Koń fryzyjski to obecnie jedna z bardziej modnych ras koni. Jego kupno stanowi sporą inwestycję, która należy dobrze przemyśleć, zorganizować i przeprowadzić. Co jednak trzeba wtedy brać pod uwagę? Jakimi kryteriami się kierować? Konieczne przeczytaj, wszystko na temat – zakup konia fryzyjskiego. Jeszcze dziś sprawdź wybór konia fryzyjskiego, jaka jest cena tych koni, gdzie można je kupić? zanim kupisz konia fryzyjskiego, zanim kupisz konia fryzyjskiego, zanim kupisz konia fryzyjskiego, zanim kupisz konia fryzyjskiego
Zasady ogólne przy zakupie konia
Kupując konia należy znać jego wzorzec rasy. Najlepiej też skorzystać z pomocy i porady fachowca, jeśli sami takim nie jesteśmy. Jeśli naszym celem jest koń fryzyjski, musimy zastanowić się, jakich cech u takiego konia poszukujemy. Decyduje o tym głównie dyscyplina jeździecka, jaką uprawiamy. Wybór konia fryzyjskiego prowadzi się więc w oparciu o takie cechy, jak np.: rodowód, budowa i wygląd, temperament, dotychczasowe wytrenowanie, stan zdrowia itp. Cechy takie w sposób bezpośredni wpływają na sposób użytkowania zakupionego konia oraz jego zdrowie i jakość dalszego życia. Nieco inne cechy będą jednak ważniejsze przy zakupie konia sportowego, w porównaniu z hodowlanym czy rekreacyjnym.
Zakup konia fryzyjskiego – typ wierzchowy (w tym sportowy, ujeżdżeniowy)
Koń fryzyjski w tym typie powinien mieć: lżejszą budowę ciała, dość nisko osadzoną szyję, nie za długi grzbiet, nieco większą wys. w kłębie niż w zadzie, właściwie długie przednie nogi, lekko spadzisty i dobrze umięśniony zad. Musi też posiadać regularne chody o długim wykroku i kryjące duży teren, rytmiczny i lekki galop (trudna cecha u fryzów). Najlepsze w tych cechach są konie fryzyjskie w typie „nowoczesnym”. Do sportu wymaga się też koni energicznych, lecz zrównoważonych i dobrze pracujących z człowiekiem.
Zakup konia fryzyjskiego – koń użytkowany zaprzęgowo
Koń fryzyjski w tym typie powinien być bardziej kalibrowy oraz mieć: mocniejszą budowę, szyja wysoko osadzona i majestatyczna, dłuższy grzbiet, mocniejsza budowa zadu (przy większej sile uciągu zad ma być spadzisty, a przy szybkości zad ma być poziomy), ostrzejszy kąt ułożenia łopatki. Musi też mieć swobodne ruchy z wysoką akcją kończyn (galop jest tu mało istotny). Najlepsze w tych cechach są osobniki w tzw. starym typie konia fryzyjskiego.
Zakup konia fryzyjskiego – typ rekreacyjny
Koń fryzyjski w tym typie nie musi spełniać dokładnie określonych kryteriów. Nie powinien jednak mieć wad budowy utrudniających jego użytkowanie, jak np. jelenia lub zbyt łabędzia szyja, za wąska klatka piersiowa (powoduje to problemy oddechowe i zwiększa „wywrotność” koni), łęgowaty/karpiowaty/miękki grzbiet, zbyt słabo umięśniony i/lub przebudowany zad (powoduje to nadmierne zużycie kończyn przednich), wady w budowie kończyn, w tym za krótkie lub miękkie pęciny. Konie fryzyjskie starego typu częściej miewają takie wady. Za to lepszy w budowie koń fryzyjski typu sportowego ma często zbyt pobudliwy charakter, a dobry i łagodny charakter to najważniejsza cecha konia użytkowego. Dobrym kompromisem może tu więc być tzw. typ pośredni konia fryzyjskiego.
