Bernikla kanadyjska to największa i jedna z najliczniejszych współcześnie żyjących dzikich gęsi. Coraz częściej występuje w Europie. Jest to gatunek migrujący. Pierwotne środowisko znajduje się na Alasce, w Kanadzie i na północy USA. Z okresie zimowym ptak wędruje w rejony Meksyku, a niektóre populacje do wschodniej Azji. Z uwagi na swój piękny wygląd, w przeszłości bernikle kanadyjskie były hodowane na dworach królewskich.
Bernikla kanadyjska opis gatunku
Bernikla kanadyjska była jednym z wielu ptaków opisanych przez Karola Linneusza autora wydanej w XVIII wieku „Systema Naturea”.
Przez wiele lat bernikla kanadyjska i północna traktowane były jako jeden gatunek, co było przyczyną licznych sporów między ornitologami. W 2004 roku Związek ornitologów amerykańskich dokonał nowej klasyfikacji i rozdzielił bernikle kanadyjską i północą na dwa gatunki.
Odtąd wyróżnia się następujące podgatunki berlinki kanadyjskiej (Branta canadensis):
canadensis occidentalis – południowozachodnia Alaska
canadensis fulva – wybrzeża południowej Alaski i Kolumbii Brytyjskiej
canadensis minima – bernikla mała – wybrzeża zachodniej Kanady
canadensis parvipes – kanadyjski interior
canadensis moffitti – wybrzeża zatoki Hudsona
canadensis interior – środkowa i wschodnia Kanada
canadensis canadensis – bernikla kanadyjska – wschodnia Kanada
Samica nie jest nieco mniejsza od samca, poza tym dymorfizm płciowy nie występuje. Głowa i szyja są czarne, a pliczki i podgardle białe. Po bokach pióra są brązowe z białymi prążkami, pierś wyraźnie jaśniejsza. Od innych gęsi kanadyjskiej odróżnia się czarna głową i białym pasem pod brodą. Mniejsze osobniki można łatwo pomylić z berniklami północnymi.
Gęś kanadyjka jest dużym ptakiem, długość ciała wynosi nawet 100 cm, a rozpiętość skrzydeł do 190 cm. Typowy przedstawiciel waży ok 2- 6,5 kg. Prezentuje się bardzo dostojnie i elegancko. Gatunki dzikie żyją ok. 20 lat, hodowlane nawet 80 lat.
Środowisko życia gęsi kanadyjskiej
Bernikla kanadyjska zasiedla biotopy, prerie, bagna, brzegi i otoczenie jezior. Żywi się pokarmem roślinnym, czasami uprawami rolnymi, dlatego w niektórych rejonach jest uznawana za szkodnika. Sporadycznie odżywia się pokarmem zwierzęcym. Gniazda buduje blisko wody. Jaja składa w kwietniu i maju, następnie wysiaduje je przez ok. miesiąc. Przez kolejne 2 miesiące opiekuje się młodymi na ziemi.
Migracje i zachowanie bernikli kanadyjskiej
Podobnie jak większość gęsi, bernikle w okresie migrują do cieplejszych rejonów. Jesienne migracje rozpoczynają się od września do listopada. Lecąc grupami układają się w charakterystyczny kształt litery V. Formacja lotu była przedmiotem badań wielu naukowców. Najbardziej prawdopodobna jest wersja, że dzięki temu ptaki chronią się przed nadmiernym zużywaniem energii.
Już w drugim roku życia gęś szuka partnera. Jak wiele innych gatunków ptaków, są monogamiczne – wiążą się z jednym partnerem na całe życie. Z tym, że po śmierci jednego z nich, gęś może sobie znaleźć innego.
Gniazda buduje na ziemi, blisko wody. Jaja składa w kwietniu i maju, następnie wysiaduje je przez ok. miesiąc. Przez kolejne 2 miesiące opiekuje się młodymi. Choć samiec chętnie buduje i ochrania gniazdo, to jajami i młodymi więcej zajmuje się samica. Samce mają tendencje do zachowań antagonistycznych, zarówno poza hodowlą, jak i w miejscach gniazdowania, choć rzadko dopuszczają się zabijania osobników ze swojego gatunku.
Gęś w Polsce i Europie
W latach 20. XX wieku bernikle kanadyjskie zostały sprowadzone do Niemiec. Następnie pojawiły się w Danii i Norwegii. Obecnie w Szwecji żyje ok 40 000 osobników. I to właśnie szwedzkie gęsi najprawdopodobniej przylatują na zimę do Polski. W naszym kraju bernikla kanadyjska została zauważona ok. 1935 roku. Dopiero od 1982 roku zaczęto podejmować próby obserwacji stad na terenie Polski. Obecnie prawdopodobnie część dzikich osobników wysiada jaja w okolicy Zatoki Gdańskiej i Włocławka.
Pierwszy pewny lęg miał miejsce w parku miejskim w Gdańsku. Para ptaków uciekła z ogrodu zoologicznego i wyprowadziła 6 młodych, które zostały zaobrączkowane i poddane kontroli. W 2005 roku w gdańskim ogrodzie zoologicznym zaczęto je znakować i pozbawiać zdolności lotu. Bernikle kanadyjskie w Polsce coraz częściej są hodowane jako ptaki ozdobne, jednak nie ma oficjalnych danych o ich liczebności.
Szacuje się w najbliższych latach w Polsce będą występować lęgi bernikli, a ich populacja wzrośnie podobnie jak w Niemczech lub krajach Beneluksu.
