Bernikla kanadyjska

Bernikla kanadyjska to największa i jedna z najliczniejszych współcześnie żyjących dzikich gęsi. Coraz częściej występuje w Europie. Jest to gatunek migrujący. Pierwotne środowisko znajduje się na Alasce, w Kanadzie i na północy USA. Z okresie zimowym ptak wędruje w rejony Meksyku, a niektóre populacje do wschodniej Azji. Z uwagi na swój piękny wygląd, w przeszłości bernikle kanadyjskie były hodowane na dworach królewskich.

 

Bernikla kanadyjska opis gatunku

Bernikla kanadyjska była jednym z wielu ptaków opisanych przez Karola Linneusza autora wydanej w XVIII wieku „Systema Naturea”.

Przez wiele lat bernikla kanadyjska i północna traktowane były jako jeden gatunek, co było przyczyną licznych sporów między ornitologami. W 2004 roku Związek ornitologów amerykańskich dokonał nowej klasyfikacji i rozdzielił bernikle kanadyjską i północą na dwa gatunki.

bernikla kanadyjska pasąca się
pasą­ce się ber­ni­kle kanadyjskie

Odtąd wyróżnia się następujące podgatunki berlinki kanadyjskiej (Branta canadensis):

canadensis occidentalis – południowozachodnia Alaska

canadensis fulva – wybrzeża południowej Alaski i Kolumbii Brytyjskiej

canadensis minima – bernikla mała – wybrzeża zachodniej Kanady

canadensis parvipes – kanadyjski interior

canadensis moffitti – wybrzeża zatoki Hudsona

canadensis interior – środkowa i wschodnia Kanada

canadensis canadensis – bernikla kanadyjska – wschodnia Kanada

 

Samica nie jest nieco mniejsza od samca, poza tym dymorfizm płciowy nie występuje. Głowa i szyja są czarne, a pliczki i podgardle białe. Po bokach pióra są brązowe z białymi prążkami, pierś wyraźnie jaśniejsza. Od innych gęsi kanadyjskiej odróżnia się czarna głową i białym pasem pod brodą. Mniejsze osobniki można łatwo pomylić z berniklami północnymi.

Gęś kanadyjka jest dużym ptakiem, długość ciała wynosi nawet 100 cm, a rozpiętość skrzydeł do 190 cm. Typowy przedstawiciel waży ok 2- 6,5 kg. Prezentuje się bardzo dostojnie i elegancko. Gatunki dzikie żyją ok. 20 lat, hodowlane nawet 80 lat.

bernikle kanadysjkie
lądu­ją­ce ber­ni­kle kanadyjskie

Środowisko życia gęsi kanadyjskiej

Bernikla kanadyjska zasiedla biotopy, prerie, bagna, brzegi i otoczenie jezior. Żywi się pokarmem roślinnym, czasami uprawami rolnymi, dlatego w niektórych rejonach jest uznawana za szkodnika. Sporadycznie odżywia się pokarmem zwierzęcym. Gniazda buduje blisko wody. Jaja składa w kwietniu i maju, następnie wysiaduje je przez ok. miesiąc. Przez kolejne 2 miesiące opiekuje się młodymi na ziemi.

śpiąca bernikla kanadyjska
śpią­ca ber­ni­kla kanadyjska

Migracje i zachowanie bernikli kanadyjskiej

Podobnie jak większość gęsi, bernikle w okresie migrują do cieplejszych rejonów. Jesienne migracje rozpoczynają się od września do listopada. Lecąc grupami układają się w charakterystyczny kształt litery V. Formacja lotu była przedmiotem badań wielu naukowców. Najbardziej prawdopodobna jest wersja, że dzięki temu ptaki chronią się przed nadmiernym zużywaniem energii.

klucz gęsi
dwu­ra­mien­ny klucz ber­ni­kli kanadyjskich

Już w drugim roku życia gęś szuka partnera. Jak wiele innych gatunków ptaków, są monogamiczne – wiążą się z jednym partnerem na całe życie. Z tym, że po śmierci jednego z nich, gęś może sobie znaleźć innego.

Gniazda buduje na ziemi, blisko wody. Jaja składa w kwietniu i maju, następnie wysiaduje je przez ok. miesiąc. Przez kolejne 2 miesiące opiekuje się młodymi. Choć samiec chętnie buduje i ochrania gniazdo, to jajami i młodymi więcej zajmuje się samica. Samce mają tendencje do zachowań antagonistycznych, zarówno poza hodowlą, jak i w miejscach gniazdowania, choć rzadko dopuszczają się zabijania osobników ze swojego gatunku.

gęś bernikla
ber­ni­kla kana­dyj­ska sie­dzą­ca na gnieździe

 

Gęś w Polsce i Europie

W latach 20. XX wieku bernikle kanadyjskie zostały sprowadzone do Niemiec. Następnie pojawiły się w Danii i Norwegii. Obecnie w Szwecji żyje ok 40 000 osobników. I to właśnie szwedzkie gęsi najprawdopodobniej przylatują na zimę do Polski. W naszym kraju bernikla kanadyjska została zauważona ok. 1935 roku. Dopiero od 1982 roku zaczęto podejmować próby obserwacji stad na terenie Polski. Obecnie prawdopodobnie część dzikich osobników wysiada jaja w okolicy Zatoki Gdańskiej i Włocławka.

młode bernikle
mło­de gęsi

Pierwszy pewny lęg miał miejsce w parku miejskim w Gdańsku. Para ptaków uciekła z ogrodu zoologicznego i wyprowadziła 6 młodych, które zostały zaobrączkowane i poddane kontroli. W 2005 roku w gdańskim ogrodzie zoologicznym zaczęto je znakować i pozbawiać zdolności lotu. Bernikle kanadyjskie w Polsce coraz częściej są hodowane jako ptaki ozdobne, jednak nie ma oficjalnych danych o ich liczebności.

bernikla z młodymi
ber­ni­kla kana­dyj­ska z młodymi

Szacuje się w najbliższych latach w Polsce będą występować lęgi bernikli, a ich populacja wzrośnie podobnie jak w Niemczech lub krajach Beneluksu.