Sporty konne nie są jednolite, istnieje więc kilka różniących się od siebie rodzajów dyscyplin i gier sportowych związanych z końmi i jazdą konną. Przeczytaj wszystko na temat sporty konne. Jeszcze dziś zobacz, jak wyglądają wyścigi konne, rajdy konne, WKKW Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego, skoki, ujeżdżenie.
Sporty konne – wyścigi konne
Wyścigi konne polegają na biegu na zasadzie – „kto pierwszy, ten lepszy”. Wyścigi konne maja za zadanie wyselekcjonować najlepsze osobniki do rozrodu, ale też stanowią źródło znacznego dochodu. Tego typu sporty konne są bowiem przedmiotem obstawianych pieniędzmi zakładów hazardowych. Konie przed każdą gonitwą są więc najpierw prezentowane Widzom na specjalnym placu-maneżu. Każdy koń i jeździec mają nadany numer. Który jest duży i dobrze widoczny. Zwykle też jeździec i koń mają strój i wyposażenie w określonym kolorze. Widzowie obejrzawszy prezentowane przed gonitwą konie idą robić zakłady. Potem konie wraz z jeźdźcami ustawia się w specjalnej maszynie startowej (równolegle w jednej linii ustawione boksy z zamykanymi od tyłu drzwiczkami).
Start sygnalizowany jest tradycyjnie „bomba w górę”- czyli strzałem i jednoczesnym puszczeniem w górę dużej kuli na pionowym maszcie. Wtedy drzwi maszyny startowej z boksami otwierają się i konie zaczynają swój bieg. Najpierw cwałem, potem przechodzą w galop. Wygrywa pierwszy koń z jeźdźcem na mecie. Wyścigi konne dzielą się rodzajem na przeznaczone dla poszczególnych rasy koni, grup wiekowych itp. Funkcjonują więc różne rodzaje gonitw – np. wyścigi konne tylko dla koni arabskich (konie czystej krwi arabskiej) lub dla koni szlachetnych półkrwi. Czy też koni pełnej krwi angielskiej (tzw. folblutów). Są też inne rodzaje gonitw – m.in. wyścigi konne płotowe (konie biegną, dodatkowo skacząc co jakiś kawałek przez roślinne żywopłoty) i gonitwy zwykłe. Wyścigi konne mogą też mieć różny dystans (różna długość trasy).
Sporty konne – rajdy konne
Rajdy konne to wyścigi konne długodystansowe. Ich korzenie sięgają XIX w., kiedy to wojskowe formacje kawalerii w różnych krajach powszechnie organizowały różne próby wytrzymałościowe dla koni bojowych. Pierwsze tego typu zawody sportowe typu długodystansowe rajdy konne odbyły się w USA w latach 50-tych XX w. na dystansie 100 mil (m.in. od 1955 r. w górach Kalifornii odbywa się słynny rajd konny na 100 mil nazywany Tevis Cup).
Podobne rajdy konne zaczęto zaraz urządzać też w Anglii, Australii i Nowej Zelandii. W latach 60-tych XX w. określono przepisy dla tej dyscypliny jako sporty konne. Określając ją nazwą Endurance. W latach 80-tych XX w. zapoczątkowano z kolei Mistrzostwa Europy i Mistrzostwa Świata w rajdach konnych. W Polsce pierwszy taki wyścig długodystansowy miał miejsce w 1986 r., a 4 lata później odbyły się pierwsze oficjalne Mistrzostwa Polski rajdy konne (trwały dwa dni, 2×100 km).
Sporty konne – WKKW Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego
WKKW Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego to bardzo widowiskowe jedne z bardziej znanych sporty konne. WKKW jak nazwa wskazuje, stanowi wszechstronny sprawdzian konia i jeźdźca, należąc przy tym obecnie do dyscyplin olimpijskich. WKKW Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego trwa 3 dni i obejmuje 3 próby:
I dzień: próba typu ujeżdżenie – odbywa się wg zasad konkursu ujeżdżenia obowiązującego w danej klasie;
II dzień: próba wytrzymałości – złożona z oddzielnych 4 części typu rajdy konne i wyścigi konne;
III dzień: konkurs typu skoki – konkurs dokładności, konie wraz z jeźdźcami pokonują przeszkody mające wysokość do 120 cm, w przypadku uzyskania równej liczby punktów, obowiązuje dodatkowa rozgrywka o pierwsze miejsce.
Przed każdą próbą dzienną przeprowadza się dokładną kontrolę weterynaryjną startujących koni. Jeśli lekarz stwierdzi jakiekolwiek objawy choroby lub niedyspozycji konia, zarządza jego (konia i jeźdźca) natychmiastową eliminację z zawodów.
Sporty konne – skoki
Skoki to jedne z najpopularniejszych sporty konne. Wraz z wyścigami są uważane też za bardzo niebezpieczne dyscypliny zarówno dla koni, jak i dla jeźdźców. Zawody skoki konne realizuje się na placu zwanym parkurem, na którym ustawia się przeszkody. Elegancko ubrany zawodnik najpierw wjeżdża na parkur kłusem lub galopem, następnie kłania się sędziemu i czeka na sygnał startu (gwizdek lub dzwonek). Potem ma 45 sekund na rozpoczęcie przejazdu. Przeszkody jakie ma pokonać wraz z koniem mogą stać pojedynczo lub tworzą specjalne kombinacje typu linie i szeregi.
