Wilk szary (Canis lupus)

Wilki od wieków zajmowały i do dziś zajmują ważną rolę w kulturze i tradycji ludowej. Niestety, zazwyczaj przypada im rola czarnych charakterów, ze względu na ich drapieżny charakter oraz brutalność z jaką polują. Jednocześnie, wilki są dla ludzi niezwykle tajemnicze i pociągające, co sprawia, że wiele się o nich mówi. Niestety, wilk szary jest zwierzęciem, którego populacja na całym świecie jest bardzo mała. W Polsce, według oficjalnych danych Ministerstwa Środowiska, występuje nieco ponad 1000 przedstawicieli tego gatunku. Jednak populacja wilka szarego jest niezwykle płynna, a same wielki są gatunkiem intensywnie migrującym, stąd trudności w ustaleniu dokładnej liczebności populacji. Niemniej jednak, wilk szary jest zwierzęciem na tyle ciekawym, że warto poświęcić mu znacznie więcej, niż pojedynczy tekst.

wilk szary, wilk

Jak wygląda wilk szary?

Jaki naprawdę jest wilk szary – opis gatunku pozwoli nam lepiej poznać bohatera naszego artykułu. Jest drapieżnym sakiem, należącym do rodziny psowatych. Jego naturalny biotop stanowią lasy, tereny równinne i bagna, a także góry. Dorosły wilk szary osiąga przeciętną długość ciała na poziomie 100-130 cm. Samce (basiory), są większe od samic (wadery). Wilki mają długi ogon, który stanowi 1/3 długości całego ciała. Maksymalna wysokość w kłębie, jaką osiągają wilki, może wynosić do 90 cm, jednak najczęściej spotyka się osobniki o wysokości 70-85 cm.

Dorosły samiec może ważyć od 45 do 60 kg, zaś samica z reguły nie przekracza 50 kg. Wilki szare posiadają okrywę włosową, składającą się z dwóch rodzajów sierści. Długi i sztywny włos odprowadza wodę, z kolei podszerstek zapewnia izolację termiczną. Najdłuższa sierść znajduje się na szyi wilka. Może osiągać nawet 17 cm długości. Wilki używają jej w celu demonstracji. Stroszenie sierści może mieć miejsce, kiedy wilk chce wystraszyć intruza lub w momencie podniecenia.

wilk szary i sroki

Ubarwienie sierści może być różnorodne – od białego, poprzez szare, brązowe, aż do czarnego. Budowa ciała i sylwetka wilków jest mocna i silna, a pod gęstą i długą sierścią znajdują się doskonale rozwinięte mięśnie. Wilki mają szeroki łapy, przednie wyższe od tylnych. Głowa wilka jest duża, o charakterystycznym kształcie. Osadzona na krótkiej lecz mocnej szyi. Wilk szary może żyć od 12 do 16 lat, a po ukończeniu 2. roku życia, większość z nich jest już gotowa do rozpłodu. Zazwyczaj rozmnaża się wyłącznie para alfa – najsilniejsza para, pełniąca przewodnictwo w watasze. Jednorazowo, na świat może przyjść od 4 do 7 wilków, które rodzą się ślepe i otwierają oczy po ok. 2 tygodniach.

Ustalenie pochodzenia współczesnego wilka, jest zadaniem niezwykle trudnym ponieważ historia tego gatunku sięga milionów lat wstecz. Według aktualnych badań, pierwszy prawdziwy przodek wilka, pojawił się na świecie ok. 4 mln lat temu. To on zapoczątkował linię psowatych, do której należy m.in. współczesny wilk szary. Z kolei pierwszy wilk, (Canis edwardii), pojawił się na Ziemi ok 2 mln lat temu. Najstarsze szczątki wilków, na terenie naszego kraju, odnalezione zostały na ternie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Pochodzą one z epoki lodowcowej.

wilk szary jedzący łanię

Występowanie wilka szarego

Wilk szary zamieszkuje kraje Europy północnej, Azji, Ameryki Północnej. Populacje i występowanie tego gatunku w poszczególnych krajach jest bardzo zróżnicowane. W Kanadzie, liczba przedstawicieli gatunku wilka szarego szacowana jest na 50 000, co czyni ten kraj największym skupiskiem wilków na Ziemi. W Rosji jest ich ok. 30 000, zaś na Alasce – ok. 7 000. W krajach europejskich, liczba wilków oscyluje od kilkuset do nieco ponad 2 tysięcy. Największą populacją wilków w Europie może pochwalić się Rumunia – zamieszkuje ją ok 2,5 tys. wilków szarych.

Jeśli chodzi o występowanie wilków w naszym kraju, ich liczebność potrafiła drastycznie zmniejszać się w poszczególnych epokach. O ile na początku XX wieku w naszym kraju żyło ok. 500-700 wilków, to jeszcze w latach 70. ubiegłego stulecia, gatunek był niemalże na wymarciu – populacja wilka liczyła zaledwie 56 osobników. Niewątpliwy wpływ na wzrost populacja wilka szarego, miało wprowadzenie zakazu polowań i objęcie gatunku ochroną. Podobnie, jak w wielu innych krajach na świecie, również w Polsce, wilki są chronione, choć w naszej historii były momenty kiedy za zabicie wilka otrzymywało się wysokie nagrody pieniężne. Na szczęście, czasy te słusznie i miejmy nadzieję – bezpowrotnie minęły.

wilk szary z młodymi

Czym żywi się wilk szary?

Jeśli chodzi o pokarm, wilk szary żywi się głównie ssakami. W jego menu znajdują się zarówno mniejsze, jak i duże ssaki kopytne. Na większe zwierzęta, a czasem także na całe stada, wilki polują w watahach. Wilki żywią się także padliną, a jeśli warunki są sprzyjające, mogą atakować nawet ryby. Z dużych zwierząt, wilki polują na jelenie, dziki, sarny, ale także na łosie. Zazwyczaj, wilki nie zapuszczają się w okolice ludzkich osiedli, stroniąc od kontaktu z człowiekiem. Zdarza się jednak, że w przypadku całkowitego braku typowego wilczego pokarmu, wataha może zaatakować zwierzęta hodowlane. Wówczas, najbardziej narażone są owce, ale również krowy, a nawet konie.

Zachowanie stadne (wataha)

Najbardziej typową formą wilczej egzystencji jest wataha. Stado wilków może liczyć od kilku, do kilkunastu lub nawet 20 osobników. Kluczową rolę w watasze pełni para alfa – najsilniejszy samiec i samica. Tylko one mają prawo się rozmnażać. Uzupełnieniem watahy są młode, a także pozostałe osobniki. W wilczej watasze panuje ściśle ustalona hierarchia której zobowiązane są przestrzegać wszystkie wilki. Zwierzęta komunikują się ze sobą za pomocą gestów, zapachów i odgłosów.

śpiący wilk szary

Wilki mają niezwykle rozbudowany system komend i sposobów wydawania poleceń. Hierarchia i podporządkowanie determinują wiele wilczych zachowań, jak np. kolejność spożywania posiłków i zakres wykonywanych poleceń. Kiedy w stadzie pojawiają się młode, cała wataha ma obowiązek się nimi opiekować. Podczas polowania przewodzi samiec alfa. Wataha może stacjonować na obszarze od 100 do 300 kilometrów kwadratowych. Wilk szary jest zwierzęciem terytorialnym, pilnie broni swojego obszaru, dając intruzowi do zrozumienia, aby się z niego wycofał.