Czapla siwa jest dużym ptakiem wodnym, zaliczanym do rodziny czaplowatych. Niegdyś niemiłosiernie tępiona i odstraszana, dziś wzbudzająca zainteresowanie ze względu na charakterystyczny kształt szyi i brudnoszare upierzenie. Z uwagi na bardzo dużą liczebność, nie grozi jej wyginięcie, w skali globalnej nie jest też gatunkiem zagrożonym. Czapla siwa jest jednak objęta ochroną gatunkową w naszym kraju, z uwagi na nierównomierny rozkład populacji. W niektórych miejscach jej liczba spada przez świadome niszczenie kolonii lęgowych. Wpływ na stan populacji ma też bardzo duża śmiertelność wśród młodych piskląt.
Co je czapa siwa? Jak przebiega jej rozmnażanie? Jakie tereny wybiera na gniazdowanie? Na te i wiele innych pytań odpowiadamy w naszym dzisiejszym artykule.
Czapla siwa wygląd
Czapla siwa jest dużym ptakiem o długich nogach, z długą szyją i niewielką głową. Wierzchnia strona ciała, ogon oraz skrzydła tego ptaka są szare, głowa biała z czarnymi bokami. Czapla siwa ma szaro-żółty dziób, w okresie godowym przyjmuje on barwę żółto-pomarańczową. Zdecydowanie najbardziej charakterystyczną częścią ciała czapli siwej jest jej esowata, mocno wygięta szyja. Mimo swojego kształtu, jest ona niezwykle elastyczna i pozwala na wykonywanie szerokiego zakresu ruchów. Długość ciała czapli siwej wynosi zazwyczaj od 85 do 100 cm. Długość samego dzioba to ok. 12 cm, a ogon mierzy 18 cm. Czapla siwa może rozkładać skrzydła na rozpiętość od 1,5 do prawie 2 metrów. Waga dorosłej czapli to 1,2 kg – 3 kg.
Występowanie czapli siwej
Naturalnym środowiskiem czapli siwej są okolice zbiorników wodnych. Wszelkiego rodzaju trzcinowiska, zarośla, namorzyny oraz pola i łąki położone w okolicach stawów i jezior, stanowią doskonałe warunki bytowe dla czapli siwej. Co ciekawe, czaple siwe znajdziemy zazwyczaj w okolicach zbiorników słodkowodnych. Jedynie zimą, ptaki te zapuszczają się na wybrzeże, gdyż prawdopodobieństwo zdobycia tam pokarmu jest większe. Naturalny zasięg występowania czapli siwej obejmuje praktycznie całą Eurazję oraz niektóre zakątki Afryki. W Polsce, czapla siwa najczęściej spotykana jest na Mazurach, Pomorzu oraz w zachodniej i północnej części kraju. Liczebność populacji ocenia się na około 10 000. Jednym z miejsc na terenie kraju, gdzie zamieszkuje największa ilość tych ptaków, jest rezerwat przyrody Kurowskie Błota w okolicach Szczecina. Liczbę ptaków szacuje się tam na 950 par. Migracje czapli siwej uzależnione są w dużym stopniu od panującego klimatu. Łagodna zima powoduje, że większość populacji zimuje w kraju. Podobnie dzieje się w innych państwach europejskich, które zamieszkuje czapla siwa Opis nawyków żywieniowych tego ptaka pokazuje, że nieprzypadkowo zakładają one swoje siedliska w okolicy zbiorników wodnych.
Pożywienie
Jeśli chodzi o pokarm, czapla siwa żywi się rybami. Zjada także mniejsze ssaki i drobne ptactwo. Toleruje także żaby, ślimaki, węże i skorupiaki. W locie łapie owady. Czas żerowania rozpoczyna się rano i kończy wraz z nadejściem zmierzchu. Czapla siwa jest w stanie zjeść do pół kilograma ryb dziennie. Głownie poluje na małe rybki, które jest w stanie swobodnie chwycić dziobem i połknąć. Wyjątkowa żarłoczność czapli siwej, w połączeniu z licznym występowaniem tych ptaków w okolicach zbiorników wodnych, od dawna stanowią zmorę rybaków i wędkarzy. Problemem było nie tylko to, że czaple zjadały mniejsze ryby, ale również fakt, że okaleczały większe, których nie były w stanie przetransportować, więc porzucały je. Prowadziło to do znacznego zmniejszenia populacji ryb w stawach, jeziorach i innych zbiornikach wodnych i sprawiało, że czapla siwa była intensywnie tępiona, co spowodowało spadek liczebności tych ptaków na całym świecie.
Jak odstraszyć czaplę siwą?
Objęcie ochroną gatunku sprawia, że jakiekolwiek próby tępienia lub regulowania populacji staja się niezgodne z prawem. Jednak temat polowań na ryby nie ustał wraz z wpisaniem czapli siwej na listę gatunków zagrożonych. Problem dotyczy też ogrodów, w których znajdują się oczka wodne. Czaple z chęcią polują w nich na pływające tam ryby. Rybacy i właściciele stawów wciąż zmagają się z problemem okaleczeń ryb, za które odpowiada czapla siwa Jak odstraszyć ptaki z terenu zbiorników wodnych nie robiąc im krzywdy? Wbrew pozorom, są na to sposoby. Jednym z najskuteczniejszych jest czujny, pilnujący pies. Swoim szczekaniem i zdecydowanym zachowaniem, psy są w stanie skutecznie odstraszać czaple, jednak należy liczyć się z tym, że pies na służbie musi być bez przerwy. Innym sposobem na odstraszanie czapli siwej jest umocowanie nad wodą balonu z helem. Im większy i bardzie jaskrawy, tym bardziej będzie on rozpraszał uwagę czapli, zniechęcając ją do polowań.
Rozród
Jednym z powodów, dla których czapla siwa w naszym kraju objęta jest częściową ochroną, jest duża śmiertelność młodych. Często wypadają one z gniazd lub są zjadane przez drapieżniki. Gniazda czapli zazwyczaj umieszczane są na drzewach lub w trzcinowiskach i budowane są z patyków, gałęzi, liści i trawy. Gniazdo wspólnie budują samiec i samica. Jaja wysiadywane są przez obojga rodziców, przez 25-26 dni. Czapla siwa wylęga się tylko jeden raz w roku, na wiosnę. Młode po wykluciu przez ok 2 miesiące pozostają w gnieździe, a po tym okresie potrafią już latać. Rozpraszają się po usamodzielnieniu i nie wracają już do rodzinnego gniazda. Po dwóch latach są gotowe dla rozrodu. Czapla siwa to gatunek długowieczny. Najdłużej żyjąca czapla, której wiek został zarejestrowany przez człowieka żyła 25 lat.
Czapla siwa ciekawostki
Czaple siwe mogą łowić ryby w wodzie o głębokości do 60 cm.
Czaple mogą żyć 25 lat
Czapla obok żurawia jest bohaterem wiersza J. Brzechwy pt. „Żuraw i czapla”