Zakup źrebaka
Ciężko co prawda wyrokować, co z fryzyjskiego młodzika wyrośnie, jednak specjaliści radzą, że powinno się wybierać źrebięta o dobrym pochodzeniu i rodowodzie, z pełnymi papierami, z premią uzyskaną na Przeglądzie Hodowlanym. Źrebięta I-premiowe wyrastają zwykle na dobre konie mające poprawną budowę, często zdobywające w dorosłym wieku tytuł Ster.
Koszty, czyli ile kosztuje koń fryzyjski z rodowodem?
Zakup konia fryzyjskiego wiąże się z pewnymi kosztami. Konie fryzyjskie na tle innych ras koni mają zwykle umiarkowane ceny droższe od nich są np. portugalskie Lusitano, hiszpańskie PRE, czy holenderskie KWPN’y. Osobniki rasowe, o bardzo dobrych rodowodach i jakości, wyjątkowo urodziwe, z wysoką premią, na wysokim poziomie ujeżdżenia – mają oczywiście najwyższe ceny. Hodowla tych koni oznacza też wysokie koszty weterynaryjne, drogie żywienie i przeglądy. Zakup konia fryzyjskiego to wydatek rzędu ok. 12-15 tys. zł za źrebię (I-premiowe są jednak dużo droższe, szczególnie klaczki), 17- 25 tys. młodzież, 25-32 tys. klacze Stb, od 33 tys. klacze Ster (znacznie droższe są klacze mające pełny rodowód), ok. 27-35 tys. ogiery/wałachy. Zakup ogiera z licencją jest ekstremalnie trudny, bo najdroższy. Już samo tylko nasienie licencjonowanych ogierów ma cenę 2,5-5,5 tyś zł. Konie tańsze niż podane tu ceny, mają dużo gorszą jakość i/lub słabe zdrowie, kiepskie pochodzenie, niepełne papiery, brak ujeżdżenia itp.
Wybór konia fryzyjskiego – rodowód konia
Zakup konia fryzyjskiego musi być oparty o dokładne sprawdzenie dokumentów konia. Koń fryzyjski to rodzima holenderska rasa koni, rejestrowana wyłącznie w Królewskim Związku Hodowców Koni w Holandii (prowadzi Holenderską Księgę Stadną rasy). W innych krajach, w tym w Polsce, Związek ten ma tylko swoje przedstawicielstwa. Przynależność do rasy koń fryzyjski potwierdza dokument wydany przez Związek holenderski, opisujący konia i potwierdzający jego wpis do Ksiąg Stadnych (dokument w kolorze zielono-żółtym). Dopiero posiadanie kompletu dokumentów hodowlanych i pozytywna ocena konia gwarantują jego jakość. Obecnie funkcjonują też organizacje, które odłączyły się od holenderskiego Związku Hodowlanego (np. niemiecki FPZV). Jednak prowadzą one odmienną politykę hodowlaną i jakość ich koni fryzyjskich jest nieporównywalnie gorsza, często nawet bardzo słaba. Należy więc kupować wyłącznie konie na oryginalnych papierach holenderskich. Jakość rodowodu jest szczególnie ważna, jeśli szukamy koni przeznaczonych do hodowli (rozpłodowych). Takie konie powinny obowiązkowo posiadać wpis do holenderskiej Księgi Głównej.
