Tygrys azjatycki, tygrys (Panthera tigris)

Tygrys azjatycki, tygrys (Panthera tigris) jest gatunkiem łożyskowego, dużego ssaka z rodziny kotowatych oraz jest największym z żyjących w czasach współczesnych z czterech wielkich, ryczących kotów z gatunku Panthera. Jest również jednym z największych drapieżników lądowych, jedynie swoją wielkością ustępuje tylko niektórym niedźwiedziom. Dorosłe samce mogą ważyć nawet ponad trzysta kilogramów przy trzech metrach swojej całkowitej długości. Rekordową masę ciała osiągnął samiec tygrysa syberyjskiego, jego waga wynosi ponad 423 kilogramy. Tygrys świetnie skacze, idealnie pływa oraz na polowania przeważnie wyrusza sam.

Tygrys azjatycki, tygrys (Panthera tigris)
tygrys

W dawnych czasach ten gatunek bardzo licznie występował na terenach całej Azji, gdzie budził ogromny strach. Stał się doskonałym obiektem polowań dla pieniędzy, dla sportu oraz w odwecie z powodu niebezpieczeństwa, jakie stanowi dla człowieka oraz zwierząt hodowlanych. Wytępiony został w wielu rejonach, dlatego zagrożony wyginięciem został objęty różnymi programami ochrony. Największa ilość tej dzikiej populacji występuje w Indiach. W niektórych rejonach Indii te zwierzęta uważane są za święte. W 1758 roku opisał ten gatunek Karol Linneusz, jako Felis tigris. Później, bo w 1858 roku Mikołaj Siewiercow, rosyjski naturalista opisał go pod nazwą Tigris striatus, a w 1929 roku brytyjski zoolog Pocock zaliczył tego drapieżnika do rodzaju Panthera.

W czasach teraźniejszych większość zoologów jest tego samego zdania i zgadzają się z przynależnością tygrysa do tego rodzaju, choć dokładne badania anatomiczne, które zostały przeprowadzone dowiodły, że tygrys może być spokrewniony z panterą mglistą. Więc dokładna przynależność tego kota do jakiegokolwiek rodzaju nie jest zbyt pewna. Nadal prowadzone są bardzo szczegółowe badania genetyczne, anatomiczne oraz molekularne, ich celem jest ustalenie relacji łączącego ich pokrewieństwa między przedstawicielami Pantheriinae.

głowa tygrysa
głowa tygrysa

W dawnych czasach był bardzo rozpowszechniony na terenach Azji, od wschodniej Turcji oraz Morza Kaspijskiego po wschodnią Rosję do Morza Ochockiego i Mandżurię. Południowa granica jego występowania obejmowała obszary od Północnego Iranu, aż po Półwysep Malajski, Bali i Jawę. Teraz tygrysa można spotkać na terenach południowej i wschodniej Azji, przeważnie w niewielkich, izolowanych populacjach na rejonach pomiędzy Indiami a Wietnamem oraz Tajlandią, a także w Chinach, na wschodzie Rosji oraz na Sumatrze. Zajmuje różne środowiska, począwszy od cały czas zielonych tropikalnych lasów deszczowych, poprzez namorzyny, południowe zbocza Himalajów, aż po zaśnieżoną tajgę syberyjską.

Tryb życia tygrysa

Najbardziej preferowanym przez tygrysy obszarem są te z łatwym dostępem do wody, mocno porośnięte wysoką trawą oraz bogate w duże kopytne ssaki.

kociak
młody tygrys

Budowa tygrysa

Posiada bardzo muskularne ciało o bardzo mocnej budowie, z silnymi łapami, które zakończone jest długim ogonem, który umożliwia mu utrzymanie równowagi. Tak samo jak wszystkie koty jego przednie łapy mają pięć palców, a tylnie tylko cztery palce, które wszystkie zakończone są ostrymi pazurami, kształtu sierpowatego. Idealna budowa ostatniego paliczka, a także obecność mięśni poruszających ten paliczek umożliwiają na cofanie jego pazurów. Dzięki możliwości chowania pazurów tygrys może całkiem cicho, bezszelestnie podkraść się do ofiary, a ich wysuwanie bardzo ułatwia przetrzymanie i rozerwanie zdobyczy. Wyciągnięte pazury tego drapieżnika stanowią bardzo niebezpieczną broń, ale również służą mu do oczyszczania swojego futra, zaznaczania swojego obszaru przez wydrapywanie śladów na korze drzew czy ziemi, jak również do zachowania równowagi przy pokonywaniu różnych nierówności.

