Perlica zwyczajna

Perlica zwyczajna słynie z bardzo atrakcyjnego, niespotykanie ubarwionego upierzenia oraz dziwnego czuba na głowie, podobnego do tego, jakie noszą australijskie kazuary. Posiada również wiele innych bardzo ciekawych cech i w pełni zasługuje na większą uwagę, jaką się niewątpliwie cieszy od lat. Konieczne przeczytaj wszystko na temat perlica zwyczajna (Numida meleagris). Jeszcze dziś sprawdź, jak wygląda perliczka, gdzie żyje w naturze i jak tego ptaka hodować w domu?

 

Perlica zwyczajna systematyka

Perlica zwyczajna (łac. Numida meleagris) jest też nazywana potocznie perliczka, lub perlica dzika. Jest to gatunek średnio dużego ptaka należącego do rodziny perlic (łac. Numididae), jako jedyny przedstawiciel rodzaju Numida. Pełna systematyka gatunku Numida meleagris jest następująca: podgromada ptaki nowoczesne Neornithes, nadrząd ptaki neognatyczne (łac. Neognathae), rząd grzebiące czyli kuraki (łac. Galliformes), oraz wspomniana rodzina perlice i rodzaj Numida. Nazwa rodzajowa perlicy wywodzi się od słowa „Numidia”, które stanowiło nazwę nieistniejącego już dziś, historycznego państwa Berberów, jakie przed wiekami funkcjonowało w północnej Afryce. Państwo to obejmowało terytoria leżące na wschód od Oranu i na zachód od Kartaginy. Epitet gatunkowy (drugie słowo w nazwie gatunkowej) perlicy pochodzi natomiast od łacińskiego słowa „meleagris”, pisanego też „meleagridis”, co oznacza dosłownie „perliczka”. Słowo to identycznie czytane funkcjonuje też w języku greckim (gr. „μελεαγρις” czyli „meleagris” oraz „μελεαγριδος” czyli „meleagridos”, co też oznacza „perliczka”).

perlica zwyczajna

 

Perlica zwyczajna historia opisania gatunku

Perlica zwyczajna opisana po raz pierwszy została opisana naukowo w 1758 r. Dokonał tego słynny szwedzki zoolog Karol Linneusz (1707-1778), profesor tamtejszego Uniwersytetu w Uppsali. Linneusz zbadał wtedy okaz ptaka tego gatunku, przywieziony z górnego odcinka Nilu, leżącego na terenie Nubii, czyli dzisiejszego Sudanu Południowego. Uczony ten zaliczył perliczkę pierwotnie do grupy bażantów, nadając jej nazwę Phasianus meleagris. Jednak potem, w miarę odkrywania coraz to nowych fragmentów lądu Afryki i poznawania nowych, dotąd nieznanych form tego gatunku ptaka, zmieniono ten pogląd. Perliczka została ostatecznie zaliczona do odrębnej rodziny perlic Numididae, jako jedyny przedstawiciel rodzaju Numida. Dodatkowo wyróżniono też jej podgatunki – na początku w licznie ok. 30 podgatunków, a obecnie za pełnoprawne uznaje się ostatecznie jednak tylko 9 z nich. Podobna do perlicy zwyczajnej Numida meleagris jest też perlica sępia (łac. Acryllium vulturinum), jednak należy ona do innego rodzaju Acryllium w obrębie rodziny perlice.

ptak perlica zwyczajna

 

