Legionista rzymski

Starożytny Rzym był arcyciekawą epoką w dziejach ludzkości z bardzo wielu względów. Na pewno jednak większy dreszczyk emocji wzbudzali silni i dzielni legioniści rzymscy. Jacy oni byli naprawdę? Interesujesz się historią, a może szukasz informacji do szkoły? Sprawdź więc legionista rzymski kto to jest opis ciekawostki / legionista rzymski kto to taki?

Legionista rzymski kto to taki?

Legionista rzymski był wyszkolonym i zdyscyplinowanym żołnierzem. Walczył w ramach dobrze zorganizowanej jednostki zwanej legionem (łac. legio), utworzonej przez cesarza Gajusza Mariusza. Rzymska zbroja i broń były proste i skuteczne – kirys, włócznia, miecz, tarcza i hełm. Rekrutacja była głównie dobrowolna, a pobór obowiązkowy robiono w sytuacjach kryzysowych.

Służba wojskowa trwała 16 lat (później przedłużono ją do 20, a następnie do 25 lat). Dyscyplina i warunki życia były w legionach bardzo surowe. Płacono jednak dobrze, a honorowo zwalniani dostawali sowitą odprawę wraz z ziemią.

Legionista rzymski – początki armii rzymskiej.

Pierwotnie armia rzymska była milicją obywatelską rekrutowaną z wolnych obywateli w wieku 16-46 lat. Służyli oni nieodpłatnie przez czas trwania wojny. Istniał bezpośredni związek między obywatelstwem, majątkiem i wojskiem. Pobór był jednak niepopularny. Każdy żołnierz musiał zapewnić i utrzymywać własny sprzęt.

Walczono w tradycyjnej greckiej formacji falandze. Rzymscy hoplici lub żołnierze piechoty (nazwani tak od ich okrągłej tarczy hoplonu) byli zasadniczo ciężkozbrojnymi włóczniarzami. Ich służba kończyła się 19 października festiwalem na cześć końca sezonu kampanii wojennych.

Reformy VI w. p.n.e. szóstego króla Rzymu Serwiusza Tulliusza przyniosły częściowe reformy. Rekruci nadal musieli być jednak właścicielami i obywatelami. Podzielono ich na klasy ze względu na majątek, wiek i doświadczenie – tzw. manipuły hastati, principes i triari.

Legionista rzymski kto to taki – reformy Gajusza Mariusza.

Późna Republika oraz cesarze Gajusz Mariusz (ok. 157-86 p.n.e.) i Publiusz Rutyliusz Rufus w 107 p.n.e. wnieśli poważne zmiany. Niepełnoetatowa milicja obywatelska stała się pełnoetatową, zawodową armią. Zniesiono rozróżnienie między wiekiem i doświadczeniem. Mariusz zaczął rekrutację też biedniejszych obywateli Rzymu bez majątku (capite censi). Po jego reformach powstały legiony, bardziej trwałe przy rządzie rzymskim.

Miały też zapewnione niezbędne wyposażenie: broń, zbroję i odzież. Otrzymywali wynagrodzenie za dni służby. Służba w legionach stała się więc bardzo popularna wśród biednych. Zapewniała wyżywienie, odzież, zaplecze medyczne i stałą płacę. Legioniści korzystali też z ewentualnego udziału w łupach wojennych.

Byli też uważani za żołnierzy ciężkiej piechoty, uzbrojonych w pilum (włócznię) i gladius (miecz). Każdy legion otrzymał sztandar, srebrnego lub złotego orła, coś, co z czasem zaszczepiło w legionistach lojalność. Każdy żołnierz musiał nosić swoje rzeczy na plecach. Zrezygnowano też z nieskutecznej w nowych wojnach formacji greckiej falangi.

Kohorta zastąpiła wcześniejszy manipuł, który teraz składał się z 480 mężczyzn, podzielonych na 6 grup po 80 mężczyzn. Rufus wprowadził dodatkowo ćwiczenia z bronią i zreformował proces mianowania wyższych oficerów. Nowi legioniści stali się więc lepiej wyszkoleni, zdyscyplinowani i skuteczniejsi w walce.

