. Wiosną natomiast, stada widłorogów rozpraszają się, a latem samce zbierają wokół siebie samice z młodymi. Te osobniki, którym nie uda się wtedy znaleźć i utrzymać własnej grupy, tworzą osobne gromady. Jesienią widłorogi amerykańskie znowu łączą się w większe stada, w których łatwiej przeżyć zimę.
Antylopa widłoroga – odżywianie i pokarm
Rodzaj zjadanego pokarmu, u widłorogów jest zależny od pory roku i obszaru zajmowanego przez poszczególne podgatunki i populacje/stada. Latem widłorogi amerykańskie Antilocapra americana jedzą rośliny zielne oraz trawy, natomiast jesienią w ich diecie przeważają głównie jagody. Z kolei zimą zwierzęta te podskubują gałązki krzewów i grzebią w śniegu w poszukiwaniu tez innego roślinnego pożywienia. Ponadto, co kilka dni przemieszczają się w inne miejsca, żeby móc korzystniej żerować na coraz to nowych, nieruszonych wcześniej stanowiskach. Jeśli nie mają dostępu do zbiorników słodkiej wody, odżywiają się lepiej zaopatrzonymi w nią roślinami (roślinami zawierającymi w swych tkankach więcej wody, magazynującymi ją).
Antylopa widłoroga rozmnażanie
Samice widłorogów amerykańskich Antilocapra americana osiągają dojrzałość płciową w wieku około 10-12. Samce w wieku 15-16 miesięcy. Latem samce walczą ze sobą i zbierają wokół siebie jak największe grupy samic i znakują swój ustanowiony przy tej okazji rewir moczem, odchodami oraz wydzieliną gruczołów skórnych. Wydzieliny te pozostawiają, wszędzie gdzie się da – m.in. na pniach, krzewach i na brzegach strumieni. Kiedy jakiś obcy osobnik wkroczy na obszar należący do innego samca widłoroga amerykańskiego. Obywają się wtedy rytualne walki, z których przegrany odchodzi z niczym. Zapłodnione samice przebywają ciążę trwającą od 250 do 252 dni.
Poród u widłoroga amerykańskiego
Na czas porodu oddalają się bezpiecznie od stada, gdzie w ciszy i spokoju na świat przychodzi jedno, a czasem dwa bardzo dobrze rozwinięte młode, ważące w granicach zaledwie 2 do 4 kg. Nowo narodzone antylopy widłorogie są pokryte szarym, jedwabistym futrem. Trzy tygodnie spędzają, najpierw leżąc dobrze ukryte w trawie. Matki przychodzą do nich co jakiś czas i karmią je mlekiem. Za każdym razem starannie też wylizują je i zjadają ich odchody, by nie pozostawiać żadnych śladów zapachowych dla drapieżników. Dzięki takiej toalecie małe antylopy widłorogie nie wydzielają niemal żadnego zapachu, który potencjalnie mógłby je zwabić.
Młode
Po narodzinach, matki po pewnym czasie przyprowadzają swoje nowe młode do ogólnego stada i od tego momentu opieka samic ogranicza się już tylko do ich do karmienia. Po 3 tygodniach życia młode zaczynają już skubać trawę, choć nadal pobierają jeszcze mleko matki. Małe widłorogi potrafią też od początku dobrze biegać. Zaledwie czterodniowy widłoróg amerykański biegnie nawet szybciej niż dorosły człowiek. Głównymi wrogami dla młodych i dorosłych widłorogów amerykańskich są przede wszystkim wilki i kojoty, pumy, czy wielkie drapieżne ptaki.
Antylopa widłoroga – ekologia i ochrona gatunku.
W pierwszej połowie XX wieku z powodu przekształcania prerii w tereny rolnicze populacja widłorogów wyraźnie się zmniejszyła. W tym czasie zakazano więc polowania na te antylopy i zaczęto ponownie osiedlać je na dawniej zajmowanych terenach (reintrodukcja). W wyniku czego wielu farmerów musiało nawet opuścić swoje gospodarstwa, bo ich ziemie przeznaczano pod rezerwaty tych zwierząt. Obecnie widłoróg amerykański Antilocapra americana jest bardzo znanym gatunkiem chronionym. Warto przy tym wiedzieć, że symbolem ochrony środowiska w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej stała się właśnie omawiana antylopa widłoroga.
