Łowiectwo

Łowiectwo historycznie jest mocno związane z naszą kulturą. Dopiero okres po drugiej wojnie światowej ograniczył w jakimś stopniu jego kultywowanie w naszym narodzie. Warto poznać o łowiectwie więcej ciekawych faktów. Masz myśliwych w rodzinie, a może sam chcesz nim zostać? Przeczytaj wszystko na temat, co to jest łowiectwo, myślistwo i polowania. Koniecznie sprawdź, czy pojęcia te oznaczają jedno i to samo oraz kiedy łowiectwo staje się kłusownictwem.

Polowanie i łowiectwo definicja.

Polowanie to praktyka poszukiwania, ścigania i chwytania lub zabijania dzikich zwierząt. Zgodnie z definicją, polowanie oznacza „ogół czynności wykonywanych przez myśliwych z zachowaniem obowiązujących przepisów”. Obejmuje więc takie czynności, jak tropienie i ściganie dzikiej zwierzyny oraz strzelanie i jej pozyskiwanie. Natomiast łowiectwo oznacza „ogół zagadnień obejmujących zainteresowania myśliwych i łowczych”. Obejmuje też zagadnienia:

kultura łowiecka (w tym etyka, tradycje, czy kult patronów);

gospodarka łowiecka – zespół czynności podejmowanych w celu racjonalnej gospodarki dziką zwierzyną. Obejmuje m.in. selekcję i regulację liczebności dzikich zwierząt za pomocą polowań. Polowania opiera się zaś na ścisłym planowaniu łowieckim. W ich zakres wchodzą też odłowy zwierzyny łownej;

ochrona środowiska naturalnego – gatunkowa (całkowita lub w ramach okresów ochronnych w ciągu roku), środowiskowa, obszarowa;

strzelectwo i broń myśliwska (także konkursy strzeleckie);

kynologia – chodzi tu o rasy psów myśliwskich, ich doskonalenie, szkolenie i wykorzystanie na polowaniach;

trofeistyka – zakresy punktowe dla medalowych trofeów myśliwskich;

kolekcjonerstwo i wystawiennictwo łowieckie oraz wiele innych zagadnień.

Co nie jest polowaniem i łowiectwem?

Łowienie ryb dla pożywienia nazywa się rybołówstwem i nie jest to klasyfikowane, jako forma polowania. Nie uważa się również za polowanie, tropienie zwierząt bez zamiaru ich zabicia, lecz dla ich fotografowania, obserwacji, czy działań naukowo-badawczych. Także zbieranie roślin (np. orzechów, ziół) i grzybów nie jest uważane za rodzaj polowania. Słowo „polowanie” jest jednak używane w języku potocznym jako metafora. Dotyczy to np. „poszukiwania skarbów” (minerałów lub wykopalisk archeologicznych), „polowania na okazje” w sklepach, czy „polowania” na korupcję i marnotrawstwo w gospodarce.

Polowanie i łowiectwo cele i powody.

Polowanie na dzikie zwierzęta jest wykonywane przez ludzi dla pozyskania mięsa, skór i trofeów oraz dla rekreacji. Inne powody, to m.in.: regulacja liczebności zwierząt, usuwanie nadmiaru drapieżników i szkodników niszczących uprawy lub zabijających zwierzęta gospodarskie. Polowania mogą się też odbywać w komercyjnych celach handlowych (np. sprzedaż mięsa i trofeów łowieckich). Wiele gatunków zwierząt również poluje, lecz w stosunku do nich określamy to nazwą „drapieżnictwo”.

Warto też wiedzieć, że ekonomiści klasyfikują łowiectwo, jako część produkcji podstawowej, obok leśnictwa, rolnictwa czy rybołówstwa. Zwolennicy twierdzą, że łowiectwo i polowania są niezbędnym elementem zarządzania dziką przyrodą. Przecież pomaga to w utrzymaniu populacji zdrowych zwierząt w ramach ekologicznej pojemności środowiska.

Naturalni łowcy drapieżniki są często już nieobecne lub bardzo rzadkie na danych terytoriach. Ktoś musi więc przejąć ich rolę. Jednak nadmierne polowania przyczyniły się do zagrożenia, wytępienia lub nawet wyginięcia wielu gatunków. Obrońcy praw zwierząt uważają więc obecnie polowania i łowiectwo za okrutne, niepotrzebne i nieetyczne. Prawda leży jednak pośrodku i polowania są potrzebne, tylko zgodnie z prawem.

Kłusownictwo.

Przepisy odróżniają polowanie zgodne z prawem od nielegalnego kłusownictwa. Kłusownictwo polega bowiem na nielegalnym zabijaniu, odławianiu lub chwytaniu dzikich zwierząt. Łowiectwo zawiera wiele definicji. Przykładowo gatunki na które się poluje, określane są jako zwierzyna łowna. Zwykle chodzi tu o ssaki i ptaki. Określenie „zwierzyna łowna” nie oznacza jednak, że skoro „łowna”, to każdy może na nią polować. Przysługuje to bowiem jedynie uprawnionym do tego myśliwym. Wszelkie inne przypadki oznaczają więc niezgodne z prawem kłusownictwo. W Polsce jest ono ścigane prawem i surowo karane.

Polowanie i łowiectwo historia powstania.

Łowiectwo ma długą historię. Polowania pojawiły się po raz pierwszy miliony lat temu, przed pojawieniem się Homo sapiens (anatomicznie współczesnego człowieka). Może nawet poprzedzać powstanie rodzaju Homo. Od tego momentu łowiectwo głęboko zakorzeniło się w kulturze ludzkiej. Wczesne hominidy były prawdopodobnie owocożerne lub wszystkożerne. Hominidy wszystkożerne jadły głównie owady i inne bezkręgowce, zamiast konkretnie polować.