Perlica zwyczajna podgatunki

W obrębie gatunku perlica zwyczajna Numida meleagris wyróżnia się obecnie 9 podgatunków, z których tylko cztery mają też polski odpowiednik nazwy podgatunkowej:

perlica białogłowa (łac. meleagris galeatus) (Pallas, 1767 r.) – występuje w Afryce Zachodniej (na wschód do jeziora Czad) oraz w równikowej części tego kontynentu (do środkowego Zairu, południowego Czadu i północnej Angoli włącznie);

perlica czarnobroda (łac. meleagris reichenowi) (Ogilvie-Grant, 1894 r.) – występuje w Kenii i środkowej Tanzanii;

perlica zwyczajna (łac. meleagris meleagris) (Linnaeus, 1758 r.) – występuje od wschodniego Czadu po zachodnią Etiopię, północną Kenię, Ugandę oraz północną Demokratyczną Republikę Konga włącznie (jej występowanie zajmuje rejon od jeziora Czad, dalej w kierunku wschodnim do Etiopii i na południe do północnego Zairu, Ugandy i północnej Kenii);

perlica soplowata (łac. meleagris mitratus) (Pallas, 1767 r.) – występuje we wschodniej Tanzanii, aż po Mozambik, Zambię i Botswanę (jej występowanie ciągnie się aż na południe do Mozambiku i w kierunku zachodnim do Zimbabwe, północnej Botswany i południowej Angoli), podgatunek ten można też spotkać na afrykańskich wyspach Zanzibar i Tumbatu;

meleagris coronatus (Gurney, 1868 r.) – występuje w południowej i wschodniej części RPA;

meleagris marungensis (Schalow, 1884 r.) – występuje w południowych rejonach Demokratycznej Republiki Konga (basen rzeki Kongo), oraz dalej na południe do zachodniej Angoli i Zambii (baseny rzek Zambezi i Luangwa w Zambii);

meleagris papillosus vs. damarensis (Roberts, 1917 r.) – występuje od południowej Angoli, po Botswanę i Namibię włącznie;

meleagris sabyi (Hartert, 1919 r.) – występuje w północno-zachodnim Maroko (najbardziej izolowana i wysunięta na północ populacja gatunku Numida meleagris);

meleagris somaliensis (Neumann, 1899 r.) – występuje w północno-wschodniej Etiopii oraz w Somalii.

perlice zwyczajne

 

Perlica zwyczajna występowanie

Perlica zwyczajna Numida meleagris zamieszkuje kontynent afrykański. Perliczka została też celowo introdukowana na Wyspy Karaibskie (Karaiby) oraz na terytorium południowej Francji. W miejscach tych żyje obecnie na dziko w stanie wolnym. Biotop jej występowania w Afryce obejmuje obszar na południe od pustyni Sahary. Perliczka zamieszkuje tam praktycznie wszystkie środowiska, za wyjątkiem pustyń i lasów deszczowych, choć i w tych lasach oraz na półpustyniach można ją czasem spotkać. Na południu Afryki zasięg występowania perliczki rozprzestrzenił się dzięki postępowemu rozwojowi rolnictwa.

 

Perlica zwyczajna – prowadzony tryb życia i wykorzystanie w hodowli

Perliczka prowadzi typowy dla kuraków naziemny tryb życia. Może latać, jednak robi to niechętnie. Nawet w sytuacji zagrożenia życia i schwytania przez drapieżnika, perliczka raczej ucieka szybko biegnąc pieszo, zamiast fruwać. Jak większość kuraków jest więc także bardzo wytrwałym i zwinnym biegaczem. Może przy tym biegać nawet do 5 km dziennie. Poza sezonem lęgowym perlica zwyczajna tworzy ponadto stada liczące niekiedy nawet do ok. 25-30 osobników. W stanie dzikim na wolności perliczki dożywają ok. 12 lat, w hodowli w niewoli mogą jednak żyć dłużej. W wielu krajach perlica zwyczajna jest hodowana jako mniej znany udomowiony gatunek ptaka użytkowego (dla smacznego mięsa i jaj) oraz ozdobnego (atrakcyjne, niespotykane upierzenie) jest hodowana dla smacznego mięsa i jaj.

pióro perlicy zwyczajnej
pióro perlicy zwyczajnej

 

