W Polsce liczba ptaków według Komisji Faunistycznej Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego wynosi aktualnie 451 gat., z czego 236 gat. to ptaki lęgowe. Niektóre z tych ptaków nie odlatują i zostają u nas cały rok – są to ptaki zimujące w Polsce. Konieczne przeczytaj ptaki zimujące w Polsce. Jeszcze dziś poznaj polskie ptaki które zostają z nami na okres zimy.
Ptaki w Polsce ich liczebność
Liczba stwierdzonych ptaków Polski 16 maja 2015 r. wyniosła oficjalnie 451 gatunków, w tym 236 lęgowych. Najliczniejszym rzędem ptaków w Polsce i na świecie są przy tym Wróblowe (Passeriformes). W Polsce rząd ten skupia niemal połowę wszystkich gatunków ptaków – 170 gat. Liczby ptaków Polski uzyskuje się z corocznych liczeń i obserwacji ptaków przez ornitologów. Obserwacje te skupione są w jeden ogólnokrajowy program monitoringu ptaków w Polsce. Program ten jest oficjalnie realizowany od 2007 r. na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Polsce, jako jeden z elementów programu – Państwowy Monitoring Środowiska. Program ten jest w całości finansowany i nadzorowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wszystkie stwierdzane u nas ptaki Polski są przy tym wpisane na listę awifauny krajowej, zgodnie z podziałem przyjętym przez Komisję Faunistyczną Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego.
Komisja ta odpowiada za prowadzenie weryfikacji wszystkich obserwacji ornitologicznych ptaków w Polsce. Polskie ptaki wpisane na omawianą listę są zgodnie z międzynarodową klasyfikacją AERC zaliczane do kategorii A (gatunki ptaków obserwowane w stanie dzikim przynajmniej raz od 1 stycznia 1951 r., jest to tzw. pojaw naturalny), B (gatunki ptaków obserwowane w stanie dzikim w latach 1801-1950, jest to tzw. pojaw naturalny, status dawny) i C (gatunki introdukowane, czyli wsiedlone przez człowieka rozmyślnie lub przypadkowo). Dwie inne kategorie to: D (gatunki wątpliwe, nie wiadomo czy w Polsce kiedykolwiek były, mają tzw. pochodzenie niepewne) i E (gatunki, które uciekły z niewoli, zostały do nas zawleczone lub celowo introdukowane, jest to tzw. pojaw nienaturalny). Awifaunę Polski, czyli gatunki uznawane oficjalnie za ptaki Polski, stanowią przy tym wyłącznie gatunki zaliczane do kategorii A, B i C. Pozostałe dwie kategorie D i E obejmują tylko ptaki u nas obce, niezadomowione.
Ptaki zimujące, lęgowe i przelotne
Status gatunkowy określa, czy ptak danego gatunku jest na terenie Polski lęgowym (lęgowym, lokalnie lęgowym, sporadycznie lęgowym), czy zimującym (przelotnym i zimującym), czy może tylko do nas zalatującym sporadycznie. Osobną grupę stanowią też ptaki dawniej u nas lęgowe lub zalatujące, które był stwierdzane w Polsce tylko przed 1800 r. i nigdy później (są to gatunki od lat u nas nieobecne, uważane za wymarłe na terenie Polski). Ptaki zimujące i przelotne pojawiają się przy tym w Polsce regularnie w czasie jesiennych i wiosennych przelotów migracyjnych, lub w czasie swojego pobytu na licznych u nas ptasich zimowiskach.
Ptaki tylko zalatujące do Polski to natomiast takie gatunki, które pojawiają się u nas nieregularnie tylko w czasie swoich przelotów migracyjnych. Ptaki te nie zimują u nas, są tu jedynie przelotem. Z kolei ptaki zalatujące do Polski tylko sporadycznie lub wyjątkowo to takie gatunki, których obecność stwierdzono u nas jak dotąd rzadziej, niż tylko pięć razy. Są to więc gatunki ptaków nietypowe dla naszej awifauny, a ich obecność stwierdzona mniej niż 5 razy może być wynikiem np. ich ucieczki z hodowli w niewoli, lub przypadkowej migracji na nasz teren (zdarzenia sporadyczne). Najliczniejsze są w Polsce ptaki zimujące, lęgowe i migrujące. Obserwując gatunki u nas zimujące, można robić piękne zdjęcia ptaków, które napotkamy.
