Zwierzęta dzięki swoim różnorodnym sposobom i preferencjom odżywiania tworzą skomplikowane sieci troficzne zwane też łańcuchami pokarmowymi. Są wśród nich zarówno producenci, jak i konsumenci oraz reducenci. Wśród konsumentów są roślinożercy, mięsożercy, wszystkożercy, padlinożercy i pasożyty.
Roślinożerca to organizm żywiący się roślinami, ale czy tylko? Zwierzęta roślinożerne mają do tego różne rozmiary, od maleńkich owadów, takich jak mszyce, po duże, ociężałe słonie. Chcesz wiedzieć więcej i poznać popularne zwierzęta roślinożerne? Przeczytaj i sprawdź, jakie są ich cechy szczególne, co dokładnie jedzą i jak trawią pokarm.
Zwierzęta roślinożerne – co to za organizmy?
Zanim dowiemy się, czym są zwierzęta roślinożerne, musimy najpierw zdefiniować, czym w ogóle są zwierzęta. W przypadku poprzedniego pytania musimy również wiedzieć, ile jest rodzajów stworzeń żywych stworzeń, w tym tych roślinożernych? Czy i jak w biologii można je dodatkowo podzielić? Czy są również wśród nich zwierzęta żyjące obok ludzi?
W naszym środowisku żyje bowiem bardzo wiele zwierząt i są one żywymi stworzeniami na Ziemi. Na Ziemi istnieje wiele gatunków zaliczanych do królestwa zwierzęta Animalia, a wśród nich jesteśmy również i my ludzie. Mamy wśród nich też stworzenia, które funkcjonują, jedząc różne rodzaje pożywienia.
Co to zatem jest zwierzę? Otóż zwierzę jest jedną z żywych istot na naszej planecie. Wszystkie żywe organizmy na Ziemi podzielono przy tym na 2 grupy i 5 królestw. Pierwsza grupa to bezjądrowce (Eukaryota), do której należy tylko jedno królestwo bakterie (Bacteria). Druga grupa to jądrowce (Prokaryota), do której należą pozostałe 4 królestwa: protisty (Protista), grzyby (Fungi), rośliny (Archaeplastida) i zwierzęta (Animalia).
Królestwo zwierząt dzieli się z kolei na wiele rodzajów w świetle różnych klas. Te kategorie są różne. Zwierzęta są więc podzielone na podstawie ich budowy, nawyków żywieniowych, czy na podstawie sposobów rozmnażania (typów reprodukcji). Takich rodzajów podziałów zwierząt można utworzyć też więcej. W tym artykule interesuje nas jednak podział zwierząt ze względu na ich sposób odżywiania i rodzaj pokarmu.
Chcesz wiedzieć więcej i poznać popularne zwierzęta roślinożerne? Przeczytaj i sprawdź, jakie są ich cechy szczególne, co dokładnie jedzą i jak trawią pokarm.
Zwierzęta – klasyfikacja ze względu na ich nawyki żywieniowe.
Ze względu na nawyki żywieniowe, a więc sposób odżywiania i rodzaj pokarmu, zwierzęta klasyfikuje się je następująco:
zwierzęta roślinożerne (roślinożercy) – należą tu te organizmy, które konsumują głównie rośliny. W grupie tej można wymienić więc takie zwierzęta, jak np. bydło domowe, sarny, jelenie, pszczoły miodne i trzmiele. Są tu również zebry, antylopy, słonie, kozy, owce, bawoły, wielbłądy, czy niektóre owady;
zwierzęta mięsożerne (mięsożercy) – należą tu zwierzęta, które konsumują różne inne stworzenia z królestwa zwierząt (Animalia). W grupie tej można wymienić więc takie zwierzęta, jak np. typowe drapieżniki lwy i tygrysy, wilki, pająki czy ośmiornice. Są tu również ryby drapieżne (np. szczupak), ptaki drapieżne (np. orły, sokoły, jastrzębie), czy owady drapieżne (np. osy i szerszenie);
zwierzęta wszystkożerne (wszystkożercy) – należą tu zwierzęta wszystkożerne, czyli takie, które konsumują liczne inne zwierzęta, a także rośliny. W grupie tej można wymienić więc takie zwierzęta, jak np. jeże, psy, lisy, koty domowe, świnie domowe i dziki. Są tu również wrony, sroki, kury, myszy i szczury, a także ludzie;
zwierzęta padlinożerne (padlinożercy) – należą tu zwierzęta, które zjadają pożywienie pochodzące z martwych ciał innych zwierząt. W grupie tej można wymienić więc takie zwierzęta, jak np. sępy, hieny, czy szakale. Zwykle żywią się one wyłącznie padliną, jak np. sępy. Częściej jednak jedzą padlinę i polują, gdy nadarza się taka okazja;
zwierzęta pasożytnicze (pasożyty) – należą tu zwierzęta, które żyją czerpiąc pokarm z innych organizmów, czyli pasożytują na nich. Można je dodatkowo podzielić na pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne. Pasożyty zewnętrzne bytują na zewnątrz ciał swoich żywicieli (np. pchły, wszy, pluskwy krwiopijne, komary, kleszcze). Natomiast pasożyty wewnętrzne pasożytują wewnątrz ich ciał (np. tasiemce, glisty, niektóre pierwotniaki i bakterie). Często wywołują przy tym groźne infekcje i przenoszą niektóre choroby (np. borelioza odkleszczowa).
