Ponad stuletnia historia konika polskiego skrywa w sobie wiele tajemnic i niesie sporą liczbę ciekawostek. Warto poznać te najistotniejsze, by zrozumieć, dlaczego konik polski cieszył się tak wielką popularnością. Mimo swoich niepozornych rozmiarów, rasa ta spełniała i do dziś spełnia wiele istotnych funkcji – od pracy w polu, poprzez hipoterapię i turystykę. Zapraszamy do zapoznania się z historią hodowli koników polskich, które charakteryzują się niezwykłą odpornością i dobrym zdrowiem.
Konik polski – charakterystyka rasy
Konik polski, to jedna z polskich ras koni, według źródeł, wywodząca się od tarpanów – starych koni o niewielkim rozmiarze zamieszkujących dawniej obszar Polski, Prus i Litwy. Tarpany, podobne nieco do koni Przewalskiego, były zwierzętami żyjącymi dziko. Duże skupiska konika znane były m.in. na terenie Puszczy Białowieskiej. Wywodzący się od tarpana konik polski, posiada kilka charakterystycznych cech zewnętrznych, które pozwalają bezbłędnie klasyfikować poszczególne osobniki w ramach rasy. Najważniejsza z nich, to zdecydowanie niewielki wzrost.
Konik polski jest kucem, dorosły osobnik może osiągać wysokość w kłębie maksymalnie do 140 cm. Klacze są minimalnie mniejsze od ogierów i mają bardzo podobną sylwetkę. Jeśli chodzi o obwód klatki piersiowej, u dorosłego konika polskiego, bez względu na płeć, powinien on wynosić minimum 165 cm. Przedstawiciele tej rasy zaliczają się do koni lekkich, a ich waga to około 300-400 kg.
Historia konika polskiego pokazuje, że to, co na pierwszy rzut oka mogłoby wydawać się wadą, w przypadku tej rasy stało się niekwestionowanym atutem. Niewielki wzrost i krępa budowa ciała, stanowią bowiem gwarancję olbrzymiej wytrzymałości i odporności koników polskich. Jednak dobra wytrzymałość i kondycja fizyczna, to niejedyne zalety koników polskich. Rasa ta, przez lata użytkowana do ciężkiej pracy charakteryzuje się również dobrym zdrowiem i płodnością. Trudne sytuacje nie stanowią dla niego przeszkody. Konik nie zniechęca się łatwo i zawsze szuka najlepszej metody by poradzić sobie z problemem. Dzięki temu, zwierzęta te doskonale sprawdzają się podczas pracy w trudnych warunkach.
Wykorzystanie konika polskiego
Na początku XX wieku, mały koń był podstawą w wielu gospodarstwach rolnych na terenie całego kraju. Istotnym powodem, dla którego konik polski robił zawrotną karierę, były jego niezbyt wysokie wymagania pokarmowe. Dzięki temu, jego hodowla możliwa była także wśród niezamożnych chłopów. Praca na roli, to nie tylko orka i wykonywanie ciężkich prac w polu. To także liczne zastosowania do transportu drewna i innych ciężkich surowców. Konik polski, ze względu na swój niewielki rozmiar, był również niezastąpiony wśród sadowników, którzy używali go przy zbiorach owoców.
Konik polski wygląd zewnętrzny
Konie te charakteryzuje mała i ciężka głowa, osadzona na krótkiej i prostej szyi. Kłąb niezbyt wyraźnie zaznaczony. Koniki polskie posiadają głęboka klatkę piersiową, a ich znakiem rozpoznawczym jest bujna i gęsta grzywa, w kolorze czarnym. Zarówno na niej, jak i na ogonie, mogą pojawiać się nieliczne jasne włosy. Pod względem umaszczenia, konik polski nie jest zbyt zróżnicowaną rasą. Dominuje maść szara i myszata z charakterystyczną pręgą na grzbiecie. Konie te posiadają także mocne i dobrze zbudowane kopyta, dzięki którym dobrze radzą sobie również na podmokłych i bagiennych terenach.
Obok wyżej wymienionych cech, jak wytrzymałość i odporność, a także płodność i duża tolerancja paszowa, konik polski charakteryzuje się również umiejętnością łatwego przystosowania do panujących warunków. Jest to koń o wytrwałym i pogodnym charakterze, dlatego praca z nim nie jest uciążliwa. Wszystko to sprawia, że historia konika polskiego, a zwłaszcza różnorodność jego zastosowania, była i nadal jest niezwykle bogata.
Historia hodowli koników polskich
Opisując dzieje rasy, nie sposób nie wspomnieć o roli, jaką odegrał wybitny znawca i specjalista w hodowli koni, prof. Tadeusz Vetulani. To on uznawany jest za twórcę nazwy rasy. Jego wieloletnie prace badawcze, mające na celu odtworzenie rasy przypominającej tarpana, były podwalinami pod hodowlę konika polskiego. Eksperyment hodowlany brutalnie przerwał wybuch II wojny światowej i okres okupacji. W tym czasie, niemal wszystkie osobniki zostały zrabowane i wywiezione, przez co rezerwatowa hodowla konika polskiego została brutalnie przerwana. Jak podają źródła, wszystkie konie z hodowli prof. Vetulaniego, zostały przewiezione do Niemiec, gdzie służyły jako przedmiot badań tamtejszym naukowcom.
Po zakończeniu wojny, postanowiono kontynuować eksperyment Vetulaniego, choć bliższe prawdy byłoby stwierdzenie o całkowitym odtwarzaniu hodowli. Powojenna historia konika polskiego kontynuowana była dzięki kilkunastu osobnikom, rozproszonym po całej Polsce, w stadninach i prywatnych hodowlach. Główną stadniną, w której hodowano koniki polskie była utworzona w 1949 roku stadnina w Popielnie. To właśnie tam trafiły koniki polskie, które znajdowały się w rezerwacie białowieskim.
Wszechstronne zastosowanie
Historia konika polskiego pokazuje, że wszechstronność i uniwersalność to jego najważniejsze cechy. Dzięki nim, doskonale sprawdzał się zarówno w gospodarstwach rolnych, jak i przy pracach leśnych. Konik polski może pracować w trudnych warunkach, nie wymaga także całorocznej opieki stajennej. Nic więc dziwnego, że konik polski przez pewien czas był użytkowany również w wojsku. Jego duże możliwości adaptacyjne, dobry chód i szerokie kopyta sprawiały, że był on wykorzystywany do jazdy wierzchem.
Współczesne zastosowania konika polskiego są niezwykle wszechstronne, co ma swój wyraz m.in. w gospodarstwach agroturystycznych. Rekreacja, rajdy i konne wycieczki – to jedno z najważniejszych współcześnie zastosowań koników polskich. Rasa ta jest również ceniona w hipoterapii – ze względu na swoje pogodne nastawienie i opanowany temperament. Konie te do dziś wykorzystuje się zaprzęgowo. Stanowią one również rezerwę genetyczną w hodowlach i stadninach. Koniki polskie doczekały się szczególnego wyróżnienia. Ich wizerunek uwieczniony został w logotypie Roztoczańskiego Parku Narodowego.