Panda wielka

Panda wielka to bardzo ciekawe i jednocześnie piękne stworzenie. Posiada czarno-białą sierść i łagodny temperament, który czasami tłumaczy się też jako leniwy. Pandy wielkie są jednak zagrożone wyginięciem głównie z powodu kłusownictwa i utraty siedlisk. Wiele organizacji ekologicznych stara się więc, aby nie dopuścić do tak wielkiej straty. Interesuje Cię los zagrożonych i ginących gatunków, więc konieczne przeczytaj ciekawostki o niedźwiedziu bambusowym (Ailuropoda melanoleuca). Poznaj zwierzę panda wielka.

Panda wielka stanowisko systematyczne.

Panda wielka nazywana też niedźwiedziem bambusowym (łac. Ailuropoda melanoleuca), jest gatunkiem ssaka drapieżnego zaliczanego do rodziny niedźwiedziowate (Ursidae). Jak zatem widać, panda wielka jest bliską krewną niedźwiedzia. Dalsza systematyka to podrząd psokształtne (Caniformia), rząd drapieżne (Carnivora), infragromada łożyskowce (Placentalia), podgromada żyworodne (Theria) i gromada ssaki (Mammalia).

Panda wielka środowisko życia.

Panda wielka (Ailuropoda melanoleuca) ma ograniczony region rodzimy. Pochodzi z pasm górskich w środkowych i płd.-zach. Chinach. Ich zasięg był jednak dawniej znacznie większy, obejmując też niziiny. Niestety, postępująca utrata siedlisk ograniczyła te możliwości. Pandy wielkie preferują przy tym lasy z gęstym bambusowym podszyciem, ponieważ ich dieta składa się niemal wyłącznie z tej rośliny.

Spotkamy je więc w górskich lasach bambusowych strefy klimatu umiarkowanego Chin, na wys. od 8000 do 1200-4100 m n.p.m. W ogrodach zoologicznych, naturalne środowisko pandy wielkiej jest jak najstaranniej kopiowane dla możliwie maksymalnej wygody tych niedźwiedzi. Jakiekolwiek niedoskonałości niweczą skuteczność ich hodowli, w tym szczególnie rozród.

Panda wielka wygląd morfologiczny.

Panda wielka ma bujne czarno-białe futro. Osobniki dorosłe mają ok. 1,2 do 1,9 m długości ciała, a ich wysokość w kłębie wynosi 60 do 90 cm. Samce mogą ważyć do 160 kg, natomiast samice są na ogół 10-20% mniejsze i ważą zaledwie ok. 70 kg. Samice mogą też jednak ważyć do 125 kg masy ciała. Średnia waga dla osobników dorosłych obojga płci u tego gatunku wynosi 100 do 115 kg. Panda wielka ma przy tym kształt ciała typowy dla niedźwiedzi. Posiada czarne futro na uszach i łatach oraz na oku, pysku, nogach, ramionach i barkach.

Reszta sierści zwierzęcia jest śnieżno-biała. Naukowcy nie wiedzą, dlaczego te niezwykłe niedźwiedzie są tak symetrycznie czarno-białe. Różne spekulacje sugerują jednak, że tak odważne zabarwienie zapewnia im jednak skuteczny kamuflaż. Zlewa się to bowiem z ich cieniem w śnieżnym i kamienistym środowisku gór w których żyją. Gruba i gęsta sierść pandy wielkiej tworzy ciepły płaszcz, utrzymując je w cieple nawet w najchłodniejsze mroźne dni. Kształt czaszki tych pand jest typowy dla drapieżników. Wyewoluował od ich przodków, tworząc większe zęby trzonowe, o bardziej złożonej guzkowatej koronie.

