Płazy żyjące w Polsce stanowią mały ułamek wszystkich gatunków żyjących na Ziemi. Nieustanny postęp nauki i nowe odkrycia gatunków powodują jednak, że w 2008 r. znano już 7044 wszystkich gat. płazów na świecie. Konieczne poznaj płazy Polski. Jeszcze dziś zobacz, jak wyglądają płazy występujące w Polsce. Sprawdź jak wygląda systematyka płazów oraz czy polskie płazy są liczne?

Systematyka płazów

Płazy (łac. Amphibia) dzielą się na rzędy: pł. bezogonowych (łac. Anura, należą tu żaby, ropuchy, rzekotki), ogoniastych (łac. Caudata, należą tu traszki, salamandry) i beznogich (łac. Apoda, należą tu np. marszczelce). Najwięcej płazów jest w krajach o klimacie ciepłym i wilgotnym (szczególnie w tropikalnych lasach deszczowych). Im klimat jest chłodniejszy i bardziej suchy, tym bardziej ubogi jest skład gatunkowy płazów na takim terenie. Nauką zajmującą się płazami jest herpetologia.

Płazy Polski

Mimo, że w Polsce mamy bardzo niewiele gatunków rodzimych płazów, to jednak liczebnie w obrębie każdego z tych gat. występują dość licznie i są charakterystycznym elementem naszej fauny. Płazy żyjące w Polsce obejmują w sumie 18 gatunków, w tym 5 gat. płazów ogoniastych i 13 gat. bezogonowych. Wśród nich znajduje się 6 żab właściwych, 3 ropuchy, 2 kumaki oraz po jednej grzebiuszce i rzekotce, a także 4 traszki i jedna salamandra. Systematyka płazów Polski nie obejmuje płazów beznogich, ponieważ nie występują takowe na terenie naszego kraju. Wśród płazów ogoniastych bytują u nas: salamandra plamista, traszka zwyczajna, traszka grzebieniasta, traszka górska, traszka karpacka.

Natomiast przedstawiciele polskich płazów bezogonowych to: kumak nizinny, kumak górski, rzekotka drzewna, grzebiuszka ziemna, ropucha szara, ropucha zielona, ropucha paskówka, żaba trawna, żaba moczarowa, żaba wodna, żaba jeziorowa, żaba śmieszka, żaba dalmatyńska. Larwy (nazywane kijankami) wszystkich naszych płazów rozwijają się w wodzie. Osobniki dorosłe poza nielicznymi wyjątkami (kumaki i żaby zielone, żyjące w wodzie praktycznie przez cały rok), przebywają w niej jednak najczęściej tylko w okresie godowym.

Płazy żyjące w Polsce status ochronny

Wśród ludzi od dawien panuje fałszywe przekonanie, że płazy są wstrętne, a nawet odrażające. Dawniej uważano je nawet za narzędzie czarownic, źródło trucizn i różnego zła. Niestety mimo obecnego oświecenia nadal przyczynia się to do niesprawiedliwego i bezmyślnego tępienia tych niewinnych zwierząt. Tymczasem płazy to wspaniałe, bo bardzo pożyteczne dla środowiska i nikomu nie zagrażające, bo wręcz bezbronne zwierzęta. Wszystkie, nie tylko polskie płazy są zwierzętami pożytecznymi, ponieważ nie wyrządzają żadnych szkód, za to czynią nam ludziom wiele dobrego. Zjadają bowiem bardzo wiele różnych szkodników, takich jak owady i ślimaki. Chronią dzięki temu rośliny uprawne i owoce.

Płazy stanowią jednak również grupę zwierząt szczególnie wrażliwą i podatną na zanieczyszczenia i różne zmiany środowiskowe. Obecnie na całym świecie, także w Europie i w Polsce płazy niestety często nawet masowo wymierają z tego powodu. Na całym świecie uznaje się je więc za idealnie czułe biowskaźniki zanieczyszczenia środowiska. Przyczyną wymierania płazów są jednak nie tylko niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku, ale również atakujące je choroby (w tym pasożyty). Warto w tym miejscu wspomnieć, że Polska jest jednym z pierwszych krajów w Europie i na świecie, w którym zwierzęta te objęto ochroną prawną. Wszystkie polskie płazy podlegają więc obecnie ochronie prawnej (gatunkowej) częściowej lub całkowitej, ustanowionej na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz. U. 2004 r. nr 220, poz. 2237).

Płazy żyjące w Polsce lista gatunków

Traszka grzebieniasta (łac. Triturus cristatus)

jest płazem ogoniastym o największym zasięgu występowania ze wszystkich traszek europejskich (występuje w całej Polsce). W Polsce jest największą naszą traszką (samice są większe i osiągają do 18 cm dł.) i jest objęta całkowitą ochroną prawną. Jest łatwo rozpoznawalna z powodu pięknego płetwiastego grzebienia na ogonie. Traszki te lubią środowiska wilgotne i cieniste, są bardzo silnie związane z wodą. Są aktywne w nocy. Rozród odbywają w wodzie. Ich kijanki są bardzo żarłoczne, a postać dorosłą osiągają w sierpniu. Na okres zimowy traszki te ukrywają się w zakamarkach na lądzie i zapadają w hibernację. Traszka ta nie jest jednak gatunkiem licznym, ze względu na nietrwałość czystości małych zbiorników wodnych, w których żyje.

Traszka zwyczajna (łac. Triturus vulgaris)

jest najbardziej pospolitym gatunkiem traszek w Polsce. Występuje zarówno na nizinach, jak i terenach górskich. Rozród odbywa w wodzie, a potem żyje zwykle w małej odległości od zbiorników wodnych. Jest słabiej niż traszka grzebieniasta związana z wodą, więc często występuje nawet na siedliskach suchszych, w parkach i ogrodach. U tego gat. to samce są większe, dorastając do 11 cm dł., natomiast samice mają max 10 cm. Pozostałe cechy poza ubarwieniem i szczegółami wyglądu (są skromniejsze), ma podobne, jak u traszki grzebieniastej. Gatunek chroniony.