Perlica zwyczajna udomowienie

Udomowienie gatunku Numida meleagris nastąpiło prawdopodobnie w różnych okresach i miejscach, niezależnie od siebie. Najstarsze znane dotąd wzmianki o perliczkach przedstawiają starożytne freski egipskie z czasów V Dynastii Faraonów (ok. 2400 lat p.n.e.), zdobiące ściany piramidy Unisa w Sakkarze. Wzmianki o hodowli udomowionych perlic są też w kulturze starożytnych Fenicjan i Greków (najstarsze zapiski greckie o tym mają ponad 400 lat p.n.e.). W tym samym czasie, na jednej z wysp Morza Egejskiego perliczkę podgatunku N. meleagris sabyi uznawano za ptaka świętego. Także starożytni Rzymianie hodowali perlice na mięso, rozprzestrzeniając je prawie po całym Imperium. Upadek cesarstwa rzymskiego spowodował jednak niemal całkowite zapomnienie perlic w Europie, trwające aż przez kilka kolejnych stuleci. Dopiero w XV. i XVI. w. żeglarze portugalscy ponownie sprowadzili perlice z Afryki Zachodniej do hodowli w Europie.

perliczki

 

Perlica zwyczajna morfologia wygląd

Perlica zwyczajna Numida meleagris ma okrągłą, wyglądającą na nieco skuloną sylwetkę ciała. Średnia długość ciała u perliczki wynosi 53-63 cm, przy masie ciała 1145-1816 g o samców oraz 1135-1823 g u samic. Posiada do tego stosunkowo małą, nieopierzoną głowę z intensywnymi niebiesko i czerwono wybarwionymi płatami skóry, schodzącymi też na górne partie nieco długiej szyi. Na czubku głowy perliczki mają też czerwony lub żółty wyrostek kostny, podobny do tego (choć oczywiście dużo mniejszy), jaki noszą australijskie kazuary. Upierzenie perliczka ma bardzo atrakcyjne, szaro-czarne z intensywnym i gęstym białym nakrapianiem. W hodowli utworzono też jednostajnie biało upierzone formy, których w naturze nie spotkamy. Skrzydła u tych ptaków są krótkie i zaokrąglone, też gęsto nakrapiane, podobnie jak śmiesznie opuszczony w dół dosyć krótki ogon.

stado perlic zwyczajnych

 

Perlica zwyczajna rozmnażanie

Gniazdo perliczka samica robi na ziemi (wydrapany dołek wyściełany trawami i pierzem). Następnie składa do niego ok. 12 jaj o masie ok. 39 g i wymiarach 44-58×35,5-42,5 mm. Czasem do jednego gniazda jaja składa kilka samic i wtedy może być w nim nawet do 41 jaj. Jedna samica wysiaduje potem jaja przez 24-27 dni. Natomiast samiec kopuluje w tym czasie z innymi samicami, które nie znalazły jeszcze partnerów. Gdy młode wyklują się, samiec wraca i pomaga w wychowaniu młodych. Robi to szczególnie intensywnie przez pierwsze 2 tyg. ich życia. Pomaga i uczy je szukać pokarm i czuwa nad nimi nocą. Samica uzupełnia w tym czasie braki w odżywianiu podczas wysiadywania jaj. Gdy pisklęta mają już 14 dni umieją latać na krótkim dystansie, a w wieku 5 tyg. nabywają pierwsze pełne upierzenie (szata młodociana).

 

pisklę perlicy zwyczajnej
pisklę perlicy zwyczajnej

Perlica zwyczajna odżywianie

Perlica zwyczajna żywi się zarówno pokarmem roślinnym, jak i zwierzęcym. W jej codziennym menu znajdują się m.in.: afrykańskie rośliny cebulowe, łodygi miejscowych roślin (np. papirusu zwanego w Afryce „cibora”), przeróżnymi nasionami (np. buzdyganka naziemnego), oraz szeroką gamą miejscowych bezkręgowców (głównie w sezonie lęgowym), takich jak mięczaki, wieloszczety i skąposzczety, owady, pajęczaki itp.

COMMENTS

Comments are closed.