Jego trochę dłuższe tylnie łapy są przystosowane do wykonywania skoków. Jest on drugim po pumie rekordzistą w skokach wzwyż, potrafi doskoczyć, aż na wysokość pięciu metrów oraz drugim po lwie rekordzistą w skoku w dal potrafi pokonać prawie dziewięć metrów. Potrafi wskoczyć na wysokość dwóch metrów trzymając zdobycz ważącą ponad pięćdziesiąt kilogramów. Swoim jedynym uderzeniem łapy może zabić zwierzę o wielkości dużego psa, jak również człowieka. Następnym elementem świadczącym o idealnym przystosowaniu tygrysa do drapieżnego stylu życia jest budowa jego szczęki.

drapieżnik
tygrys (Panthera tigris)

Posiada uzębienie tnąco – kruszące z mocno rozbudowanymi kłami oraz łamaczami. W jego szczęce umieszczonych jest trzydzieści zębów, a jego długie kły od 75 do 90 milimetrów służą mu do zabijania i rozrywania swojej ofiary. Bardzo dobrze rozwiniętym zmysłem tygrysów jest słuch, wyłapuje on dźwięki o częstotliwości od 200 Hz do 100 kHz, są one pięciokrotnie wyższe niż te słyszalne dźwięki przez ludzi. Lwy potrafią rozpoznawać zwierzęta po wydawanych przez nich dźwiękach, co może wyjaśniać doskonałą precyzyjność w odnalezieniu ich ulubionych gatunków. Węch u tygrysów nie jest zbyt dobrze rozwinięty i jest on znacznie słabszy niż u psów.

Do rozróżniania zapachów służy im narząd Jacobsona. Bardzo podobnie jak u lwów, aby ułatwić sobie dostęp powietrza do receptorów węchowych także tygrysy otwierają pysk oraz wystawiają język w charakterystycznym grymasie. Tygrys świetnie czuje się także w wodzie, umie przepłynąć rzekę szerokości nawet ponad ośmiu kilometrów, a z nurtem rzeki nawet ponad dwadzieścia dziewięć kilometrów. Podczas pływania potrafi dopaść i zabić swoją ofiarę. Tygrys dzięki swojej doskonałej budowie siatkówki widzą w ciemnościach sześciokrotnie lepiej niż człowiek. Jego źrenice są okrągłe, a tęczówki koloru żółtego. Tygrysy tak samo jak inne koty, posiadają oko przysłonięte trzecią powieką, czyli przesłoną migawkową.

tygrys azjatycki
tygrys

Tygrys azjatycki umaszczenie

Ubarwienie tygrysów jest uzależnione od pory roku oraz od podgatunku, może być od koloru żółtego do czerwono – pomarańczowego z wyraźnymi pręgami koloru czarnego. Strona brzuszna oraz boki jego głowy są koloru białego. Tygrysy należą do bardzo aktywnych drapieżników naziemnych, mało, kiedy wspinają się na drzewa. Ich miejscem do odpoczynku przeważnie są zacienione miejsca pod drzewami, a na syberyjskich stepach wybierają skalne rozpadliny. Tygrys to mięsożerny drapieżnik, który umieszczony jest na najwyższym stopniu piramidy ekologicznej.

Atakuje wszystkie zwierzęta nie zwracając uwagi na ich wielkość, ale duże, zdrowe nosorożce oraz słonie umieją skutecznie bronić się przed nim i jego niepohamowanym apetytem. Bardzo podobnie wyglądają spotkania ze sporo większymi od tygrysa niedźwiedziami brunatnymi. Choć te oba wielkie ssaki starają się siebie unikać to czasami zdarza się, że dochodzi między nimi do walk. Przeważnie tygrysy zabijają młode niedźwiedzie albo te, które zapadły w zimowy sen lub te, co dopiero się z niego rozbudziły. Tygrysy również podchodzą pod ludzkie osiedla, a tygrysy stare czasem na swoje ofiary wybierają ludzi oraz zwierzęta domowe, przede wszystkim bydło.