Dowody na spożycie mięsa przez Australopiteków przedstawiono w latach 50 XX w. Niemniej jednak zakładano, że przynajmniej sporadyczne zachowania łowieckie mogły być obecne na długo przed pojawieniem się rodzaju Homo. Można to argumentować na podstawie porównania z szympansami, najbliższymi żyjącymi krewnymi ludzi. Szympansy przecież także zajmują się polowaniem. Wskazuje to, że ta cecha behawioralna mogła występować u ostatniego wspólnego przodka szympansa i człowieka już 5 mln lat temu.

Obecnie żyjący szympans zwyczajny (Pan troglodytes) regularnie angażuje się w zachowania drapieżnicze, w których grupy samców beta są prowadzone przez samca alfa. Małe szympansy bonobo (Pan paniscus) tylko czasem angażują się w polowania grupowe, rzadziej niż Pan troglodytes. Bonobo żyją głównie na diecie owocożernej. Najstarsze niekwestionowane dowody na stosowanie polowań u praludzi datowane są na wczesny plejstocen. Zbiega się to z pojawieniem się i wczesnym rozproszeniem Homo erectus, ok. 1,7 mln lat temu.

Pośrednie dowody na polowanie z ery olduwajów, dokonane przez wczesne Homo lub późne Australopiteki, przedstawiono w badaniu z 2009 r. Oparto je na stanowisku olduwajskim w południowo-zachodniej Kenii. Nie ma jednak bezpośrednich dowodów na polowanie na Homo erectus, ani u Homo habilis, ani u Australopithecus. Bezsporne jest jednak, że Homo erectus polował. Znaczenie tego dla wyłonienia się Homo erectus od jego przodków Australopiteków jest jednak ogromne.

Wiązało się to bowiem z produkcją narzędzi kamiennych i ostatecznym opanowaniem ognia. Określono to w tak zwanej „hipotezie łowieckiej”, która podkreśla ludzką wszystkożerność i związane z tym interakcje społeczne.

Polowanie i łowiectwo dalsza historia.

Nawet gdy udomowienie zwierząt stało się stosunkowo powszechne i po rozwoju rolnictwa, polowanie nadal służyło zaopatrywaniu ludzi w żywność. Dodatkowym zyskiem prócz mięsa z łowiectwa, były kości na narzędzia, ścięgna na powrozy czy pierze. Ludzie otrzymywali też surowe skóry i skóry wyprawione oraz futra do robienia mocnej, ciepłej odzieży. Na starożytnych płaskorzeźbach, zwłaszcza z Mezopotamii, królowie są często przedstawiani jako łowcy grubej zwierzyny (np. lwów).

Często przedstawiani jako polujący z rydwanu wojennego. Kulturowe i psychologiczne znaczenie polowań w starożytnych społeczeństwach jest reprezentowane przez bóstwa (np. u Indian). Uosabiają je księżycowe boginie klasycznej starożytności, jak grecka Artemida czy rzymska Diana. Wraz z udomowieniem psa, ptaków szponiastych i fretki rozwinęły się różne formy polowania z udziałem towarzyszących zwierząt. Od starożytności mamy więc dowody polowań z psami tropiącymi i gończymi czy sokołami.

Od średniowiecza w łowiectwie zaczęto bardzo intensywnie tworzyć i doskonalić rasy psów myśliwskich (np. setery, wyżły pointery). Polowanie jest nadal niezbędne w klimatach marginalnych i krajach biedniejszych. Zwłaszcza tam, gdzie kultywuje się pasterstwo i rolnictwo. Na przykład Eskimosi nadal polują na dzikie ssaki morskie dla uzyskania mięsa i skór do produkcji kajaków, odzieży czy obuwia.

Rodzaje polowań:

polowania indywidualne (prowadzone przez jednego myśliwego, czasem z pomocnikiem);

polowania zbiorowe (z udziałem wielu myśliwych);

polowanie wodne (na zbiornikach wodnych, na ptactwo wodne i wodno-błotne);

polowania błotne na bagnach (głównie na ptactwo wodne i wodno-błotne);

polowania na dziki;

polowania na terenie zaśnieżonym (na terenach północnych i zimą);

polowania z udziałem ptaków łowczych (np. oswojonych i wyszkolonych sokołów, jastrzębi, orłów – sokolnictwo);

polowanie na wab (polega na przywabieniu zwierzyny na odległość strzału, za pomocą naśladowania głosu polowanego lub innego gatunku);

polowanie par force (polowanie konno ze sforą psów na zwierzynę, którą się ściga, aż padnie zmęczona);

polowanie po tropie (przy pomocy widocznych śladów zwierzyny);

polowanie pod pieśnią (w czasie toków, czyli pory godowej na głuszca);

polowanie polne (na użytkach rolnych, np. na bażanty, dzikie gołębie, zające);

polowanie z naganką (przy pomocy naganiaczy, którzy napędzają zwierzynę na myśliwych);

polowanie z podjazdu (z użyciem pojazdu konnego);

polowanie z podrywu (polega na strzelaniu do podrywającego się ptactwa, wystraszonego przez psa lub myśliwego);

polowanie z zasiadki (polega na czatowaniu na zwierzynę, często w specjalnym ukryciu, na ambonie);

polowanie z psami, w tym spod psa (polowanie z naganką lub bez, ale przy pomocy jednego lub wielu psów).