Akwarium to wspaniale hobby i cudowne, bo żywe wyposażenie wnętrz. Nie ma nic bardziej uspokajającego niż obserwacje pływających rybek i innych organizmów wodnych. Szczególnie ciekawe jest podglądanie ich w trakcie karmienia i rozrodu. Zamierzasz kupić akwarium i nie wiesz, jakie wybrać rybki, więc konieczne poznaj żyworodne gatunki ryb akwariowych. Jeszcze dziś dowiedz się, dlaczego ryby żyworodne są atrakcyjne.
Żyworodne gatunki ryb akwariowych to jedne z najatrakcyjniejszych zwierząt awaryjnych.
Ryby żyworodne są dzięki temu najbardziej rozpowszechnione w hodowlach na całym świecie, wśród różnych gatunków tropikalnych ryb akwariowych. Specjaliści polecają je szczególnie do indywidualnej hodowli dla początkujących akwarystów. Ryby żyworodne są bowiem z natury bardzo spokojne, towarzyskie i nieustannie aktywne. Doskonale nadają się dzięki temu do zasiedlenia każdego akwarium ogólnego. W pewnym stopniu umiejętnie łącząc z innymi typami rybich gatunków, można je również wprowadzać do innych rodzajów akwariów.
Co to są ryby żyworodne?
Żyworodne gatunki ryb akwariowych to określenie tych gatunków ryb, które zapłodnione jaja przechowują wewnątrz swojego ciała (samice) aż do wylęgu z nich młodych, które następnie wydobywają się z otworu odbytowego i zarazem rodnego samicy. Większość ryb akwariowych, są to jednak gatunki składające jaja zwane ikrą. Robią to albo w wykopywanej w tym celu na dnie zbiornika wodnego jamce lub wypuszczają je na rośliny, albo gdzie popadnie na dnie. Ryby żyworodne dostarczają jednak składniki odżywcze do jaj wprost z własnej krwi, przez cały okres ich rozwoju w swoim brzuchu. Robią to przez specjalny organ, który jest prostszy, jednak podobny analogicznie do łożyska u ssaków. Występuje też u nich zapłodnienie wewnętrzne, a samce zaopatrzone są w tym celu w specyficzny narząd kopulacyjny zwany gonopodium. Podają przez niego nasienie do otworu odbytowo-płciowego samicy jak przez rynienkę.
Czy istnieje ryba żyworodka?
Niektórzy akwaryści używają określenia „żyworódka”. Czy oznacza to jakiś konkretny gatunek ryby? Absolutnie nie, ponieważ nie jest to nazwa taksonomiczna gatunkowa, lecz jedynie określenie potoczne, stosowane do żyworodnych gatunków ryb akwariowych, do których należą przede wszystkim gatunki z rodziny piękniczkowatych (inaczej pecylki, łac. Poeciliidae). Z racji niezbyt wielkich rozmiarów, piękniczkowate nie są wykorzystywane w rybołówstwie i nie mają przez to znaczenia gospodarczego. Wykorzystuje się je za to w laboratoryjnych badaniach genetycznych, medycznych, toksykologicznych i farmaceutycznych.
Z powodu szybkiego i łatwego rozrodu, służą też do badań i analiz w zakresie biologii rozrodu oraz ekologii i etologii ryb. Jako ryby żyworodne i łatwe w hodowli (są bardzo odporne na zmienne warunki środowiskowe) są też bardzo cenione w akwarystyce. Piękniczkowate to również ryby atrakcyjnie ubarwione. Pamiętajmy jednak, ze żyworodność u ryb rozwinęła się niezależnie w wielu grupach, a przy tym nie wyłącznie u piękniczkowatych. Wśród współcześnie żyjących gat. ryb, żyworodność istnieje bowiem w kilkunastu rodzinach ryb chrzęstno- i kostnoszkieletowych. Tym niemniej, piękniczkowate są pod tym względem najpopularniejsze.
Żyworodność jest bardzo korzystna dla ryb oraz dla ich hodowców.
Żyworodne gatunki ryb akwariowych dają swym młodym lepszą perspektywę rozwojową i bezpieczeństwo. Kiedy takie młode się rodzą jeszcze w brzuchu ryby, są przez to zwykle większe i lepiej rozwinięte, niż narybek tych gat., u których młode wykluwają się z ikry, jakiś czas po jej złożeniu na zewnątrz ciała matki. Szczególnie w zatłoczonym akwarium ikra ryb żyworodnych nie więc zostanie wyjedzona przez inne ryby i ślimaki oraz nie obumrze z powodu np. zbyt chłodnej wody. Spokojnie za to dotrwa do wylęgu w brzuchu rybiej mamy. To zwiększa szanse przetrwania narybku i zadowolenie hodowcy akwarysty.
Ryby żyworodne są łatwe w hodowli w akwarium i dają dużo radości w obserwacji. Właśnie dlatego są zalecane dla początkujących akwarystów. Pomagają zapoznać się i wprawić w domowej hodowli ryb. Również rozmnażanie ryb żyworodnych jest łatwe i nie wymaga specjalnego parowania z samcami, przenoszenia rybek, czy jakiś innych specyficznych zabiegów. Większość gat. akwariowych żyworódek może mieć kolejny narybek bardzo często, bo już co 4 do 6 tygodni. Zapłodnione samice łatwo rozpoznaje się po opuchniętym brzuchu. Poród jest łatwy i spektakularny do oglądania dla hodowcy oraz jego rodziny. Uwaga jednak, ponieważ większość żyworódek zjada swoje młode i to nawet tuż po porodzie. Trzeba więc zapewnić młodym odpowiednio dużo skutecznych kryjówek w akwarium (np. dużo gęstych roślin, korzeni, grot i skałek).