Traszka górska (łac. Triturus alpestris)

to zwierzę górskie (występuje tylko w górach, w tym w Polsce w Karpatach i Sudetach) o pięknym, jaskrawopomarańczowym ubarwieniu brzucha. W czasie godów samce nabierają niebieskawego odcienia. Płaz ten zawsze żyje w pobliżu wody (gatunek jest silnie związany z tym środowiskiem). Samice dorastają do 13 cm, a samce do 10 cm długości. Jak wszystkie traszki, również i ten gat. jest zagrożony z powodu zanikania niewielkich zbiorników wodnych. Gatunek chroniony.

Traszka karpacka (łac. Triturus montandoni)

to chroniony gat. endemiczny, zamieszkujący wyłącznie Karpaty. Jest też niezbyt liczna i najmniejsza z krajowych traszek. Samice są większe od samców, dorastają max do 10 cm dł. Ubarwienie ich brzucha jest jednolicie pomarańczowe, jak u traszki górskiej. Traszka ta ma charakterystyczne bruzdy na głowie, a u samców w czasie godowym na końcu ogona wykształca się cieniutka nitka. Płaz ten bytuje na lądzie, natomiast gody odbywa w małych zbiornikach wodnych. Podobnie jak inne traszki jest aktywna nocą i zimuje na lądzie.

Salamandra plamista (łac. Salamandra salamandra)

to prawnie chroniony płaz ubarwiony na czarno z jaskrawożółtymi, rzadziej pomarańczowymi, białawymi lub brązowymi plamami na całym ciele. Te polskie płazy żyją w Sudetach i Tatrach. Wedle wierzeń ludowych, salamandrę uważano za odporną na ogień, natomiast alchemicy używali ją również do prób pozyskiwania złota.

Grzebiuszka ziemna

jest też nazywana huczkiem. To nasz jedyny gat. z rodziny grzebiuszkowatych, prawnie chroniony. Płazy te są podobne nieco do ropuch. Zamieszkuje tereny nizinne o lekkich glebach, w których kopie sobie nory i spędza w nich dzień. Nocą wychodzi i żeruje. Przed zimą dorosłe grzebiuszki zagrzebują się w ziemi na głębokość do 2 m, gdzie zimują w hibernacji.

Kumak górski

zamieszkuje Beskid Niski i Bieszczady, natomiast podobny do niego kumak nizinny występuje na terenie całego kraju. Oba gat. są pod ochroną, jednak liczebność obu maleje. Oba gat. wyróżniają jaskrawo ubarwione plamy na brzuchu – żółte u k. górskiego i pomarańczowe u nizinnego.

Rzekotka drzewna (Hyla arborea)

to nasz jedyny przedstawiciel rzekotkowatych. Jest prawnie chroniona. Płaz ten ma wiele odmian barwnych, od jasnozielonej po brązową. Rzekotka ma lepkie przylgi na końcu palców, dzięki którym może wspinać się nawet po pionowych i gładkich powierzchniach. To również jedyny nadrzewny płaz Europy.

Ropucha szara

to nasza najpospolitsza ropucha. Jednocześnie to największy płaz bezogonowy w Polsce i Europie, choć jej kijanki są najmniejsze u tej grupy płazów w Europie. Jej ciało pokrywa brązowa skóra pokryta ciemnymi plamkami i brodawkami z gruczołami jadowymi. Gatunek prawnie chroniony.

Ropucha paskówka

to gat. u nas dosyć rzadki i prawnie chroniony. Jest szaro-zielona i ma charakterystyczny jasny prążek biegnący wzdłuż kręgosłupa na grzbiecie. Na skórze ma prócz tego liczne brodawki i ciemnozielone plamki. Na głowie, jak wszystkie nasze ropuchy posiada dwa gruczoły zauszne.

Ropucha zielona

jest najczęściej spotykana w osiedlach ludzkich (niekiedy nawet w centrach miast). Jej skóra jest jasnopopielata i pokryta brodawkami oraz zielonymi plamami. Ubarwienie niektórych podgatunków lokalnych jest brązowe. Niektóre mają też jasny pas wzdłuż kręgosłupa (nigdy jednak nie ma odcienia żółtego, jak u paskówki). Gatunek chroniony.

Polskie żaby

Najpospolitsze gat. naszych żab to żaby zielone, w tym żaba jeziorowa (najmniejsza w Polsce żaba zielona) i moczarowa (przedstawiciel naszych żab brunatnych). Samce żab moczarowych w okresie godowym przyjmują piękną, błękitną barwę skóry. Nasze żaby brunatne (żaba trawna i moczarowa) mają też widoczną plamę skroniową i błonę bębenkową na bokach głowy. Żaba śmieszka to nasz rzadko spotykany płaz i jednocześnie nasza największa żaba zielona. Ma oliwkowozieloną lub oliwkowo brązową skórę z ciemnobrązowymi plamkami, na grzbiecie jasnozielony pasek i biały brzuch, pokryty czarnymi plamkami. Żaba dalmatyńska również jest rzadko spotykana. Charakteryzują ją bardzo długie kończyny tylne, ostro zakończony pysk, poziome źrenice oczu i duże błony bębenkowe. Potrafi skakać na odległość 2 m i wysokość 1 m. Żaby również są prawnie chronione.

Płazy żyjące w Polsce, Płazy żyjące w Polsce, Płazy żyjące w Polsce