Panda wielka o masie 110,45 kg ma siłę ugryzienia kłów, wynoszącą 2603,47 niutonów i iloraz siły ugryzienia wynoszący 292. Inne badanie wykazało, że siła ugryzienia pandy wielkiej wynosi 117,5 kg o wartości 1298,9 niutonów (BFQ 151,4) na kłach. Łapa pandy wielkiej ma „kciuk” i pięć palców. Ten „kciuk” pomaga w chodzeniu po drzewach i trzymaniu gałęzi bambusa w czasie jedzenia. Ogon pandy wielkiej o dł. 10-15 cm, jest drugim najdłuższym w rodzinie niedźwiedzi (najdłuższy jest u leniwca).

Panda wielka charakterystyka zachowania.

Usposobienie pandy wielkiej jest zaskakująco łagodne, jak na niedźwiedzia. Chociaż jej zęby są podobne do zębów niedźwiedzi mięsożernych, roślinożerna panda wielka zjada głównie pędy bambusa. Pandy są również samotnikami. W ostatnich latach odkryto jednak, że czasem komunikują się i wchodzą w interakcje z innymi dorosłymi pandami na swoim terenie. Samice tych pand owulują raz w roku, co ma miejsce wiosną i trwa przez dwa lub trzy dni.

Ten krótki czas owulacji jest jednym z głównych powodów, dla których gatunek ten jest obecnie bardzo zagrożony. Mocno zmniejsza to bowiem możliwość znalezienia partnera w porę i skuteczność zapłodnienia. Jeśli już jednak samica znajdzie partnera i dojdzie do zapłodnienia, urodzone młode pozostają z matkami przez 1,5 do 3 lat. To również wpływa na mniejszą możliwość ponownych szans na posiadanie młodych w ciągu całego życia jednego osobnika.

Pandy nie zapadają w też stan hibernacji zimowej, spędzając większość czasu na poszukiwaniu pożywienia i odpoczynku. Panda wielka na wolności żyje od ok. 14 do 20 lat oraz do ok. 30 lat w niewoli. Najstarszą pandą w niewoli była samica o imieniu Jia Jia, która urodziła się w 1978 r. i dożyła 38 lat (padła 16.10.2016 r.).

Panda wielka dieta i odżywianie.

Pandy wielkie preferują wyłącznie dietę roślinną. Jest ona zawsze złożona w ok. 99% z bambusa. W ogrodach zoologicznych opiekunowie często muszą jednak podawać pandom naturalne suplementy diety. Są to szczególnie trzcina cukrowa, słodkie ziemniaki i inne podobne produkty. W niewoli zwierzęta te miewają bowiem pewne niedobory żywieniowe i to nawet przy najlepszym karmieniu.

Sam bambus więc wtedy nie wystarcza. Pandy jedzą do tego ok. 18-20 kg jedzenia każdego dnia, co może im zajmować nawet do 16 godzin na dobę. Pandy piją też świeżą wodę, czerpiąc ją językiem wprost z okolicznych strumieni i rzek. Uzupełniają w ten sposób wodę uzyskiwaną pokarmowo z pędów bambusa. Uzupełniają w ten sposób do 90% dobowego zapotrzebowania na wodę.

Panda wielka rozród.

Z wyjątkiem krycia i czasu spędzonego między matkami z młodymi, większość swego cyklu życia pandy spędzają w samotności. Panda wielka osiąga przy tym dojrzałość płciową w wieku ok. 5 lat. Może się wtedy zacząć rozmnażać do ok. 20 roku życia. Samice owulują, wchodząc do rui przez 1 do 3 tygodni wiosną. Jednak podatne na przyjęcie samca, pozostają wyłącznie przez krótkie 2 do 3 dni w tym czasie.

Wzywają się wtedy nawzajem i używają markerów zapachowych (np. mocz). Pozwala to znaleźć się samicy z samcem i komunikować z jeszcze innymi osobnikami w celu skutecznego krycia. Okres godowy odbywa się co 2 do 3 lat, ze względu na długi czas potrzebny do odchowu młodych.

Samice mogą wykazywać zachowania związane z rują, jak np. wokalizacja, zanim osiągną wystarczającą dojrzałość do rozmnażania. Po kryciu samiec opuszcza samicę i nie odgrywa żadnej roli we wspomaganiu wychowywania młodych.