Kanibalizm.
Trzeba dodać, że niektóre gatunki zwierząt mięsożerne, wszystkożerne i padlinożerne bywają też kanibalami. Oznacza to, że mogą zjadać między innymi także przedstawicieli swojego własnego gatunku. Takie zjawisko zaobserwowano np. u pająków oraz niektórych owadów, ryb, płazów, gadów czy ptaków. Kanibalizm bardzo rzadko jest spotykany w skrajnych przypadkach też u niektórych ssaków. Omawiane tu szerzej zwierzęta roślinożerne nie są jednak kanibalami.
Zwierzęta roślinożerne – definicja roślinożerności.
Zwierzęta roślinożerne są szczególnymi gatunkami żyjącymi na ziemi. Żywią się bowiem niemal wyłącznie pokarmem roślinnym. Jedzą więc głównie zioła i inne niskie rośliny, takie jak trawy, zboża, warzywa, owoce. Niektóre jedzą też liście oraz pędy drzew i krzewów (np. słonie czy żyrafy). Nie każdy wie jednak, że mogą też konsumować pewne inne organizmy. Wraz z roślinami niejednokrotnie jedzą też owady, ślimaki itp.
A w swych przedżołądkach mają bogatą mikroflorę bakterii i pierwotniaków, która pomaga im trawić włókno roślinne. Te mikroorganizmy również są jednak potem trawione wraz z całą roślinną treścią pokarmową. W naszym środowisku żyje przy tym około 4000 gatunków zwierząt roślinożernych.
W grupie tej można wymienić więc takie zwierzęta, jak np. bydło domowe, jelenie i sarny, antylopy, słonie, żyrafy. Są tu również zebry, konie i osły, kozy, owce, papugi, kangury, króliki, lamy i alpaki, wielbłądy, bawoły, roślinożerne żółwie itp. Także pszczoły miodne, trzmiele i wiele innych owadów, to zwierzęta roślinożerne (np. stonka ziemniaczana, czy motyl bielinek kapustnik).
Zwierzęta roślinożerne – cechy zwierząt roślinożernych.
Zwierzęta roślinożerne prowadzą swoją codzienną egzystencję zwłaszcza w świetle konsumpcji roślin. Pasą się na roślinności zwykle niemal cały dzień, a rzadziej w nocy (np. motyle nocne, hipopotamy). Zwierzęta roślinożerne to przy tym organizmy, które są głównymi konsumentami na Ziemi. W grupie troficznej roślinożerców jest więc najwięcej gatunków zwierząt.
W piramidzie pokarmowej roślinożercy zajmują drugie miejsce zaraz po producentach (głównie rośliny), których jest najwięcej ze wszystkich grup. Mniej od roślinożerców jest w tej piramidzie wszystkożerców, a jeszcze mniej jest mięsożerców. Zwierzęta roślinożerne mają również jelita i cały układ pokarmowy przystosowane do trawienia pokarmu opartego głównie na bazie roślin.
Ponieważ roślinożercy są bardziej narażeni na ataki drapieżców, mają wytworzony szereg cech ochronnych. Chodzi np. o ubarwienie maskujące, ochronny pancerz, możliwość szybkiej ucieczki, czy rogi i kopyta do obrony. Zwierzęta roślinożerne często też są gatunkami żyjącymi stadnie. To także forma ochrony przed drapieżnikami.
Zwierzęta roślinożerne – łańcuch pokarmowy roślinożerców.