Rzymscy legioniści
Rzym, Włochy – 17 kwietnia 2011: Parada z okazji rocznicy narodzin Rzymu, znanej również jako „Natale di Roma”. Ludzie przebrani za starożytnych Rzymian i gladiatorów spacerują po zabytkach Rzymu.

Legionista rzymski – reformy Augusta.

Po dojściu do władzy w 27 r. p.n.e., cesarz August całkowicie zreformował armię. Wiek I i początek II w. n.e. były złotym wiekiem legionów. Legiony rzymskie epoki cesarskiej uważa się za triumf tej organizacji wojskowej. Każdy ich komponent, od ciężkiej piechoty do kawalerii, artylerii, czy wsparcia lekkiej piechoty pomocniczej, idealnie pasowały do siebie.

Cesarz August zwyciężył wojska Antoniusza i Kleopatry w bitwie pod Akcjum w 31 r. p.n.e. Chciał wtedy zapewnić lojalność legionów tylko sobie, a nie Senatowi Rzymskiemu. Każdy żołnierz musiał więc złożyć przysięgę wierności cesarzowi: ius iurandum. Była ona odnawiana potem co roku 3 stycznia.

Rozwiązał też 32 z istniejących 60 legionów, zwalniając w ten sposób 260 000 ludzi. Pozostałe 28 legionów zredukowano do 25, gdy Publius Quinctilius Varus stracił 3 legiony. Było to w bitwie o Las Teutoburski w 9 r. n.e. Później pod rządami cesarzy Klaudiusza, Nerona, Galby i Trajana odtworzono jednak część zlikwidowanych legionów.

Ostatecznie Rzym miał stałą armię 150 000 legionistów oraz 180 000 pomocniczej piechoty i kawalerii. Większość legionów stacjonowała w kłopotliwych prowincjach i wzdłuż granic. We Włoszech zostało tylko 9 kohort, w tym 3 w Rzymie.

Legionista rzymski rekrutacja.

Wszyscy żołnierze rzymscy byli albo ochotnikami, albo wolontariuszami na 16 lat. Później przedłużono ich służbę do 20, a potem do 25 lat. Mogli też być poborowymi ma czas wojny. Pobór taki był jednak niepopularny. Większość była więc ochotnikami. W czasach cesarza Mariusza niezgłoszenie się do służby wojskowej uznawano za zdradę karaną śmiercią. August stworzył oddziały wyspecjalizowane, jak: Gwardia Pretoriańska, Straż Miejska, Nocna Straż, czy Cesarska Ochrona.

Werbunkiem zajmował się specjalny oficer i konkwizytorzy. Optymalny wiek rekruta wynosił 18-23 lat. Uwzględniano i wykorzystywano umiejętności i zawody poborowych. Ci, którzy chcieli zostać dowódcami centurionami, musieli umieć czytać i pisać. Dlaauxilia czyli kawalerzyści o dobrych umiejętnościach jeździeckich, byli rekrutowani z dawnych wrogów – Galii, Germanii i Tracji.

Aby nie dopuścić do rozłamu lojalności między armią a rodziną, rzymski legionista nie mógł się żenić do przejścia na emeryturę. Jeśli ktoś był w związku małżeńskim, unieważniano go. Cesarz Septymiusz Sewer zawiesił jednak tę praktykę w 197 r. n.e. Legioniści byli też zwolnieni z płacenia podatków i nie podlegali prawu cywilnemu.

Zamiast tego rządzili się surowym prawem wojskowym. Zimą możliwe były urlopy za niewielką opłatą dla setnika.

Legionista rzymski szkolenia i treningi.

Zanim ktoś został legionistą, musiał przejść długi proces szkolenia i egzaminów. Przed przyjęciem wszyscy rekruci mieli sprawdzany status prawny. Niektórzy mieli listy polecające, że urodzili się na wolności i są obywatelem. Mogli wtedy szybko awansować. Niewolnicy pod karą śmierci nie mogli wstępować do wojska.