Panda wielka ciąża i poród.

Podczas gdy zarodek pandy powstaje zaraz po kryciu, to matka nie zachodzi jednak od razu w ciążę. Zamiast tego, rozwój potomstwa zatrzymuje się na etapie blastocysty lub pojedynczej komórki. Dalszy rozwój nastąpi po zagnieżdżeniu zarodka w macicy. Naukowcy odkryli, że ciało pandy wielkiej opóźnia ten proces, podobnie jak to jest u innych gatunków niedźwiedzi. Późniejsze zagnieżdżenie się zarodka w macicy może zająć od 3 do 6 miesięcy.

Dzikie samice pandy mogą mieć przy tym maksymalnie do ok. 6 młodych w różnych miotach w swoim życiu. Poród pand wielkich odbywa się zazwyczaj jesienią, w miesiącach od sierpnia do września. Samica pandy wielkiej pozostaje w ciąży w sumie od 95 do 160 dni. Rodzi na koniec jedno, dwa lub niezwykle rzadko trzy młode. Nowonarodzone pandziątka są małe, ważąc jedynie od 85 do 142 g, przy 10,16 do 12,70 cm długości. Są też różowe, bezwłose, ślepe i całkowicie zależne od swych matek.

W przypadkach, gdy rodzi się więcej niż jedno młode, na koniec przeżywa zwykle tylko jedno. Tak niskie wskaźniki przeżywalności są często powodowane zachowaniem związanym z porzucaniem młodych. Matka wybiera bowiem wtedy najsilniejsze młode i to jemu zapewnia całą swą opiekę i pokarm. Tylko w niewoli wszystkie młode mogą przeżyć i osiągnąć dojrzałość.

Panda wielka odchów młodych.

Matka panda przez kilka dni po urodzeniu opiekuje się swoim młodym. Nie opuszcza jaskini nawet po to, by sama coś zjeść i się napić. W niektórych przypadkach matka nie wychodzi nawet tak długo, dopóki młode nie osiągną wieku 3-4 tygodni. Młode są potem pozostawiane same, ale tylko na krótki czas. Nie otwierają oczu do wieku od 6 do 8 tygodni. Nie są też w stanie samodzielnie się poruszać, dopóki nie osiągną wieku od 8 do 9 miesięcy. Małe pandy są odsadzane od pokarmu mlecznego matki w wieku ok. 9 miesięcy do jednego roku życia.

Według Smithsonian National Zoological Park, młode dzikie pandy ostatecznie opuszczają swoje matki w wieku od półtora do trzech lat. Następnie młodzież wędruje przez kilka lat po okolicznym terenie, aby znaleźć najlepsze terytorium na stałe. Samice często mieszkają potem blisko swoich matek. Młode samce wędrują jednak na dość duże odległości.

Jest to zasadne biologiczne, bo nie krzyżują wtedy krewniaczo swych genów z genami ojców. Pandy wielkie były kiedyś uważane za zwierzęta wyłącznie samotne, spotykające się tylko w celu kopulacji. Najnowsze dane wskazują jednak, że mogą dzielić terytoria w małych grupach i spotykać się również poza sezonem lęgowym.

Panda wielka populacja i zagrożenia.

Panda wielka jest gat. bardzo wrażliwym, zagrożonym ciągłą utratą i fragmentacją siedlisk. Groźny jest też bardzo niski wskaźnik urodzeń na wolności i w niewoli. Ich zasięg na wolności jest obecnie ograniczony do niewielkiej części na zach. skraju historycznego zasięgu gatunku. Dawniej rozciągał się on przez południowe i wsch. Chiny, płn. Birmę i płn. Wietnam. Według Animal Info, obecnie już tylko ok. 1600 pand wielkich żyje swobodnie na wolności. Dodatkowe ok. 300 osobników tego gatunku żyje w ogrodach zoologicznych.