Józef Piłsudski

Józef Piłsudski to postać przez większość Polaków czczona, podziwiana i chwalona. Są jednak też i tacy, którzy go krytykują, a już, co najmniej uważają za postać kontrowersyjną. Konieczne przeczytaj wszystko na temat osoby Marszałek Piłsudski. Poznaj, jakim człowiekiem naprawdę był Józef Piłsudski. Jeszcze dziś sprawdź kontrowersje na jego temat.

Józef Piłsudski, a właściwie Józef Klemens Piłsudski urodził się 05.12.1867 r. w dworze Zułów przy wsi nad rzeką Merą na Litwie (okręg wileński, rejon święciański pod Wilnem), przy granicy z Białorusią. Zmarł 12.05.1935 r. w międzywojennej Warszawie. Ten wielki Polak był też szlachcicem herbu własnego, (czyli miał „herb Piłsudski”). Rodzinny dwór Piłsudskich w Zułowie został zburzony w 1939 r. Warto wiedzieć, że w młodości, gdy prowadził jeszcze działalność konspiracyjną pod koniec zaborów, Józef Piłsudski ukrywał się często pod pseudonimami „Wiktor” lub „Mieczysław”. Natomiast w latach późniejszych, zwłaszcza w czasie służby w Legionach Polskich, ale także i później, jego zwolennicy często nazywali go przypisanymi mu przydomkami: „Komendant”, „Marszałek”, „Dziadek”,  albo „Ziuk”.

Z czego przede wszystkim znany jest Józef Piłsudski?

W podręcznikach historii pisze się o nim jako o polskim żołnierzu oraz polityku i działaczu społecznym i niepodległościowym. Józef Piłsudski to niewątpliwie również wielki mąż stanu, który od 1892 r. był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej i jej przywódcą w kraju. To również twórca słynnej Organizacji Bojowej PPS w 1904 r. oraz Legionów Polskich w 1914 r. i Polskiej organizacji Wojskowej w 1914 r.

Inne osiągnięcia Piłsudskiego to:

1) funkcja kierownicza w Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady stanu w 1917 r.;

2) bycie naczelnym wodzem Armii Wojska Wolskiego od 11.11.1918 r.;

3) bycie Naczelnikiem Państwa Polskiego w latach 1918-1922 oraz 4) bycie pierwszym marszałkiem Polski od 1920 r. Marszałek Piłsudski to również niezłomny przywódca obozu politycznego tzw. sanacji, po przewrocie majowym w 1926 r. oraz dwukrotny słynny premier Polski międzywojennej w latach 1926-1928 i 1930. Ogólnie można podsumować, że Józef Piłsudski wywarł decydujący i mocny wpływ na całokształt międzywojennej polityki wewnętrznej i zagranicznej II RP.

Piłsudski_pod_Kostiuchnówką
Piłsudski_pod_Kostiuchnówką

Józef Piłsudski – młodość i pierwsza działalność konspiracyjna.

Wywodził się z zamożnej szlacheckiej rodziny ziemiańskiej, w której panował patriotyzm i polskie tradycje. Jego ojciec także miał na imię Józef i walczył w Powstaniu Styczniowym w 1863 r., które było jedną z ważnych prób odzyskania utraconej w czasie trzech rozbiorów rosyjsko-prusko-austriackich (1772-1795) niepodległości. Józef Piłsudski zaraz po ukończeniu gimnazjum w Wilnie w 1885 r. poszedł na studia medyczne na Uniwersytet w Charkowie i zaczął tam działać w socjalistyczno-rewolucyjnej organizacji „Narodnaja Wola”. Niestety władze dowiedziały się o tym po rozruchach studenckich i wydalono go z uczelni. Miał też od tej pory zamknięte drzwi na inne uczelnie wyższe (próbował dostać się potem na Uniwersytet w estońskim Dorpacie). W końcu z powodu działalności na rzecz wileńskich socjalistów, w dniu 22.03.1887 r. aresztowano go i „pod zarzutem udziału w spisku zmierzającym do obalenia cara Aleksandra II” zesłano na 5 lat na Syberię (w Kiryńsku nad Leną, a potem w Tunce).