Rekrut otrzymywał kawałek metalu noszony na szyi w małym skórzanym pokrowcu (signaculum). Był to dowód przynależności do jednostki i wojska, podobny do dzisiejszych nieśmiertelników. Składał też przysięgę cesarzowi. Po przybyciu do obozu przechodził rygorystyczny proces szkolenia i ostrej dyscypliny. Centurionowie nosili vitis laskę winorośli, której używano do bicia nawet za drobne wykroczenia.

Dopuszczalna była też kara śmierci wydana przez wojskowy sąd trybunów (ukrzyżowanie lub rzucenie zwierzom na pożarcie). Skazywano na nią za spanie na warcie, kradzież i tchórzostwo. W czasach Juliusza Cezara (100-44 p.n.e.) skazywano nawet cale oddziały na zdziesiątkowanie lub zredukowanie o 1/10. Wyciągano losy i jeden na dziesięciu był chłostany lub kamienowany przez pozostałych.

Podstawowe uzbrojenie legionisty

  • hełm (galea);
  • tarcza (scutum) – najpierw owalna, później prostokątna;
  • pancerz – zbroja łuskowa lub kolczuga, później zbroja segmentowa (lorica segmentata);
  • ciężka włócznia (hasta) lub oszczepy (pilum);
  • krótki, obosieczny miecz (gladius).

Legionista rzymski – płatności i nagrody.

Płace armii były dobre. Cezar podniósł pensję z 450 do 900 sestercji rocznie. A do czasu panowania Domicjana ok. 89 r. n.e. pensja ta wynosiła już 1200 sestercji. Premie były możliwe dzięki indywidualnym aktom odwagi; dokonywano jednak również potrąceń na pokrycie wydatków legionisty.

Przyznawano szereg odznaczeń i nagród za wybitne zachowanie, honor i waleczność. Istniała możliwość awansu, jeśli ktoś miał niezbędne wykształcenie i wpływy. Byli też urzędnicy, robotnicy, pomocnicy, sanitariusze. Legionista zawsze mógł też dążyć do zostania centurionem (centurio), czyli oficerem średniego stopnia.

Zachowywał on dyscyplinę i był uważany przez niektórych za kręgosłup armii. Wyróżniał się srebrną zbroją i hełmem z grzebieniem.

Legionista rzymski emerytura.

Po zaszczytnej służbie i zwolnieniu, legionista otrzymywał missio honesta, czyli zaświadczenie podobne do dyplomu, wykazujące na jego zaszczytną służbę. Dostawał też jednorazową emeryturę (za cesarza Augusta było to 12 000 sestercji) oraz ziemię. To nie był jednak koniec służby.

Legionista emeryt mógł bowiem być jeszcze odwołany powrotem w sytuacji awaryjnej np. wojny. Był wtedy evocati, czyli powracającym do służby emerytowanym legionistą. Legioniści zwalniani niehonorowo z powodu złamania prawa wojskowego, otrzymywali missio ignominiosa. Natomiast uznani za niezdolnych z powodu urazów psychicznych lub fizycznych otrzymali missio causaria.

Legionista rzymski późne Cesarstwo Rzymskie.

Chociaż funkcja legionistów zmieniała się z czasem, odgrywali oni ważną rolę w podboju i utrzymaniu rozległego imperium obejmującego Morze Śródziemne. W IV w. n.e. wprowadzono ostatnie poważne zmiany w legionach.

Legionistów dzielono teraz na:

comitatenses, czyli mobilną rezerwę strategiczną do dyspozycji cesarza, niezwiązaną z żadnym konkretnym regionem;

limitanei, garnizony patrolowe na pograniczu, rzadko walczące bardzo daleko od fortów;

zamiast dawnej, rozwiązanej Gwardii Pretoriańskiej, stworzono Gwardię Cesarską czyli scholae palatinae i jednostki piechoty zwane auxilia palatinae.

COMMENTS

Comments are closed.