Przeszkody te należą do rodzajów: stacjonata (zbudowana z drągów lub desek, np. szlaban), koperta (dwa skrzyżowane pionowo drągi, używana jednak głównie na treningach), hyrda (z żywopłotem na szczycie, który konie mogą „czesać” nogami), mur (masywny mur lub zamek z kolejnych warstw lekkich klocków w formie cegieł), bramka sztokholmska, okser (dwie stacjonaty ustawione jedna za drugą, mają równą wysokość), „pijany” okser (drągi na stacjonatach zawiesza się ukośnie), doublebarre (dwie stacjonaty, pierwsza niższa, druga wyższa), triplebarre (trzy stacjonaty, każda następna jest wyższa od poprzedniej o taką samą wysokość), rów z wodą. Obiekt określany jako „szereg przeszkód”, to „dwie, trzy lub cztery przeszkody ustawione jedna za drugą w odległości 1 lub 2 foule galopu (7-12 m)”.
Szereg w konkursie ma nadany jeden numer i liczy się go jako całość. Natomiast jego kolejne człony oznacza się kolejnymi literami A, B, C, D. Obiekt określany jako „linia przeszkód”, to również przeszkody ustawione jedna za drugą, jednak w odstępach większych, niż 12 m. Przód (front) każdej przeszkody dla informacji o kierunku biegu konia znakuje się chorągiewkami: „czerwoną z prawej i białą z lewej” (szerokie przeszkody znakuje się czterema chorągiewkami, po jednej na każdym jej rogu).
Skoki konne odbywają się w następujących klasach wysokości przeszkód:
mini LL (wysokość 60 cm), LL (wys. do 90 cm), L (do 100 cm), L1 (do 105 cm), P (110 cm), P1 (115 cm), N (120 cm), N1 (125 cm), C (130 cm), C1 (135 cm), CC (140 cm), CC1 (145 cm), CS (150 cm), CS1 (155 cm). Poszczególne konkursy w skokach konnych mają jak widać bardzo różne zasady i wymogi wysokościowe. Podstawowe przewinienia są zwykle karane jednakowo – 4 pkt. karne przysługują za strącenie górnej części przeszkody (np. drąga, murka), naruszenie lustra wody na rowie z wodą, lub nadepnięcie listwy ograniczającej rów z wodą, a także wszelkie nieposłuszeństwo konia (np. wyłamanie i odmowa skoku, zatrzymanie, konieczność wykonania wolty). Kolejne pkt. karne są za – kolejne nieposłuszeństwo, upadek konia i/lub zawodnika (jedynie w konkursach o najwyższej randze dopuszcza się jeden upadek za 8 pkt. karnych). 1 pkt. karny przysługuje za przekroczenie normy czasu (za każdą rozpoczętą 1 sekundę).
Zawodnika i jego konia eliminują z konkursu – start przed sygnałem, przekroczenie przez konia wszystkimi czterema nogami ogrodzenia parkuru, nieprzejechanie (ominiecie) celowników końcowych (biała i czerwona tarcza), a także pomylenie trasy przejazdu (chyba, że zawodnik przed następnym skokiem naprawi swój błąd). Jeśli koń odmówi skoku na drugim lub trzecim członie szeregu, wtedy zawodnik jest zmuszony pokonać wszystkie elementy wchodzące w skład danej przeszkody jeszcze raz.
Sporty konne – ujeżdżenie
Jak przewidują przepisy tej konkurencji, ujeżdżenie ma zapewnić „harmonijny rozwój naturalnych możliwości i zdolności konia, wyszkolenie konia lekko niosącego jeźdźca, zrównoważonego, elastycznego, dobrze i szybko reagującego na polecenia”. Koń ma idealnie współgrać z jeźdźcem i jego poleceniami. Obaj powinni reprezentować wspólną harmonię i zrozumienie, równowagę, płynność ruchów, spokój i elegancję. Ujeżdżenie jest obecnie sportem olimpijskim podlegającym FEI czyli Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej. Ujeżdżenie odbywa się w różnych konkursach – podzielonych ogólnie na krajowe i międzynarodowe (pod egidą FEI). Poszczególne kraje organizują konkursy regionalne i mistrzostwa ogólnonarodowe, a ponad tym biorą udział w mistrzostwach świata, organizowanych przez wspomniana Federację FEI.
Krajowe konkursy w ujeżdżaniu mają klasy: L (najniższa klasa, od niej się konkursy zaczynają), P, N, C, CC i CS. W każdej klasie jest kilkanaście programów z ruchami obowiązkowymi. Jakie koń z jeźdźcem muszą wykonać na parkurze-maneżu w formie czworoboku. Podstawy ujeżdżenia są oczywiście niezbędne także w innych sportach konnych, jednak tylko w wydaniu podstawowym.