Wcale nie trzeba jednak narybku koniecznie przenosić do osobnego pojemnika, akwarium tarliskowego ze specjalnym kotnikiem. Zaleca się również obfitsze karmienie rodziców i innych mieszkańców akwarium, gdy dorasta tam nowy narybek. Najedzone ryby nie będą miały chęci do drapieżnictwa i kanibalizmu. U większości gatunków żyworódek, ich narybek łatwo też karmić, bo od narodzin jest on w stanie jeść pokarmy suche w proszku i płatkowane, wraz z innymi rybami w akwarium.
Żyworodne gatunki ryb akwariowych.
Choć jest ich mniej niż ryb składających ikrę, to istnieje jednak bardzo wiele gatunków żyworodnych ryb akwariowych dostępnych obecnie w sklepach zoologicznych i typowo akwarystycznych. Wśród najpopularniejszych należałoby wymienić: gupiki, molinezje mieczyki, zmienniki plamiste, drobniczki, półdziobek, gambuzje, limki, czy żyrardynki. Poniżej charakteryzujemy najpopularniejsze żyworodne gatunki ryb akwariowych.
Gupik pawie oczko
(łac. Poecilia reticulata) – gatunek odkryty w 1859 r. przez W. Petersa, występujący naturalnie w północno-wschodniej Ameryce Południowej i na Karaibach. Jedna z najbardziej popularnych słodkowodnych ryb akwariowych, gatunek niedużej, południowoamerykańskiej ryby z opisanej wyżej rodziny piękniczkowatych (Poeciliidae). Gupiki są niewielkie i ruchliwe, towarzyskie i łagodne, a do tego pięknie wielokolorowo ubarwione (samce). Samce mają duże weloniaste i wielobarwne ogony, połyskujące ferią barw, niczym pawie oka na ogonach ptaków pawi. Samiczki osiągaja do 6 cm, a samce do 5 cm długości. Ich hodowla jest łatwa. We współczesnej akwarystyce wyselekcjonowano i wytworzono wiele standardów barwnych tych sympatycznych rybek akwariowych.
Gupik Endlera zwany też żyworódka Endlera
(łac. Poecilia wingei, wcześniej Poecilia sp. Endleri) – endemiczny gatunek gupika, który dopiero w 1975 r. odkrył biolog John Endler w Wenezueli w Lagunie de Patos. Gupik Endlera jest jednak obecnie bardzo popularny w hodowlach akwarystycznych. Promuje go łatwość hodowli i rozmnażania w tym środowisku, choć jego bardziej delikatne odmiany hodowlane (tworzone hybrydy) są zalecane wyłącznie dla doświadczonych akwarystów. Wśród najpopularniejszych odmian gupika Endlera można wymienić m.in. hubrydy Tiger i Scarlet. Gupiki Endlera dorastają do 4,5 cm (samice) i 2,5 cm (samce).
Mieczyk Hellera zwany też mieczyk zielony
(łąc. Xiphophorus hellerii) – rybka z rodziny piękniczkowatych, odkryta w 1848 r. przez Heckela w Ameryce Środkowej. Środowisko naturalne tego gatunku stanowią mniejsze rzeki i strumienie Meksyku, Hondurasu oraz Gwatemali. Mieczyk Hellera jest dość wymagający pod względem wielkości akwarium oraz czystości wody. Osiąga do 12 cm długości i jest też oczywiście rybą spokojną oraz towarzyską (gatunek stadny).
Zmienniak Plamisty zwany też platka
(łac. Xiphophorus maculatus) – gatunek występujący w Meksyku, Belize, Hondurasie i Gwatemali. Rybki te dorastają do 4 cm w przypadku samców i 6 cm u samic. Do Europy sprowadzono go w 1907 r. Zmienniaki to bardzo bliski krewniak popularniejszego mieczyka Hellera, z którym dzięki temu łatwo może się krzyżować, dając ciekawe formy barwne. Zmienniki występują dzięki temu obecnie w ogromnej liczbie różnokolorowych odmian hodowlanych.
Molinezja ostrousta
(łac. Poecilia sphenops) – molinezje to ryby z rodziny Poeciliidae, występujące w akwarystyce w kilku odmianach, z których najpopularniejszą jest molinezja ostroustna, molinezja Black Molly oraz molizja żaglopłetwa. Są to rybki żwawe, ruchliwe i towarzyskie, idealne do akwarium ogólnego. Uwaga jednak, bo lubią dobrze zarośnięte akwaria z licznymi kryjówkami. Dorastają do 10 cm samice i 8 cm samce (Polinezje żaglopłetwe nawet do 15-18 cm długości).
Drobniczka jednodniówka
(łac. Heterandria formosa) – jedna z najmniejszych żyworodnych ryb akwariowych (2 cm samce i 3,5 cm samice), żyjąca w naturze w małych zbiornikach wodnych w USA (Karolina Południowa, Floryda i Luizjana). Rybki bardzo łagodne i wytrzymałe. Preferujące życie w większej grupie. Ryby te pływaja w górnych i środkowych partiach akwarium. Nie wykazują żadnych skłonności do zjadania potomstwa.
Półdziobek karłowaty
(półdziubek, łac. Dermogenys pusilla) – mała (5,5 do 7 cm) rybka słodkowodna z rodziny Zenarchopteridae i pochodząca południowo-wschodniej Azji. Jeden z najciekawszych gat. ryb akwariowych z powodu ostrego niczym ptasi dziób zakończenia pyska. Wykazuje też dość osobliwe zachowanie. Są spokojne i pływają w górnych partiach akwarium. Często bywają płochliwe, choć samce wykazują agresję do rywali, często ze sobą walcząc, chwytając się dziwnie długimi szczękami.
