Jabłonie należą do drzew owocowych najczęściej uprawianych zarówno w sadach, jak i w przydomowych ogrodach lub działkach. Podstawowym pytaniem zawsze jest wtedy to, jakie drzewka jabłoni i odmiany jabłoni do uprawy w przydomowym sadzie są uważane za najlepsze? A także jak dobierać sadzonki? Dlatego konieczne przeczytaj wszystko na temat – drzewka jabłoni, sadzonki jabłoni. Jeszcze dziś sprawdź, gdzie kupować i jak wybierać wysokiej klasy drzewa owocowe? Poznaj odmiany jabłoni.
Drzewka jabłoni a wybór odmiany jabłoni
Jeśli chcemy zakupić sadzonki jabłoni do swojego ogrodu czy sadu, nieodzownym jest decyzja, jakie to w ogóle mają być odmiany jabłoni. Jabłoń to zdecydowanie najpopularniejsze drzewo owocowe nie tylko w Polsce, ale i w zasadzie niemal całej Europie. Liczebnością nie dorównują jej ani grusze, ani śliwy, wiśnie czy czereśnie. Jabłka preferują wszyscy na całym świecie, ponieważ ich owoce są zdrowe, smaczne i soczyste. Są też łatwo dostępne i można je jeść na surowo lub przetworzone na dżemy, musy, powidła itp. Na dodatek drzewka jabłoni oferowane w sprzedaży należą do bardzo licznych odmian, więc smaki uzyskiwanych z nich owoców również są bogate i różne. Niektóre odmiany jabłoni rodzą owoce dobre głównie na przetwory, zaś inne – do spożywania ich na surowo.
Odmiany jabłoni są też zróżnicowane pod względem wielu różnych czynników, jak np. smak i konsystencja owocu, grubość i kolor skórki owocowej, termin dojrzewania, odporność na choroby grzybowe i wirusowe roślin, czy wrażliwość na szkodniki i mróz. Należy też pamiętać o tym, że nadal istnieją stare odmiany jabłoni, które należy zachować i o nie dbać w sposób szczególny, ponieważ jest to dziedzictwo przeszłości oraz nader zdrowa i odporna baza do tworzenia nowych odmian. Na małej działce siłą rzeczy mogą rosnąć tylko 2-4 drzewa owocowe. Gdy miejsca jest mało – będą to wyłącznie 1-2 drzewa i kilka krzewów owocowych.
Niektóre odmiany jabłoni nadają się przy tym do masowych, produkcyjnych hodowli sadowniczych (bo np. potrzebują regularnych oprysków, aby w ogóle uzyskały dojrzałe owoce), a tylko niektóre są dobre w przydomowym ogrodzie. Jedne odmiany jabłoni są bardziej odporne na szkodniki i choroby, a inne na wymarzanie. Dlatego wybierając drzewa owocowe do swojego sadu lub ogrody należy się upewnić, które odmiany są dla nas najlepsze, najkorzystniejsze. Z powodów ekonomicznych powinno się sadzić wyłącznie takie właśnie drzewa.
Odmiany jabłoni najlepsze do uprawy w Polsce
Co roku w sklepach i centrach ogrodniczych można kupić bardzo różne odmiany jabłoni. Wśród nich wybierzemy dla siebie dowolnie wymagane sadzonki jabłoni. Do przydomowego ogrodu lub działkowego sadu najczęściej jako najlepsze przez specjalistów wymieniane są następujące odmiany jabłoni: ‘Antonówka’, ‘Gala’, ‘Golden Delicious’, ‘Idared’, ‘Jonagold’, ‘Kosztela’, ‘Ligol’, ‘Oliwka Żółta’ (czyli popularna papierówka), ‘Sampion’, ‘Szara Reneta’. Poznaj najpopularniejsze i najsmaczniejsze odmiany jabłoni. Te drzewa owocowe mają różne terminy owocowania i dojrzewania, odmienny kolor i smak owoców, różne wymagania środowiskowe i ochronne przed chorobami czy szkodnikami.
