Każdy kto ma akwarium, na pewno spotkał się już z plagą brzydko wyglądających i zrastających wszystko glonów. Zwykle winne temu są właśnie okrzemki w akwarium. Dlatego jeśli masz w domu zbiorniki wodne z rybkami. Konieczne przeczytaj wszystko na temat glonów. Jeszcze dziś sprawdź kiedy występują i jak zwalczać okrzemki w akwarium.
Ustawiłeś swoje nowe akwarium i zainstalowałeś w środku piękne żywe ekspozycje skalne. Ułożyłeś je dokładnie, łącznie z posadzeniem roślinek i doskonałym łukiem skalnym w środku awaryjnej sceny. Następnie delikatnie wlałeś wodę i wpuściłeś kolorowe zwinne rybki. Dosyć szybko jednak w akwarium pojawiły się zarastające wszystko glony i nawet woda zrobiła się przez to mętna. Niestety aklimatyzacja rybek w takim środowisku staje się problematyczna i mogą przez to chorować, a nawet paść. Co należy robić w takiej sytuacji? Konieczne przeczytaj wszystko na temat glonów. Jeszcze dziś sprawdź kiedy występują i jak zwalczać okrzemki w akwarium.
Kiedy pojawiają się okrzemki w akwarium?
Glony okrzemki mogą pojawiać się zarówno w akwarium nowo założonym i świeżym. Jak i w akwarium działającym już od jakiegoś czasu. W nowym akwarium wszystko działa wspaniale przez około cztery tygodnie. Nagle dno, skałki i rośliny zaczynają pokrywać się kocem brzydkich brązowych alg, włażącym też na szklane ściany zbiornika. Wtedy zwykle zaczynamy robić kolejną serię testów składu chemicznego wody, które wykazują takie same wyniki jak wcześniej. Wszystko jest w zadowalającym stanie (w wodzie wykazuje się: niewielki ślad amoniaku, zero azotynów, niemal zupełny brak azotanów i jedynie śladowe ilości fosforanów). Dane takie wskazują, że w naszym akwarium jest mało pożywienia w postaci azotanów i/lub fosforanów, na którym mogą się żywić glony okrzemki.
Więc dlaczego w naszym zbiorniku wodnym występują te brzydkie brązowe glony i skąd one właściwie pochodzą?
Lepsze pytanie brzmi jednak inaczej, trafniej, a mianowicie – „jak się ich pozbyć?” Bez względu jednak na to, co ostatecznie robimy, przynajmniej na początku i tak będzie się nam wydawać, że brązowe glony nadal rosną i stan ekosystemu wodnego w akwarium pogarsza się. To, co widzimy jako niepożądanych intruzów, to właśnie brązowe glony okrzemki, które nie przypominają innych alg, czyli glonów zielonych, czerwonych lub brązowo-beżowych, które mogą pojawiać się w akwariach o ustabilizowanym już składzie biochemicznym wody.
Czym są okrzemki w akwarium?
Brązowe glony okrzemkowe to glony wykorzystujące fotosyntezę, czyli światło do produkcji własnej żywności. Są to więc glony samożywne. Podobnie zresztą jak wiele innych rodzajów glonów oraz rośliny wodne. Okrzemki brązowe, zielone i inne występują w sposób naturalny w oceanach, jeziorach, stawach, rzekach, bagnach, a nawet w wilgotnej glebie i w kałużach błota na podwórkach, rurach ściekowych, czy przydrożnych rowach melioracyjnych. Innymi słowy okrzemki znajdują się wszędzie tam gdzie jest woda. Niektóre ich gatunki wytrzymują nawet, jeśli jest ona w jakimś stopniu zanieczyszczona.
Okrzemki budowa
Okrzemki są jednokomórkowe i mają przy tym szkielet krzemionkowy, czyli zawierający obfitą krzemionkę. Są przez to zdolne jedynie do ograniczonego ruchu wzdłuż powierzchni wody. Pomaga im w tym wydzielanie substancji śluzowatej – gęstej, kleistej substancji, która jest też wytwarzana przez prawie wszystkie rośliny i niektóre inne mikroorganizmy. Okrzemki wydzielają ją wzdłuż rowka lub kanału zwanego grzbietem lub szwem. Masy pradawnych szkieletów okrzemek zostały zachowane na Ziemi w tak dużych ilościach, że utworzyły duże złoża, które zostały i nadal są zbierane oraz wykorzystywane m.in. w filtrach, farbach, pastach do zębów i wielu innych zastosowaniach.
Brązowe okrzemki są autotroficzne, więc zdolne do syntezy własnego pożywienia z substancji nieorganicznych, przy użyciu światła lub energii chemicznej. Ich występowanie jest więc ograniczone do obszarów, w które dochodzi choć trochę światła. Bez tego nie mogą rosnąć i rozmnażać się. Przykładowo w oceanach można je spotkać do głębokości ok. 600 stóp. Na pewno nie będą więc miały żadnych problemów ze znalezieniem wystarczającej ilości światła do rozmnożenia w jasno oświetlonym zbiorniku akwarium.
Jak obficie narastają okrzemki w akwarium?
Brązowe okrzemki są prawie zawsze widoczne w nowych zbiornikach, które właśnie zakończyły swój cykl biologiczny. Kwitnienie tych glonów może być brązowym nalotem widocznym jedynie na niektórych częściach podłoża, skał i ścian akwarium, lub może być kompletną powłoką, która pokryje niemal wszystko włącznie nawet z roślinami. Większość doświadczonych akwarystów radzi sobie z tym problemem, poprzez wysysanie okrzemków z podłoża i skał i/lub szczotkowanie, ścieranie ich ze ścian zbiornika. Zaatakowane glonami rośliny można myć lub pozbawić je obrośniętych algami, dolnych liści.
