Jak zwalczać nornice na działce i w ogrodzie?

Jak zwalczać nornice i inne szkodniki na działce i w ogrodzie, to często pojawiające się pytanie u ogrodników. Nornice są bardzo uciążliwymi szkodnikami w ogrodzie i na działce. Spróbujemy na to pytanie odpowiedzieć.

Nornice (łac. Myodes) to rodzaj gryzoni (rząd Rodentia) należący do podrodziny karczowników (łac. Arvicolinae) i rodziny chomikowatych (łac. Cricetidae). Z nornic w ogrodach najczęściej występuje u nas nornica ruda (łac. Myodes glareolus).

Nornica występowanie

To jeden z najpospolitszych dziko żyjących ssaków euroazjatyckich. W Polsce bytuje na terenie całego kraju, zamieszkując lasy, nieużytki, zarośla śródpolne. Preferuje głównie wilgotne i zarośnięte biotopy naturalne lub przetworzone, z bliskością naturalnych kryjówek (np. roślinne kopce, zwalone pnie drzew). W miejscach dobrze odsłoniętych osiedla się rzadziej. W górskich częściach kraju bytuje w piętrze regli i kosówki. Nornica jest również popularnym szkodnikiem w ogrodach, na działkach, w sadach, na polach.

Nornica opis i tryb życia

Małe zwierzę podobne do myszy, jeden z drobniejszych, dziko żyjących gryzoni nornikowatych, występujących w Polsce. Posiada wydłużone ciało (tułów do 10 cm długości), zakończone średnim (5 cm), słabo owłosionym ogonem. Dorosła nornica waży ponad 30 g. Gryzonie te mają duże oczy i uszy oraz ostry i opatrzony długimi wąsami pyszczek. Wiodą nocny tryb życia, więc słuch i możliwość widzenia w nocy oraz zmysł czuciowy, są bardzo ważnymi zmysłami tego gatunku. Jako gryzonie nornice mają długie siekacze, które rosną przez całe życie. Ich futerko ma szare ubarwienie z rudawym odcieniem, a boki i strona brzuszna są wyłącznie szare. Nornice rude z Tatr są większe i mają krótszy ogon w porównaniu z osobnikami z nizinnymi.

jak zwalczać nornice
jak zwalczać nornice

 

Nornice są osiadłe i budują gęsty i mocno rozgałęziony system korytarzy tuż pod powierzchnią ziemi, w darni i w gęstej roślinności nad nią. Mają w nich kryjówki sytuowane blisko źródeł żywności i w osłoniętych miejscach (np. pod drzewami, kopcami i zwalonymi pniami drzew). Mogą tu szybko i bezpiecznie schronić się w razie niebezpieczeństw. Nornice to zwierzęta płochliwe, więc mniej chętnie wychodzą na zewnątrz. Potrafią jednak i tu dobrze sobie radzić, a nawet wspinać się jak myszy po pniach i gałęziach. Podobnie jak wszystkie gatunki nornikowatych, nornica ruda przez cały rok jest aktywna i nie zapada w sen zimowy, więc szkody może wyrządzać nawet w okresie spoczynku roślin. Gryzonie te niechętnie kopią jednak nory w zwięzłej i suchej glebie, natomiast przyciąga je regularne podlewanie i żyzna, torfiasta ziemia.

Nornica może w sprzyjających warunkach rozmnażać się wręcz na okrągło, nawet w czasie zim. Jest to jeden z ważniejszych czynników ich zagrożenia dla upraw. Na szczęście w naszych warunkach klimatycznych taka sytuacja rzadko ma miejsce. Jednak samica może w roku wyprowadzić aż 4 mioty w liczbie 3-7 sztuk, czyli średnio po ok. 20 młodych. Ciąża u samic trwa przy tym ok. 24 dni, a po 25 dniach odchowu młode zaczynają wieść samodzielny tryb życia, uzyskując pełną dojrzałość płciową w wieku 8-9 tyg. Tak duża płodność i plenność to kolejny powód groźności tych gryzoni dla upraw. Jednak ich rozród jest ściśle związany z okresem urodzajów i dostępności pożywienia. Dlatego na szczęście nie we wszystkich latach nornice mogą stanowić poważny problem w ogrodzie czy na działce. Nie należy ich jednak traktować lekceważąco.