Najbardziej znane ptaki zimujące w Polsce
Polska stanowi idealne miejsce, skąd ptaki rozlatują się na swoje zimowiska zlokalizowane w obcych krajach, nierzadko wręcz na innych kontynentach. Nasz kraj jest jednak również obszarem, gdzie zimę spędzają inne gatunki ptaków, które gnieżdżą się w wyższych szerokościach geograficznych. Innymi słowy, ptaki te do nas zalatują tylko po to, by tu zimować. Ptaków zimujących w Polsce jest wiele gatunków, przy czym ich liczba stale rośnie. Wpływ na to ma zapewne stopniowe ocieplanie się klimatu oraz łatwiejsze życie w sąsiedztwie większych osiedli ludzkich i miast, których jest więcej w Europie niż dalej na północy. Nie sposób wymienić i opisać tu wszystkich gatunków, warto jednak skupić się na tych najpopularniejszych.
Zimą w Polsce spotkać możemy przede wszystkim następujące ptaki zimujące: jemiołuszki (Bombycilla garrulus), gile (Pyrrhula pyrrhula), paszkoty (Turdus viscivorus), sikory bogatki (Parus major), sikory czubatki (Lophophanes cristatus), sikory modre zwane też modraszkami (Cyanistes caeruleus), zięby jer (Fringilla montifringilla), czeczotki (Carduelis flammea), szczygły (Carduelis carduelis), czyże (Carduelis spinus), trznadle (Emberiza citrinella), kwiczoły (Turdus pilaris), sójki zwyczajne zwane też żołędziówkami (Garrulus glandarius), kosy zwyczajne (Turdus merula), kawki zwyczajne (Corvus monedula), wrony siwe (Corvus corone), gawrony zwane też gapami (Corvus frugilegus), kruki zwyczajne (Corvus corax), kaczki krzyżówki (Anas platyrhynchos), nurogęsi (Mergus merganser), gągoły (Bucephala clangula), czernice (Aythya fuligula),
łabędzie nieme (Cygnus olor), łabędzie krzykliwe (Cygnus cygnus), uhle (Melanitta fusca), lodówki (Clangula hyemalis), ogorzałki (Aythya marila), kormorany (Phalacrocorax carbo), łyski (Fulica atra), perkozy dwuczube (Podiceps cristatus), szlahary czyli tracze długodziobe (Mergus serrato), czaple siwe (Ardea cinerea), puszczyki (Strix aluco), bieliki (Haliaeetus albicilla), dzięcioły duże zwane też dzięciołami pstrymi większymi (Dendrocopos major), bażanty (Phasianus colchicus), kuropatwy (Perdix perdix), cietrzewie (Lyrurus tetrix), głuszce (Tetrao urogallus). Zdjęcia ptaków jakie tu wymieniono, należą do najpopularniejszych w różnorodnych opracowaniach ornitologicznych.
Ptaki Polski – mniej znane i rzadziej spotykane ptaki zimujące w naszym kraju
Zdarza się czasem, że zimą można w Polsce spotkać też gatunki, których nie powinno być u nas aż do wiosny. Dopiero wtedy te polskie ptaki wracają do nas na lęgi ze swoich zimowisk zlokalizowanych w Europie Południowej i Afryce. Czasem jednak z różnych względów ptaki te nie odlatują z Polski i zimują w kraju. Wśród takich gatunków są to zwykle na przykład pojedyncze skowronki (Alauda arvensis), żurawie (Grus grus), świergotki łąkowe (Anthus pratensis) oraz czajki (Vanellus vanellus). Wśród przyczyn, dlaczego ptaki te nie odlatują, podaje się zwykle: stopniowe ocieplanie klimatu, łatwiejsze życie w sąsiedztwie większych osiedli ludzkich i miast (panuje tu większe ciepło i brak dużych wiatrów, jest też łatwy dostęp do pożywienia i dokarmianie przez ludzi), a także sytuacje losowe uniemożliwiające odlot na zimowiska z Polski (np. osłabienie, kontuzje i rany).
Jeśli tylko pogoda pozwala na ryzyko przezimowania na miejscu, wiele ptaków Polski chętnie je podejmuje również z tego względu, że wiosną mogą szybciej/wcześniej zająć najdogodniejsze miejsca lęgowe, w porównaniu z osobnikami migrującymi. Zachowują też większe siły, gdyż nie tracą ich na wiosenną migrację na tereny legowiskowe. W Polsce zdarzają sie też wyjątkowo rzadcy zimowi goście wśród ptaków. Wśród nich można na przykład wymienić: perkoza rogatego (Podiceps auritus), nura rdzawoszyjego (Gavia stellata), tracza bielaczka (Mergellus albellus), edredony zwane też miękkopiórami (Somateria mollissima). Z roku na rok w Polsce pojawia się też coraz więcej majestatycznie pięknych czapli białych (Casmerodius albus), których zimowanie do niedawna było jeszcze bardzo rzadko w naszym kraju stwierdzane. Jeśli chodzi o zdjęcia ptaków, to najbardziej pożądane są właśnie fotki tych rzadkich polskich ptaków, które u nas zimują tylko sporadycznie.
