Bielinek kapustnik jest powszechnie znany i popularny na terenie całej Polski. Motyl ten nie jest przy tym zbyt urodziwy w wyglądzie, za to może wyrządzić sporo szkód w niektórych uprawach roślinnych. Na co trzeba wtedy uważać i jak się przed nim bronić? Gdzie motyl ten bywa najgroźniejszy? Interesują Cię owady, więc konieczne przeczytaj wszystko na temat motyl kapustnik, bielinek kapustnik. Jeszcze dziś sprawdź, dlaczego kapustnik motyl to roślinny szkodnik.
Bielinek kapustnik po łacinie Pieris rapae,
to mały i biały w kolorze owad dzienny. Motyl kapustnik jest małym i średnim gatunkiem motyla z rodziny białych i żółtych w kolorze Pieridae. Owad ten jest znany z tego, że wyróżnia się białym kolorem skrzydeł, z małymi czarnymi kropkami na pokrytych pyłkiem skrzydłach (dwie czarne plamy u samic i jedna u samców). Samice są większe niż samce. Mają ponadto znacznie więcej czarnych znaczeń na skrzydłach i większe czarne końcówki na końcach przedniej pary skrzydeł.
Ponadto kapustnik motyl wyróżnia się też mniejszym rozmiarem i brakiem czarnego paska na czubku przednich skrzydeł, w porównaniu z innymi, podobnie ubarwionymi gatunkami motyli europejskich. Spód wierzchołka tylnego i dolnego skrzydła jest równomiernie żółto-zielony lub szaro-zielony. Osobniki wiosenne i jesienne z powodu krótszego dnia są mniejsze, mniej żółte i ze zmniejszonymi czarnymi obszarami na skrzydłach. Rozpiętość skrzydeł wynosi 4,5 do 5,8 cm.
Kapustnik motyl występowanie.
Motyl kapustnik Pieris rapae jest szeroko rozpowszechniony w całej Europie i Azji. Uważa się, że pochodzi on ze wschodnio-śródziemnomorskiego regionu Europy i rozprzestrzenił się w całej Eurazji, dzięki dywersyfikacji upraw kapustnych i rozwojowi szlaków handlowych tworzonych przez ludzi. W ciągu ostatnich dwóch stuleci (XIX i XX wiek) gatunek ten rozprzestrzenił się również na Afrykę Północną, Amerykę Północną, Nową Zelandię i Australię. Stało się tak w wyniku przypadkowych i niechcianych (nieplanowanych czyli przypadkowych) wprowadzeń i zawleczeń.
W miejscach występowania, kapustnik motyl zasiedla prawie każdy rodzaj otwartej przestrzeni, w tym obszary chwastów, łąki, ogrody, pobocza dróg, zarówno wsie, jak i miasta oraz przedmieścia. Choć kapustnik motyl występuje w całej Euroazji, to jednak najczęściej spotkamy go na większości obszarów, na których uprawiane są warzywa kapustne, szczególnie w chłodnych i wilgotnych strefach klimatycznych.
Bielinek kapustnik należy do owadów o rozwoju złożonym.
Innymi słowy, jego rozmnażanie zachodzi z przeobrażeniami. Samice składają na liściach żółtego koloru jaja, z których potem wykluwają się larwy zwane gąsienicami. Jaja przyklejają jednym ich końcem pionowo do liścia, tworząc z nich specyficzne małe skupiska. Gąsienica tego gatunku jest przy tym wielkim szkodnikiem dla roślin krzyżowych, takich jak kapusta, jarmuż, kalafior, brukselka czy brokuły. Motyle te atakuja też wiele roślin z rodziny gorczycy (Brassicaceae), a czasem również niektóre rośliny z rodziny kaparów (Capparidaceae). Zarówno małe, jak i duże motyle kapustniki są białe i mają małe czarne oznaczenia na skrzydłach.
Oznaczenia te różnią się nieco między samcami i samicami. Larwy motyla kapustnika są koloru żywo zielonego, z małymi i delikatnymi żółtymi oraz szaro-czarnymi liniami, biegnącymi wzdłuż ciała. Bielinkowe gąsienice wydają się przy tym jak gdyby aksamitne. Gąsienice przepoczwarzają się na koniec w nieruchome poczwarki, które są przytwierdzone do podłoża w różnych zakamarkach i naturalnych kryjówkach. Często można je znaleźć na przykład pod parapetami, zadaszonymi dachami i w innych osłoniętych lokalizacjach.
Bielinek kapustnik i jego szkodliwość w uprawach.
Zasięg tego gatunku wynosi obecnie tereny od środkowej Kanady, na południe przez Stany Zjednoczone (z wyjątkiem Florida Keys, południowej Luizjany i południowego Teksasu), do północno-zachodniego Meksyku oraz przez cała Euroazję. Zazwyczaj jest to pierwszy motyl, który pojawia się wiosną i egzystuje do jesieni. Biały motyl zjada kapustę, gdy jest jeszcze w stadium gąsienicy. Jako dorosły motyl zjada nektar z kwiatów. W niewoli można go też karmić cukrową słodzoną wodą. Dorosłe owady tego gatunku, czyli motyle nie powodują już żadnych uszkodzeń wśród wspomnianych roślin uprawnych.
Pokarm dla dorosłych kapustników motyli stanowi bowiem nektar z bardzo szerokiej gamy roślin, w tym m.in. mniszka lekarskiego, koniczyny czerwonej, astrów czy mięty. Dorosłe motyle piją długą rozwijaną rurką nektar lub cukrową wodę, jeśli są hodowane w niewoli. Jedynie duże larwy, żółte i czarnawe wzorzyste gąsienice niszczą rośliny kapustne. Małe białe larwy (zielone gąsienice) żywią się pojedynczo i często powodują dziury oraz zanieczyszczenia liści swoimi ekskrementami. Poważnie uszkadzają przy tym nawet większe rośliny.