Dlaczego należy usuwać okrzemki w akwarium?
Istnieje wiele powodów ku temu, aby glony usuwać z akwariów i powstrzymywać ich ekosystem przed ponownym pojawieniem się tych alg w przyszłości. Jeśli natomiast nic nie zrobimy i pozostawimy wszystko licząc na to, że ekosystem w końcu sam sobie jakoś poradzi, może dojść nawet do poważnych uszkodzeń w zbiorniku. Glony, bowiem zakrywają wszystko i duszą. Kożuchy brązowych okrzemków są poza tym bardzo brzydkie w akwarium.
Inne wywoływane przez nie mankamenty to: wyczerpywanie tlenu w zbiorniku, (gdy umierają i rozkładają się), zakrywanie i duszenie żywych roślin, ukwiałów i korali (powodują ich zamieranie). Ponadto okrzemki są też raczej trudne do usunięcia ze skał i ścian akwarium. Większość akwarystów morskich próbuje naturalnych sposobów usuwania brązowych okrzemek ze zbiorników ze słoną wodą. Używanie, bowiem wielu substancji chemicznych i zabiegów tego typu w akwarium morskim lub nawet słodkowodnym jest przecież ogólnie szkodliwe.
Glony takie dobrze usuwają niektóre ślimaki wodne, po prostu je zjadając, podobnie jak znane dobrze słodkowodne rybki glonojady. Mimo wszystko, te małe stworzenia nie są w stanie nadążyć z kontrolą zbyt dużych inwazji alg okrzemkowych. Również niektóre inne ryby uwielbiają zjadać okrzemki i prawdopodobnie oczyściłyby nawet niejeden cały zbiornik, gdyby pozostawić im tę funkcję na dłuższy czas. Nigdy jednak nie wykonają tego dokładnie i estetycznie wizualnie, na pewno pozostaną jakieś nieładne ślady. Zwalczanie mechaniczne i chemiczne okrzemek może być więc ostatecznie nieodzowne.
Okrzemki w akwarium to normalne zjawisko w przypadku nowych akwariów.
Jeśli jednak pojawią się kolejne ogniska brązowych okrzemek i zagoszczą w zbiorniku na dłużej, oznacza to, że coś jest nie tak z chemią wody. Normalnie oczyszczony i świeżo zalany zbiornik powinien poddać się recyklingowi. Wtedy podwyższony poziom amoniaku i azotynów jest generowany tylko przez kilka dni, a potem brązowe dywaniki namnożonych z tego powodu glonów same obumrą i znikną. Jeśli jednak zbiornik nie podda się oczyszczeniu i pozostanie w nim brązowy nalot okrzemek, możemy być pewni, że występuje tam nadmierna ilość ich pokarmu, w postaci krzemianów i kwasu krzemowego. To od ich obecności zależy rozrost kolonii okrzemek.
Jak więc krzemiany i kwas krzemowy dostają się do wody w akwarium?
Wiele źródeł wody, szczególnie tych komunalnych, prywatnych, a nawet niektórych studni, zawiera niestety krzemiany, kwas krzemowy lub inne związki zawierające te pierwiastki. Związki te ostatecznie rozpadają się, wymywając krzemiany i kwas krzemowy, które trafiają do akwarium. W sklepach zoologicznych dostępnych jest jednak wiele krzemianowych zestawów testowych, dzięki którym można przetestować lokalną wodę, aby sprawdzić, czy zawiera krzemiany. Umożliwi to odpowiednie zadziałanie w przypadku użycia takiej wody, jako wlew do akwarium.
Jak jednak usunąć z wody krzemiany, jeśli nasze ujęcie słodkiej wody je zawiera?
Istnieje wiele gotowych produktów-preparatów, które robią to dość skutecznie. Uwaga jednak, ponieważ krzemianów nie usunie z akwarium węgiel aktywny. W rzeczywistości wiele produktów węglowych zamiast tego wymywa do wody fosforany, również stanowiące pokarm okrzemkowy, co przynosi efekt przeciwny do zamierzonego. Wiele produktów do usuwania fosforanów, jednocześnie eliminuje za to również krzemiany z wody, co daje dwukrotnie wyższą wartość.
Niektóre z tych produktów są w postaci płynu, inne w postaci granulatu itp. Każdy z tych produktów można też dopasować w systemie filtracji, używanym w swoim akwarium. Umożliwi to przepływ wody dokładnie przez nie, a nie obok nich (z ich pominięciem). Można również do akwariów używać czysta wodę źródlaną o znanym składzie, aby wyeliminować uciążliwe krzemiany. Wielu akwarystów na wszelki wypadek używa jednak dodatkowo jeszcze jednostki filtracyjne RO/DI, do oczyszczania wody źródłowej. Urządzenia takie stanowią serie komór, w które wkłada się różne filtry i wkłady, aby usunąć określone substancje i związki z wody.
Wśród różnych dostępnych w sklepach wkładów są i takie, które usuwają omawiane krzemiany. Nie są przy tym wcale drogie, za to w większości są zdolne do bardzo skutecznego usuwania krzemianów i to nawet z kilkuset galonów wody, zanim ich możliwości filtracyjne wyczerpią się. Jak więc widać, pozbycie się i zapobieganie epidemiom okrzemek w akwarium nie jest wcale trudne. Podobnie jak w przypadku innych alg, wystarczy usunąć ich pożywienie i same umrą z głodu.