Józef Piłsudski – powrót z zesłania i dalsza działalność.

W 1892 r. Piłsudski wrócił ze zsyłki, a w 1893 r. utworzono w Warszawie Polską Partię Socjalistyczną (PPS), więc wstąpił do jej litewskiego oddziału, a w 1894 r. został członkiem Centralnego Komitetu Robotniczego i red. naczelnym pisma PPS pt. „Robotnik”. Szybko został jednym z najważniejszych przywódców PPS i w 1900 r. władze rosyjskie ponownie go aresztowały i zamknęły w Cytadeli Warszawskiej. Rok później trafił jednak do szpitala w Petersburgu, ponieważ symulował obłęd.

Dzięki temu Józef Piłsudski uciekł przy pomocy lekarza Władysława Mazurkiewicza i wrócił do Galicji, skąd jednak w 1904 r. wyjechał do Japonii będącej wtedy w stanie wojny z Rosją. Prowadził tu negocjacje z rządem japońskim o utworzeniu legionu polskiego przy armii japońskiej. Udzielono mu jednak tylko pomoc w kupnie broni i amunicji dla PPS i Organizacji Bojowej PPS. Piłsudski niestrudzenie dążył dalej do stworzenia polskich sił zbrojnych. W 1906 r. nastąpił jednak rozłam w PPS i odłam popierający Piłsudskiego założył Frakcję Rewolucyjną PPS, planującą powstanie zbrojne przeciw caratowi.

pomnik marszałka Józeła Piłsudskiego Lublin
Pomnik marszałka Józeła Piłsudskiego Lublin

Józef Piłsudski w czasie pierwszej wojny światowej.

W zaborze austriackim w 1910 r. doszło wreszcie do utworzenia dwóch legalnie działających organizacji – Związku Strzeleckiego we Lwowie i Towarzystwa Strzeleckiego w Krakowie – które zaczęły robić ćwiczenia i wykłady z wojskowości. Organizacje te zaczęły rozszerzać też działalność na inne rejony ziem polskich, a w 1912 r. Piłsudskiego mianowano Komendantem Głównym Związku Strzeleckiego.

Gdy wybuchła I wojna światowa, Piłsudski stanął na czele tych oddziałów i wkroczył z nimi do odrodzonego Królestwa Polskiego, zajmując ziemie opuszczane przez Rosjan. Podporządkował się jednak Austrii, przez co mógł stworzyć Legiony Polskie. Został też dowódcą ich słynnej I Brygady, na kanwie, czego powstała znana pieśń pt. „My Pierwsza Brygada”. W ścisłej konspiracji Piłsudski powołał też do życia POW, czyli Polską Organizację Wojskową. W 1916 r. zrezygnował jednak z dowództwa w legionach i został członkiem Tymczasowej Rady Stanu. Żądał też wtedy utworzenia w Warszawie Rządu Narodowego RP. W 1917 r. jego legiony odmówiły jednak złożenia przysięgi na wierność Austrii i Niemcom, przez co Piłsudski znowu został aresztowany i zamknięty w więzieniu w Magdeburgu.

Józef Piłsudski tworzący zręby niepodległego państwa polskiego.

W końcu Niemcy w I wojnie światowej poniosły klęskę i Piłsudskiego zwolniono z więzienia w 1918 r. Wrócił więc do Warszawy, gdzie został naczelnym dowódcą nowych wojsk polskich i otrzymał misję stworzenia wreszcie rządu narodowego w wyzwolonym państwie. 14.11.1918 r. powierzono mu oficjalnie tymczasowe zwierzchnictwo nad Polską, na mocy którego 22.11.1918 r. został Tymczasowym Naczelnikiem Państwa. Funkcję tę pełnił do 09.12.1922 r., gdy wybrano pierwszego prezydenta odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej, Gabriela Narutowicza. Józef Piłsudski dbał natomiast o obronę odzyskanej niepodległości RP, w ramach czego walczył w latach 1919-1921 na Wschodzie kraju z bolszewikami, sfinalizowane pokojem w Rydze i odzyskaną Galicją Wschodnią. Właśnie w tej kampanii wojennej, w marcu 1920 r. Piłsudski otrzymał od wojska buławę Pierwszego Marszałka Polski.