Odmiany jabłoni w kolejności ich dojrzewania to m.in.: oliwka Żółta (papierówka), James Grieve, Delikates, Witos, Sawa, Ariwa. Drzewa owocowe sprzedawcy i plantatorzy dzielą też na: parchoodporne lub nie, samopylne lub obcopylne (obcopylne wymagają obecności innej rośliny zapylającej, stąd nazwa drzewa duo), karłowe, niko- lub wysokopienne (odmiany wysokie i niskie), czy też kolumnowe. Wysokość drzew owocowych jest przy tym uzależniona od rodzaju użytej podkładki, na której są one zaszczepione.
Kwalifikowane sadzonki jabłoni, podobnie jak i inne gatunki drzew i krzewów owocowych są produkowane pod stałym nadzorem Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa, w specjalnie kwalifikowanych do tego celu szkółkach w zakresie jakości i zdrowotności roślin.
Odmiany jabłoni – ‘Antonówka’. Odmiana średnio wrażliwa na mączniaka, mało podatna na parcha i bardzo wytrzymała na mróz. Jej owoce dojrzewają z początkiem września, są kwaśne i mają kruchy miąższ. Są najlepsze na przetwory. Odmiana doskonała też do zapylania innych jabłoni.
Odmiany jabłoni – ‘Oliwka żółta’ zwana też Papierówką. Odmiana mało podatna na parcha i mączniaka oraz wytrzymała na mróz. Jej owoce dojrzewają w drugiej poł. lipca i początku sierpnia. Niedojrzałe są dobre na przetwory, a dojrzałe do jak najszybszego spożycia.
Odmiany jabłoni – ‘Kosztela’. Stara polska odmiana jabłoni, wytrzymała na mróz i odporna na choroby. Rośnie silnie i zdrowo, obficie owocuje, za to naprzemiennie co drugi rok. Dojrzewa na przełomie września i października. Ma owoce twarde i słodkie, tzw. deserowe.
Odmiany jabłoni – ‘Szara Renta’. Odmiana odporna na mróz i choroby. Jej owoce dojrzewają z końcem września i dobrze się przechowują. Są soczysto-kwaskowate i dobre głównie do przetworów i na susz. Podobna do niej jest odmiana ‘Złota reneta‘.
Odmiany jabłoni – ‘Gala’. Odmiana dosyć odporna na mączniaka, średnio wrażliwa na mróz, parcha i zarazę ogniową, jednak wrażliwa na choroby drewna. Jej typowo deserowe owoce dojrzewają z końcem września. Są małe lub średnie oraz słodkie i kruche.
Odmiany jabłoni – ‘Ligol’. Odmiana dość odporna na parcha jabłoni, mączniaka i mróz. Jej owoce dojrzewają w październiku. Są duże lub bardzo duże, zielono-czerwone, smaczne i słodko-kwaskowe.
Odmiany jabłoni – ‘Šampion’ zwany też ‘Szampion’ lub ‘Czempion’. Odmiana średnio-późna, umiarkowanie wrażliwa na choroby grzybowe i mróz oraz dobry zapylacz dla innych odmian jabłoni. Ma typowo deserowe, dojrzewające w październiku owoce, bardzo smaczne i aromatyczne.
Odmiany jabłoni – ‘Golden Delicious’. Odmiana wrażliwa na mróz, choć średnio podatna na choroby, za to bardzo popularna na świecie z powodu bardzo smacznych i słodkich owoców o charakterystycznej zielonkawo-złotej skórce, niekiedy mającej ordzawienie i lekki rumieniec.
Odmiany jabłoni – ‘Idared’. Odmiana bardzo popularna, odporna na parcha, jednak dosyć wrażliwa na mróz i mączniaka. Dojrzewa w październiku, za to owoce ma soczyste, lekko kwaskowate i smaczne, z zieloną skórką z dużym rumieńcem.