Takie zachowanie prawdopodobnie spowodowane jest utratą przez nich sprawności łowieckiej na przykład przez wadę uzębienia lub inne czynniki. Taki słaby osobnik musi opuścić swój teren, aby znaleźć łatwą ofiarę. Czasem również zdarza się, że młody tygrys napadnie na człowieka, ale takie zdarzenia tłumaczone są, jako pechowy przypadek. Może polować przez cały dzień, ale najchętniej to czyni przed i po zachodzie słońca, nocą przeważnie patroluje zajmowane przez siebie rewiry. Wielkość zajmowanego przez tygrysa terenu zależy przede wszystkim od warunków środowiska, a najbardziej od ilości pożywienia, jaką może ono mu dostarczyć. Im mniej pokarmu na nim tym będzie ono większe, ale przeważnie jest ono u samców o powierzchni od sześćdziesięciu do stu kilometrów kwadratowych, u samic około dwudziestu kilometrów kwadratowych. Swoje rejony zaznaczają moczem, odchodami oraz wydzieliną gruczołów zapachowych. Takie znakowanie przyczynia się do ograniczenia liczby ataków między gospodarzem terenu, a wędrowcami, którzy poszukują nowych, niezamieszkiwanych obszarów.

tygrys na polowaniu
tygrys

Zachowania socjalne tygrysów

Zachowania społeczne tygrysów są bardzo proste. Podstawową jednostką rodzinną u tygrysów stanowi samica wraz z młodymi, choć czasem również i samce przebywają wśród nich. Dojrzałość płciową samice osiągają między trzecim a czwartym rokiem życia, a samce przeważnie rok później. W ciepłym klimacie samice gotowe są do rozrodu przez cały rok, czyli o każdej porze roku, ale przeważnie dzieje się to od końca listopada do początku kwietnia. Samice, które wchodzą w okres rui wołają samca głośnym rykiem oraz zaznaczają moczem znajdujące się w pobliżu skały i drzewa, w ten sposób sygnalizują im swoją gotowość do godów.

Takie swoje zachowania samica powtarza do zakończenia rui albo do czasu kopulacji. Niestety malejąca ilość tygrysów sprawia, że nie zawsze samica znajdzie sobie partnera do rozrodu. Ciąża trwa od 93 do 114 dni, w jednym miocie na świat przychodzi przeważnie od trzech do czterech młodych, ale zdarzają się także przypadki, gdzie rodzi się od jednego do siedmiu kociąt. Małe zaraz po urodzeniu są całkiem bezradne oraz ślepe, a ich waga wynosi około jednego kilograma. Po około ośmiu tygodniach mogą już opuścić swoje schronienie i razem z matką wyruszają na łowy.

dwa tygrysy
tygrysica z młodym

Samica opiekuje się swoimi młodymi całkowicie sama, samca udział w wychowaniu swojego potomstwa ogranicza się jedynie do ochrony terenu przed niebezpieczeństwem, choć czasem bawi się również z małymi. Podczas okresu wychowywania młodych tygrysica jest bardzo niebezpieczna dla każdego, kto stanie na jej drodze, nawet dla człowieka. Młode tygrysy wymieniają mleczaki na zęby stałe od szóstego miesiąca życia. Chętnie wdrapują się na drzewa, ale wraz z wiekiem, gdy stają się coraz cięższe robią to wtedy bardzo rzadko. Samodzielność uzyskują po osiemnastym miesiącu życia, ale opuszczają swoją matkę po około dwóch latach. Młode samice wybierają swój rewir blisko swojej matki, a samce wyruszają poszukiwać swoich nowych terenów, wdając się przy tym w walki z innymi osobnikami. Na wolności żyją przeważnie od dziesięciu do piętnastu lat, a w niewoli nawet od szesnastu do dwudziestu lat. Istnieje jeden odnotowany przypadek tygrysa, który żył ponad 26 lat.

tygrys syberyjski
tygrys (Panthera tigris)

Zagrożenia dla tygrysa

Futro tygrysa jest bardzo cenną zdobyczą myśliwych służy do ozdabiania odzieży, między innymi tybetańskich stroi ludowych, a ich kości, wibryssy oraz inne części ciała używane są w chińskiej medycynie ludowej, a także, jako afrodyzjaki, na które wciąż rośnie popyt razem ze wzrostem zamożności w kilku krajach azjatyckich. Małe tygrysy są bardzo chętnie zabijane przez kłusowników, ponieważ mogą za nie uzyskać wysoką cenę na czarnym rynku. Kolejnym czynnikiem, który przyczynił się do zmniejszenia ilości tego gatunku w południowej Azji były działania wojenne prowadzone na terenach Wietnamu, Laosu oraz Kambodży. Tygrys został objęty konwencją CITES. Programy ochrony umożliwiają przenoszenie bardzo niebezpiecznych osobników na tereny bardzo odsunięte od osiedli ludzkich albo umieszczane są w ogrodach zoologicznych. tygrys azjatycki, tygrys azjatycki, tygrys azjatycki, tygrys azjatycki, tygrys azjatycki, tygrys azjatycki, tygrys azjatycki

COMMENTS

Comments are closed.