Nornica w ogrodzie, jak zwalczać nornice?

Nornice, w tym nornica ruda żywią się pokarmem zróżnicowanym i mieszanym. Wiosną i latem są to liście różnych roślin i drzew, paki i kora drzew, nasiona, porosty, grzyby. Lubią też białko zwierzęce, więc polują na larwy i owady dorosłe, ślimaki, czy dżdżownice. Natomiast jesienią i zimą nornice jedzą nasiona, owoce, nadziemne części roślin, podziemne bulwy i kłącza oraz drobne bezkręgowce (np. zimujące w ziemi larwy, ślimaki i dżdżownice). W czasie ostrych zim, przy niedoborach pożywienia mogą też żerować niemal wyłącznie na korze młodych drzew. Wyrządzają przez to nawet duże szkody, zwłaszcza na działkach, w sadach i szkółkach leśnych.

Dorosła nornica je dziennie ok. 25 g świeżej paszy zielonej lub 5 g paszy treściwej, co stanowi ok. 15 kcal na dobę. W razie braku dostatecznej ilości pokarmu, ciężarne samice mogą na powrót resorbować swoje zarodki, zyskując w ten sposób składniki odżywcze niezbędne do przetrwania. Przeciętne zwierzę tego gat. może jednak przeżyć bez pokarmu tylko przez ok. 5 dni.

nornica ruda
nornica w ogrodzie

Kiedy nornice zagrażają najbardziej?

Otóż najliczniej gryzonie te pojawiają się latem i jesienią. To wtedy mogą przywędrować na tereny uprawne, zasiedlając nasze sady, ogrody, pola i działki). Jest to bowiem okres roku, w którym mogą do woli korzystać z dużej ilości roślin, owoców i nasion. Największe inwazje nornic zdarzają się jednak w tych latach, w których występuje wybitnie sprzyjająca pogoda oraz bogate w związku z tym obradzanie zbóż, drzew, krzewów i warzyw.

Łatwa i nieograniczona możliwość zdobywania pokarmu w latach największego urodzaju powoduje, że nornice rozmnażają się wtedy praktycznie bez przerwy, wyrządzając jednocześnie największe szkody. Takie masowe pojawianie się tych gryzoni trwają jednak na szczęście tylko przez jeden lub dwa sezony, a w kolejnych latach, gdy urodzaj się kończy, spada też ich liczebność. Tym nie mniej z ich zwalczaniem nie należy zwlekać! A jaki jest skuteczny sposób na nornice? Czy lepiej je wytruć? A jak zwalczać nornice w sposób ekologiczny?  jak zwalczać nornice, jak zwalczać nornice

Nornica zwalczanie

Trzeba przede wszystkim prowadzić regularny monitoring i nauczyć się rozpoznawać szkody czynione w ogrodzie przez nornice. Najczęściej zauważane problemy wyrządzane przez te gryzonie to m.in.: wyjadanie nasion, owoców, bulw, kłączy i cebul kwiatowych. Zimą, gdy nornicom brakuje pokarmu widoczna będzie również pouszkadzana kora drzew i krzewów. Powinniśmy też zauważyć ich korytarze sytuowane płytko pod ziemią. Jeśli zaobserwujemy takie właśnie szkody w ogrodzie, należy wtedy pomyśleć, jak pozbyć się nornic z ogrodu.