Duże zarażenia nimi powodują często defoliację całych roślin kapustnych, jeśli nie zostaną spryskane środkiem owadobójczym. Gąsienice tego gatunku są bardzo łagodne i niewiele się ruszają, za to dużo jedzą. Jeśli są na swojej roślinie spożywczej kapuście, ruszą się tylko, aby dotrzeć do następnego kęsa. Jeśli jednak zabraknie im jedzenia, będą aktywnie chodzić po okolicy, powoli próbując znaleźć nowy liść. Owady dorosłe, czyli białe motyle są z kolei bardzo aktywne. Latają w dzień i odpoczywają w nocy.
Bielinek kapustnik i zapobieganie problemom w uprawach.
Aby uchronić uprawy roślin kapustnych krzyżowych przed inwazją motyla kapustnika, można użyć specjalnej siatki ogrodniczej. Przykrywa się nią warzywa od góry, aby zapobiec składaniu jaj przez owady dorosłe. Jest to konieczne szczególnie wiosną, gdy gatunek ten najbardziej się rozmnaża po przebudzeniu z zimowego uśpienia. Gdy kapustnik motyl złoży już swoje jaja na liściach roślin, wtedy konieczne są opryski chemiczne środkiem owadobójczym. Jeśli zaś chodzi o ekologiczną ochronę upraw przed tym gatunkiem, to można też sadzić dużo kwiatów i kwitnących ziół wokół upraw kapusty i innych krzyżowych.
Zapewni to silny zapas odżywczego nektaru dla pożytecznych owadów, takich jak osy ogrodowe i osy pasożytnicze, zwabi też ptaki jedzące owady. Wszystkie one zniszczą większość szkodliwych larw motyla kapustnika. Zaleca się też regularne sprawdzanie wzrokowe odsłoniętych liści zewnętrznych główek kapusty, pod kątem jajek tego owada i usuwanie ich ręczne. Niestety jednak takie postępowanie jest ekonomiczne wyłącznie w małych uprawach prywatnych w ogrodach czy na działkach. Na dużych plantacjach uprawnych towarowych nie zdaje egzaminu i podraza koszty. Tak czy inaczej, należy jednak regularnie sprawdza rośliny, szczególnie pod kątem występowania dziur w liściach i odchodów gąsienic omawianego motyla.
Zamiast usuwać gąsienice kapustnika motyla ręcznie, można też codziennie używaj w tym celu węża. Silny natrysk wodny pozrzuca je z roślin i wystawi na działanie żerujących na ziemi drapieżnych chrząszczy czy ptaków owadożernych. W ostateczności, jeśli wymagany jest już środek owadobójczy, zamiast preparatu chemicznego można zakupić produkt organiczny robiony np. na bazie złocienia. Sok tej rośliny w sposób naturalny działa owadobójczo. Takie preparaty są dostępne w centrach ogrodniczych. Należy je stosować zgodnie z instrukcjami podanymi na etykiecie, ostrzeżeniami dotyczącymi bezpieczeństwa i terminami zbiorów.
Bielinek kapustnik – pozostałe wskazówki.
Sadzenie nasturcji w pobliżu kapustnych utrzyma motyle z dala od plonu, bo nie znoszą aromatu tych roślin. Gąsienicami można w ten sposób ekologicznie zarządzać i kontrolować ich populacje. Jeśli natomiast zaplanujemy założenie siatki, to pamiętajmy, by podnieść ją wyżej ponad liście upraw kapustnych, aby motyle nie dały rady złoży jaj przez jej otwory. Rozmiar siatki musi być również wystarczająco mały, aby uniemożliwić przeczołganie się motyli przez oczka siatki. Jeśli inwazja bielinka kapustnika wymaga jednak zwalczania chemicznego, należy najpierw upewni
się, że kroki takiej kontroli jego liczebności nie wpłyną negatywnie na inną faunę bezkręgowców.
Bielinek kapustnik – hodowla entomologiczna.
Motyl kapustnik jest bardzo łatwym w utrzymaniu gatunkiem motyla. Gąsienice, poczwarki pupa i motyle należy utrzymywać w temperaturze ok. 20°C. W nocy temperatura może bez problemów spaść do 15°C. Temperatura w ciągu dnia może natomiast wynosić nawet do 35°C. Istnieje więc szeroki zakres temperatur, które są odpowiednie do hodowli i rozmnażania tego gatunku. W przypadku zbytniej wilgoci, może jednak być utrudniony ich rozród. Pojawiająca się wtedy pleśń rośnie bowiem przy wysokiej wilgotności, a pleśń blisko poczwarek lub gąsienic jest dla nich śmiertelna.
Nie należy wtedy dodawać wody, ani nie podnosić temperatury w otoczeniu. Łatwo jest hodować bielinki kapustniki. Jeśli uda się nam uzyskać gąsienice i doprowadzić do ich przemiany w poczwarki, z pewnością dojdzie też do ich zamiany w dorosłe motyle imago. Po prostu trzymaj samce i samice motyli razem w dużej obudowie.
Upewnij się, że mają dużo jedzenia (woda z cukrem), temperaturę powyżej 20°C (najlepiej 25°C) i dużą obudowę (pomieszczenie). Motyle same połączą się w pary i złożą jaja, z których wylęgną się gąsienice. Trzeba im jednak stale podrzucać liście kapustnych do jedzenia. Pamiętajmy też, że na liściach samice składają swoje małe i żółte jaja.