Schemat łańcucha pokarmowego wyłącznie zwierząt roślinożernych wygląda tak, że jedzą one rośliny takie jak zioła, trawy i inne rośliny. Roślinożercy przeżywają więc głównie na pokarmie roślinnym (stanowi on ich główne źródło pokarmowe). Podobnie jak zwierzęta roślinożerne, mięsożercy zależą natomiast wyłącznie od roślinożerców, co oznacza, że roślinożercy są głównym pożywieniem dla mięsożerców.
Mięsożercy znajdują się więc powyżej pozycji roślinożerców w piramidzie pokarmowej. Zwierzęta roślinożerne zajmują zaś drugie miejsce w łańcuchu pokarmowym na tymże schemacie łańcucha pokarmowego zwierząt. Zwierzęta roślinożerne w łańcuchach pokarmowych (sieci troficzne) są głównymi konsumentami i konsumentami pierwotnymi.
Piramida zależności pokarmowych demonstruje więc, że zwierzęta lub rośliny z dolnych pozycji (producenci i roślinożercy) są pokarmem dla zwierząt lub roślin z następnych pozycji (mięsożercy, wszystkożercy, padlinożercy, pasożyty).
Zwierzęta roślinożerne – trawienie roślinożerców.
Jak już wspomniano, trawienie roślinożerców bardzo różni się od trawienia innych zwierząt. Zwierzęta roślinożerne mają bowiem pojedynczy żołądek z bardzo długim jelitem z kątnicą. Przeżuwacze mają też jeszcze trzy przedżołądki. Ponieważ rośliny są włókniste, roślinożercy potrzebują też specjalnych zębów do żucia i rozdrabniania takiego pokarmu. Rośliny zawierają włókno z twardej celulozy, które rozkłada się w przedżołądkach i żołądku, poprzez dodanie odpowiedniego enzymu.
Trawienie celulozy zachodzi przy wykorzystaniu enzymu o nazwie celulaza. Warto wiedzieć, że ludzki układ pokarmowy nie wytwarza takiego enzymu. Roślinna celuloza nie jest więc u nas trawiona. W trawieniu celulozy dodatkowo pomagają wspomniane bakterie i pierwotniaki żyjące w przedżołądkach przeżuwaczy.
Pokarm u przeżuwaczy jest też dodatkowo zwracany do jamy gębowej i ponownie przeżuwany, a potem znowu połykany. Dopiero po takim dokładnym rozkładzie materii roślinnej, trafia ona do jelita cienkiego, a następnie wychodzi do jelita grubego. Tak właśnie przebiega trawienie u roślinożerców.
Szybki opis zwierząt roślinożernych do szkoły
Roślinożercy – charakterystyka i rodzaje
Definicja roślinożercy:
Roślinożerca, inaczej fitofag, to zwierzę odżywiające się roślinami lub określonymi ich fragmentami. W ekosystemie pełnią rolę podstawowych konsumentów. Interesującym jest, że wiele roślinożerców nie jest zdolnych do trawienia celulozy, głównego składnika ścian komórkowych roślin. Dlatego nawiązują symbiozę z bakteriami, które rozkładają ten składnik. Przykładem roślinożernych ssaków są przeżuwacze.
Rodzaje roślinożerców w zależności od preferowanej diety:
• Melitofagi – odżywiają się pyłkiem kwiatowym.
• Kambiofagi – konsumują tkankę kambium.
• Ksylofagi – preferują drewno.
• Foliofagi – wybierają liście.
Wśród owadów fitofagów można podzielić na:
• Te, które żywią się wyłącznie żywymi roślinami.
• Te, które konsumują obumarłe rośliny.
Oto przykłady zwierząt roślinożernych:
Melitofagi – niektóre gatunki pszczół i motyli, które żywią się pyłkiem kwiatowym.
Kambiofagi – niektóre gatunki chrząszczy, które żerują na tkance kambium drzew.
Ksylofagi – termita, niektóre gatunki chrząszczy, które żywią się drewnem.
Foliofagi – żyrafa, koala, pandy wielkie (odżywiające się głównie bambusem), gąsienice wielu gatunków motyli i ćmy.
Zwierzęta żywiące się wyłącznie żywymi roślinami – większość gatunków roślinożernych ssaków, takich jak słoń, nosorożec czy hipopotam.
Zwierzęta konsumujące obumarłe rośliny – niektóre gatunki owadów, jak np. detritusowe chrząszcze.
Dodatkowo, wiele zwierząt takich jak króliki, konie, krowy, owce i wiele innych gatunków ssaków również jest roślinożerne i odżywia się różnymi częściami roślin.