Pomnik marszałek Józef Piłsudski
Marszałek Józef Piłsudski autor zdjęcia Bodzio 855

Józef Piłsudski – wycofanie z polityki.

Z powodu zamordowania przez ugrupowania prawicowe pierwszego prezydenta RP Gabriela Narutowicza, w 1923 r. Marszałek Piłsudski wycofał się z życia politycznego. Narutowicz zginął z ręki malarza Eligiusza Niewiadomskiego, zaledwie tydzień po wyborze na to stanowisko, przy okazji otwarcia wystawy w galerii „Zachęta”. Piłsudski uważał, że moralnie odpowiedzialnym za to haniebne zdarzenie był ówczesny premier RP Wincenty Witos, dlatego uważając współpracę z nim za niemożliwą, wycofał się z polityki i osiadł w Sulejówku pod Warszawą, gdzie oddał się pracy literackiej i opozycyjnej. Napisał wtedy kolejno: „Wspomnienia o Gabrjelu Narutowiczu” (1923 r.), „O wartości żołnierza Legjonów” (1923 r.), „Rok 1920” (1924 r.), „U źródeł niemocy Rzpltej” (1924 r.) i „Moje pierwsze boje” (1925 r.).

Józef Piłsudski – powrót do polityki i tzw. przewrót majowy oraz zapoczątkowanie okresu sanacji.

Ponownie wszedł do polityki z powodu kryzysu gospodarczego, rosnącego bezrobocia i niezadowolenia społecznego. Marszałek Piłsudski cieszył się wielkim szacunkiem i poparciem społecznym. Zażądał więc, by gabinet Witosa oddał władzę. A gdy nie odniosło to skutku, wtedy 12.05.1926 r. wraz z wiernymi sobie oddziałami wkroczył do Warszawy i wykonał słynny przewrót majowy. Trzydniowymi walkami zmusił rząd Witosa i gabinet nowego prezydenta Stanisława Wojciechowskiego do ustąpienia. Sam nie przejął jednak tych urzędów, a jedynie objął tekę ministra spraw wojskowych, przewodniczącego Rady Wojennej i generalnego inspektora Sił Zbrojnych RP.

Dwukrotnie był też potem (w latach 1926-1928 i 1930) premierem. Jego przewrót majowy zakończył rządy parlamentarne w Polsce i wprowadził okres dążący do poprawy sytuacji państwa, zwany sanacją (łac. „sanatio” tu „uzdrawianie”). W praktyce Piłsudski sprawował władzę autorytarną, której nie mógł sprostać ani prezydent mianowany przez Marszałka, ani sejm (na mocy zmian w Konstytucji z 02.08.1926 r.). Piłsudski prowadził też silną politykę zagraniczną, starając się jednak utrzymać poprawne stosunki z ZSRR (pakt o nieagresji w 1932 r.) i Niemcami (podobny pakt w 1934 r.). Obie te umowy miały wzmocnić pozycję międzynarodową Polski w Europie, co jednak zniweczyła kolejna II wojna światowa.

Śmierć Józefa Piłsudskiego

12.05.1935 r. bardzo wszystkich zaskoczyła. Marszałek Piłsudski ukrywał przed wszystkimi fakt, że miał nieuleczalnego raka wątroby. Naród urządził mu wielki pogrzeb-manifestację narodową, jako hołd dla niego i jego zasług. Ciało Marszałka złożono zaszczytnie w krypcie św. Leonarda w Katedrze na Wawelu. Natomiast jego serce, zgodnie z osobistym testamentem umieszczono w srebrnej urnie i pochowano na cmentarzu na Rossie w Wilnie, w grobie jego ukochanej matki.

 

Autorem zdjęcia głównego uroburos