Przemierzając bezkresne suche tereny południowej Sahary, w szczególności Etiopię, Botswanę czy Somalię, możemy natknąć się na niezwykłe, aczkolwiek bardzo rzadkie zwierzę. Likaon, bo o nim mowa, to jeden z najbardziej zagrożonych gatunków afrykańskich drapieżników. Biorąc pod uwagę wszystkie jego cechy, takie jak niezwykły instynkt łowny, ogromna skuteczność polowań, wysoki stopień relacji w stadzie, a także nieprzeciętna szybkość i inteligencja, aż trudno wyobrazić sobie, że populacja tego gatunku zmniejszyła się z pół miliona, do około 5 tysięcy osobników. Z naszego tekstu dowiecie się, jak wygląda likaon oraz dlaczego obecnie jest ich tak mało. Jak zabijają likaony, skoro należą do najskuteczniejszych drapieżników? Na te i wiele innych pytań, odpowiadamy w dalszej części artykułu.
Likaon simir – wygląd i charakterystyka
Likaon simir, jak brzmi tradycyjna nazwa tego zwierzęcia, duży drapieżny ssak, należący do rodziny psowatych. Jego naturalni przodkowie, zamieszkiwali tereny dzisiejszej Eurazji już niemal 2 miliony lat temu. Ewolucja, jaka dokonała się od tamtych czasów, zaowocowała wzmocnieniem budowy ciała likaonów, a w szczególności znaczną poprawą ich uzębienia. Zęby dzisiejszych likaonów są znacznie mocniejsze, by skuteczniej rozdrabniać i rozrywać pokarm. O polowaniach likaonów jeszcze powiemy, czas teraz dowiedzieć się, jak wygląda ten fascynujący gatunek zwierząt.
Likaon wyróżnia się harmonijną budową ciała i mocną sylwetką. Dorosły samiec może ważyć ok. 17 – 30 kg, samica zazwyczaj jest nieco lżejsza od samca. Na wagę likaonów decydujący wpływ ma dostępność pożywienia, dlatego różnice w masie poszczególnych osobników mogą być dość znaczne. Wzrost likaonów to ok. 60-80 cm, a ich ciało może mierzyć aż 150 cm długości. Ogon stanowi ok. 1/3 całej długości ciała. Likaon pstry jest zwierzęciem, które charakteryzuje się czarno-brunatną sierścią. Może ona być poznaczona rudymi lub białymi plamami. W tym miejscu warto dodać, że nie ma na świecie dwóch likaonów, które posiadałyby identyczny układ plam na swoim ciele.
Ich sierść, z uwagi na panujące w Afryce wysokie temperatury, jest rzadka i krótka. Wszystko po to, by nie dopuszczać do przegrzania. W niektórych miejscach przebija przez nią skóra. Głowa likaona jest szeroka, lekko zaokrąglona u góry. Szczególne wrażenie robią zęby: duże i masywne łamacze, kły i zęby trzonowe, przystosowane są do szybkiego i bezproblemowego rozdrabniania nawet twardych kości. Zarówno przednie, jak i tylne kończyny likaonów są długie i szczupłe. To dzięki nim, likaon pstry może biec za swoją ofiarą z prędkością, przekraczającą nawet 50 km na godzinę. Z taką szybkością, likaon goni swoją zdobycz przez kilka kilometrów.
Jak polują likaony?
Jak już wspomnieliśmy, likaon jest drapieżnikiem. Mało tego – jest drapieżnikiem doskonałym, biorąc pod uwagę skuteczność jego polowań, która jest znacznie wyższa niż chociażby w przypadku lwów. Choć to właśnie lwy stanowią dla likaonów największe zagrożenie. Jednak psowate również są prawdziwym postrachem sawanny. Skoro wcześniej wspomnieliśmy, że likaon potrafi rozwijać prędkość, obowiązującą samochody w terenie zabudowanym, nasuwa się wniosek, że jest on predysponowany do polowań na szybką, uciekającą zwierzynę. I w rzeczywistości tak jest.
Co je likaon?
Jego pokarm stanowią m.in.: gazele, antylopy, gazelopki, gnu, impale oraz wiele innych zwierząt. Sam przebieg polowania, w wielu aspektach przypomina łowy, prowadzone przez watahy wilków. Również w przypadku likaonów, w polowaniu bierze udział całe stado, a role w grupie są wyraźnie podzielone i znacznie skrupulatniej przestrzegane. Likaony wypatrują potencjalną ofiarę, wybierając najsłabszą lub taką, która w przypadku ataku nie będzie w stanie się obronić. Często, selekcja wygląda w ten sposób, że poszczególni członkowie watahy gonią kilka zwierząt, by następnie po dokonaniu wyboru, skierować wszystkie siły na jednego osobnika. Po dopadnięciu go niemal natychmiast ofiara zostaje powalona na ziemie i rozszarpana. Nie żyje po upływie jednej minuty. Po kilku następnych minutach nie pozostaje z niej nic, oprócz skrawków skóry i kości.
Likaon – występowanie i hierarchia w stadzie
Aktywność likaonów sprowadza się do polowań w trakcie dnia. Likaon pstry, w zależności od poziomu zaspokojenia głodu, może polować 1 lub 2 razy dziennie. Na uwagę zasługuje niezwykle wysoki instynkt stadny likaonów, które pod względem inteligencji dorównują wilkom, lecz znacznie przewyższają je, jeśli chodzi o formę organizacji życia w stadzie. Wataha dzieli się ze sobą pokarmem. Walki o jedzenie praktycznie nie występują.
Likaony mają bardzo dobrze rozwinięty system wzajemnej komunikacji i porozumiewania się. Przekazywanie sobie pozdrowień, informowanie o zagrożeniach, wezwanie do udziału w polowaniu czy oddawanie szacunku parze alfa – ich komunikaty od dziesięcioleci stanowią obiekt badań naukowców z całego świata. Hierarchia w stadzie likaonów jest skrupulatnie przestrzegana i obowiązuje w każdym momencie – zarówno w trakcie polowania, wychowywania młodych, jak i dzieleni się zdobytym pokarmem.
Gdzie dokładnie występuje likaon pstry?
Zwierzęta te, w odróżnieniu od wilków szarych, raczej unikają terenów leśnych. Ich budowa ciała, uwarunkowania i możliwości, predysponują je do życia w otwartych przestrzeniach. Mogą rozwinąć duża prędkość w pogoni za ofiarą lub uciekając przed napastnikiem. Likaon jest zwierzęciem, które preferuje sawanny, pustynie i półpustynie, zarośla, a nawet obszary górzyste. Spotkać je można w takich krajach jak: Etiopia, Nigeria, Zambia, Botswana, Erytrea, Zimbabwe, Zambia i RPA. Likaony występują również w Kenii i Demokratycznej Republice Konga. Z uwagi na zdarzające się ataki na bydło i zwierzęta hodowlane, wiele z nich ginie z rąk farmerów.