Odmiany jabłoni – ‘Jonagold’. Odmiana mało podatna na mączniaka, a średnio wrażliwa na parcha i mróz. Bardzo popularna do sadu. Dojrzewa w październiku i ma jedne z najlepszych owoców deserowych, dobrych też na przetwory.
Drzewa owocowe wysokopienne
Te odmiany sadzonek są typowe. Wyrosłe z nich drzewa owocowe są duże, dają większy cień, są też długowieczne, mniej wymagające i bardziej odporne, a po latach stwarzają klimat starego siedliska drzew. Za to później owocują po raz pierwszy (dopiero w wieku 6-7 lat). Trudniej też je pielęgnować, gdyż są duże i mają rozłożyste korony.
Drzewa owocowe niskopienne
Ten typ sadzonek szczepi się na tzw. podkładkach skarlających. To drzewa owocowe polecane do niewielkich ogrodów, ponieważ potrzebują mało miejsca. Można dzięki temu posadzić w takim ogródku więcej różnych odmian. Takie drzewa owocowe szybciej też owocują (po raz pierwszy już w wieku 3-4 lat) i łatwiej zrywać z nich owoce oraz przycinać i opryskiwać (nawet bez drabiny). Niestety jednak niskopienne drzewa owocowe żyją krócej i są wrażliwsze na czynniki środowiskowe, choroby i szkodniki.
Drzewa owocowe samopylne lub do pary
Większość drzew owocowych jest samopylnych, jednak niektóre zalicza się do obcopylnych. W przypadku obcopylnych, aby powstały owoce, kwiaty muszą najpierw zostać zapylone pyłkiem z rośliny innej odmiany. Kupując drzewa owocowe trzeba więc raczej wybierać gatunki i odmiany samopylne (bo nie wymagają obcych zapylaczy ), szczególnie do machach ogrodów przydomowych i na działki. A jeśli chcemy posadzić drzewo obcopylne musimy też wiedzieć, jakie odmiany są jego zapylaczami i właśnie taką kupić. Pamiętajmy przy tym, że samopylne drzewa owocowe to: czereśnie, śliwy, brzoskwinie, niektóre morele i większość wiśni. Z kolei drzewka jabłoni i grusze są częściowo lub całkowicie obcopylne.
Jak sadzić drzewka jabłoni?
Jakość sadzonek jabłoni decyduje o bardzo wielu elementach, jak np. jakość, wielkość i ilość owoców, odporność na choroby, wymagana ilość oprysków przeciw szkodnikom itp. Dlatego należy wybierać tylko najlepsze dla swoich warunków i potrzeb odmiany jabłoni. Kolejny bardzo ważny element w uprawie to wybór stanowiska dla posadzenia sadzonki jabłoni. Stanowisko to powinno być osłonięte, nasłonecznione, o żyznej glebie, mimo tego, iż jabłonie nie mają wysokich wymogów co do jakości podłoża. Na pewno hodowca uzyska wtedy duże, zdrowe i soczyste jabłka z własnej hodowli.
Jeżeli natomiast będziemy sadzić drzewa owocowe w systemie sadu tradycyjnego, czyli w rzędach rozmieszczonych w odpowiedniej odległości, wtedy wymagany jest większy obszar gruntu. Sadzonki jabłoni najlepiej też wtedy obsiać trawą i regularnie ją kosić. W cieniu tak sadzonych drzew i tak nic innego by nie rosło. Duże drzewa owocowe w ogrodzie lub sadzie należy sadzić rzędami co 4 m, a rzędy wyznacza się co 5 m od siebie. Średnie drzewa owocowe należy sadzić bliżej – co 3 m w rzędach odległych od siebie co 4 m. Natomiast najmniejsze i najniższe drzewa owocowe szczepione na podkładkach karłowych – odpowiednio 2 m i 3 m.