Wybór konia fryzyjskiego – stan zdrowia
Nienaganny stan zdrowia to jeden z najważniejszych wymogów przy kupnie konia. Tylko lekarz weterynarii może to bezspornie określić, więc kupujący przede transakcją powinien obowiązkowo zażądać badania weterynaryjnego. Lekarz weterynarii wypełnia przy tym i podpisuje specjalny protokół z takich oględzin. Badanie obejmuje następujące elementy: oględziny ogólne zwierzęcia (wykluczenie urazów zewnętrznych, osłuchanie serca i płuc, sprawdzenie uzębienia i wzroku), sprawdzenie stanu kończyn (omacywanie, próby zginaniowe), ocena prawidłowości ruchu w stępie i kłusie, ocena parametrów życiowych i wysiłkowa organizmu (układu oddechowego i krwionośnego), czasem wskazane jest też wykonanie badania krwi czy zdjęć RTG (np. kończyn). Jeśli kupujący nadal ma wątpliwości, to może nawet zasięgnąć dodatkowej porady drugiego lekarza weterynarii. Można też skonsultować się z dobrym kowalem i poprosić o ocenę stanu kopyt kupowanego konia. U koni przeznaczonych do hodowli (konie rozpłodowe) należy też sprawdzić ich układ rozrodczy i ocenić możliwości rozpłodowe.
Wybór konia fryzyjskiego – ewentualne schorzenia
Zakup konia fryzyjskiego wymaga też znajomości schorzeń, do których rasa ta ma skłonność. Koń fryzyjski jest co prawda rasą odznaczającą się ogólnie dobrą zdrowotnością, to jednak w pewnym stopniu, z powodu małej puli genowej konie te stały się obecnie zbyt wydelikacone. Najczęściej spotykane u nich problemy zdrowotne to np. reakcje alergiczne (zwykle skórne, rzadziej pokarmowe i/lub dotyczące układu oddechowego) oraz choroby skórne wywoływane przez świerzbowce i grzyby (atakują głównie okolice skórne pod szczotkami pęcinowymi). Nie należy kupować koni podatnych na bardzo trudną i kosztowną w leczeniu, letnią powracającą dermatozę czyli świąd skórny wywoływany przez meszki. Zwierzęta wycierają sobie wtedy skórę aż do krwi, przez co powstają liczne krwawe plamy, zakażenia i infekcje, strupy.
Zanim kupisz konia fryzyjskiego – umowa kupna sprzedaży
Gdy wybrany koń fryzyjski zostanie zaakceptowany, następuje podpisanie umowy kupna-sprzedaży. Ma ona chronić kupującego przed konsekwencjami złej transakcji. Dlatego wszystkie uzgodnienia (także ustne) mają się znaleźć w umowie. W umowie musi też być obecny: opis konia, jego nr rejestracyjny, nr mikroczipu, ewentualne braki i wady konia, jasno sformułowane finansowe warunki transakcji, wynik badania weterynaryjnego i oświadczenie o stanie zdrowia konia, trening konia, źrebność w przypadku klaczy, ubezpieczenie itd. Jeśli kupowanego konia nie zabieramy ze sobą od razu w dniu podpisania umowy, to należy zwykle wpłacić zaliczkę w wysokości 10-15% ceny konia i to także musi być wpisane do umowy. Umowę należy spisać w dwóch egzemplarzach (po jednym dla stron) z aktualną datą. Podpisują ją obydwie strony transakcji – sprzedający i kupujący.
Zakup konia fryzyjskiego – transport
Jeśli kupujemy konia fryzyjskiego w Holandii, to czeka nas jego przywóz do Polski. Odległość od najdalej położonych miejscowości w Holandii do nas wynosi ok. 1500 km. Podróż na takim odcinku nie jest dla koni trudna. Pamiętajmy jednak, że wymaga to posiadania odpowiedniego sprzętu i uprawnień. W razie, czego można też wynająć kompetentnego przewoźnika, który lepiej poradzi sobie w razie jakichkolwiek problemów w drodze. Pamiętajmy też, że koni nie powinno się transportować dłużej, jak 8-10 h bez postoju i odpoczynku. Odpoczynek powinien być kilkugodzinny oraz obejmować pojenie i karmienie zwierzęcia. Transport na odległość ponad 800 km najlepiej rozłożyć go na dwa dni. Po przyjeździe nowo zakupiony koń musi mieć kilka tygodni na kwarantannę i aklimatyzację.