karbid na krety, nornice
karbid na nornice, kredy

Metody zwalczania nornic na działce i w ogrodzie

W celu eliminacji nornic z ogrodu i działki najlepiej wziąć pod uwagę kilka możliwie najlepszych metod, które należy zastosować jednocześnie. Pamiętajmy przy tym, że im mniej użyjemy w tym celu trujących pestycydów chemicznych, tym zdrowiej dla nas i środowiska. O ile to możliwe, najpierw lepiej więc rozważyć ekologiczny sposób na nornice. Naturalni wrogowie gryzoni, w tym nornic to: lisy, kuny, tchórze, wydry, norki, koty domowe, sowy, myszołowy, a nawet jeże i nasze psy. Zaleca się więc, by nie izolować się przez korzystną bliskością innych zwierząt. W miejscach zagrożonych przez nornice, dobrze jest też regularnie kontrolować ściółkę zalegającą pod drzewami i krzewami i nie dopuszczać, by jej warstwa była zbyt gruba, bo to przyciąga nornice.

Należy do tego stwarzać również wszelkie inne, niesprzyjające warunki do ich osiedlania się. Dobre jest więc często przekopywać ziemię uprawną, wyrywać chwasty i niepotrzebną darń, przycinać krzewy i sprzątać leżące gałęzie oraz liście, by utrzymywać czarny ugór pod krzewami i drzewami owocowymi. Zaleca się też, by zasypywać lub zalewać wodą nory i korytarze nornic, co uniemożliwi też ich rozmnażanie się.

Ekologiczne formy zwalczania nornic na działce i w ogrodzie

Pomoże też sadzenie w uprawach roślin mających zapach odstraszający dla gryzoni i powstrzymujący je przed osiedlaniem się. Takie nieprzyjazne dla nornic rośliny to np.: czosnek, gorczyca, rumianek, mięta, wilczomlecz, nostrzyk, czarna porzeczka, aksamitki, ułudka. Odstraszająco podziała też wkładanie do nor i wlotów podziemnych korytarzy tych gryzoni gałęzi tui, liści orzecha włoskiego, ząbków czosnku, gałęzi i liści czarnego bzu oraz oczywiście psujących się ryb (najlepiej śledzi). Specjaliści zalecają też wlewanie do nor przefermentowanego wyciągu z liści bzu czarnego wraz ze zmielonymi liśćmi (w stanie nie rozcieńczonym). Przed ogryzaniem przez nornice trzeba też zabezpieczać korę pni oraz pędy drzew i krzewów owocowych (szczególnie w srogie zimy i okresy nieurodzaju). Można to uzyskać poprzez malowanie ich wapnem lub ciasne owijanie pni słomą. Warto też wiedzieć, że nornice bardzo silnie reagują na przykre dźwięki.

Ekologiczny sposób na nornice to również kupno i montaż specjalnych urządzeń do ich przepłaszania. Takie odstraszacze akustyczne emitują silne dźwięki o różnej tonacji, których gryzonie nie znoszą. Takie samo działanie odstraszające zapewnią nam też zwykłe, wkopane skośnie w ziemię lub zawieszane na metalowych prętach wbitych w ziemię, puste plastikowe butelki. Przy takim ustawieniu będzie w nich bowiem „gwizdał” wiatr.

odstraszacze kretów nornic
plastikowe butelki na krety i nornice w ogrodzie

Chemiczne zwalczanie nornic

Na terenach uprawnych z intensywną hodowlą roślin często niezbędna jest bardziej radykalna walka z tymi gryzoniami, ponieważ nornica w nadmiarze to jednak groźny szkodnik w ogrodzie. Szczególnie jeśli stanowią inwazję, ich kompleksowe zwalczanie wcale nie jest jednak łatwe i właśnie wtedy wymaga stosowania kilku metod jednocześnie, włącznie z zastosowaniem śmiercionośnej chemii. Najbardziej radykalną, za to skuteczną metodą jest chemiczne trucie nornic. Odpowiednie trutki na gryzonie (rodentycydy) są szeroko dostępne we wszystkich sklepach ogrodniczych. Należy jednak pamiętać, że ich użycie może zagrażać także innym zwierzętom, a nawet dzieciom, które przypadkowo będą miały styczność z trucizną. Ich użycie trzeba więc uważać za ostateczność i przeprowadzać w warunkach szczególnej uwagi.  jak zwalczać nornice, jak zwalczać nornice