Niedźwiedź polarny, niedźwiedź biały (Ursus maritimus)

Niedźwiedzie polarne zaliczają się do rodziny największych lądowych ssaków drapieżnych, czyli niedźwiedziowatych (Ursidae). Charakterystyczną cechą ich wyglądu jest masywna budowa ciała, grube niezgrabne kończyny, mały ogon, małe uszy i oczy. Niedźwiedź polarny (Ursus maritimus), zwany także niedźwiedziem białym lub morskim, zamieszkuje Arktykę. Występuje wyłącznie na północnej półkuli Ziemi, obszarze ciągnącym się od Alaski, aż po północną Rosję.

Gatunek niedźwiedzi polarnych prawdopodobnie wywodzi się od populacji niedźwiedzi brunatnych, która przeszło 250 000 lat temu zaczęła dostosowywać się do warunków klimatycznych Arktyki. W odróżnieniu od swoich europejskich, amerykańskich i azjatyckich kuzynów, niedźwiedź polarny pokryty jest gęstym, żółtobiałym owłosieniem.

Czyste białe futro mają tylko młode niedźwiedzie. Od innych niedźwiedzi różni się także dłuższą szyją, wydłużoną sylwetką i owłosieniem podeszew stóp. Budowa ciała jest przystosowana do pływania. Długość ciała samców wynosi ok. 2,4-3,3 m. Samce ważą ok. 250-400kg. Zdarza się, że samiec osiąga wagę nawet 700 kg. Samice z reguły są mniejsze – mierzą ok. 2,4 m i ważą ok. 180-350 kg.

Czy niedźwiedź polarny naprawdę jest groźny?

Niedźwiedź polarny stawia nogi całymi podeszwami, przez co jego chód wydaje się powolny i ociężały. Jednak niech cię nie zmyli jego niewinny wygląd. Niedźwiedź polarny bywa nieobliczalny, zresztą, jak każdy inny niedźwiedź. Z reguły stroni od ludzi i jest łagodny. Wystarczy jednak go zranić, przestraszyć lub rozdrażnić, by stał się groźnym przeciwnikiem człowieka. Największym naturalnym wrogiem niedźwiedzia polarnego jest orka.

Niedźwiedź polarny wytrwały łowca, doskonały pływak

Niedźwiedzie polarne są przystosowane do życia w niskich temperaturach. Gęste futro, owłosione kończyny i 10 cm warstwa sadła chroni je przed wyziębieniem. Niedźwiedzie polarne większą część swojego życia spędzają samotnie. Prowadzą wędrowny tryb życia w strefie lodu pływającego i paku lodowego oraz na wybrzeżach krainy arktycznej. Są bardzo wytrwałe. Poszukując pokarmu, w ciągu roku pokonują nawet 10 tysięcy km, a przemierzają obszar o łącznej powierzchni 600 000 km^2.. To gdzie się znajdują w danym czasie, częściowo jest dziełem przypadku i jest uzależnione od dostępności pożywienia, a także pory roku. Niedźwiedzie przemieszczają się wraz z pakiem lodowym. Nie zapadają w sen zimowy.

Niedźwiedź polarny jest jedynym niedźwiedziem prawie wyłącznie mięsożernym. Poluje na foki, renifery, ptaki, ryby, gryzonie, skorupiaki, kraby, białuchy, młode morsy, piżmowoły. Jedynie latem żywi się roślinnością, np. trawą, glonami, jagodami. Czasami uzupełnia swoją dietę padliną i jajami. Jednak najbardziej woli polować na foki i inne morskie zwierzęta, gdyż są powolniejsze (łatwiej je złapać). Aby przeżyć, w ciągu roku musi upolować nawet 75 fok.

śpiący niedźwiedź polarny — odpoczywający niedźwiedź polarny

Ofiarę uśmierca jednym uderzeniem łapy. Jako jedyny z niedźwiedzi przystosował się do życia w wodzie, na lodzie i na lądzie. Palce kończyn do połowy połączone są błoną, co ułatwia mu pływanie.

Świetnie pływa, nurkuje i biega. Choć z reguły unika szybkiego biegu, gdyż szybko się przegrzewa. Pod wodą może spędzić ok. 2 minuty. Sprawnie unika myśliwych, zanurzając się nawet do 4 m pod wodą. Pływa z prędkością do 10 km/h.

Ma doskonały węch. Potrafi przyczaić się przy otworze oddechowym foki i zaatakować ofiarę. Co ciekawe, niedźwiedź polarny nie zjada mięsa ofiary, a jedynie skórę, sadło i tran. Resztę pozostawia innym drapieżnikom, które z chęcią pożywią się świeżym mięsem, pozostawionym jak na tacy.

Rozmnażanie

Ten samotnik z wyboru z partnerką spotyka się tylko w okresie rozmnażania. W zimowy sen zapadają jedynie brzemienne samice. Kiedy w październiku samce szykują się do wędrówki wzdłuż paku lodowego, ciężarne samice poszukują wygodnych i zacisznych legowisk na wybrzeżu lub lądzie. Zaszywają się w wydrążonych jaskiniach śnieżnych i tam rodzą dwa małe, ślepe niedźwiadki. Jeszcze w latach 70. zdarzało się, że samice rodziły trzy niedźwiedzie, dziś jest to niespotykane. W jaskiniach jest ciepło i przytulnie, temperatura jest wyższa nawet o 22 ^oC niż na zewnątrz.

Samice wydają potomstwo raz na dwa lata. Ciąża trwa ok. 195-265 dni. Matka opiekuje się młodymi do momentu aż nauczą się samodzielnie polować, czyli przez cały rok. Młode niedźwiedzie mają białe futro, które z wiekiem zaczynają przybierać kolor żółty. Żyją ok. 17-18 lat.

Niedźwiedź polarny – gatunek ściśle chroniony

Szacuje się, że obecnie na terenie Arktyki zamieszkuje około 19 populacji niedźwiedzi polarnych, w sumie liczących ok. 20 000 osobników. Z uwagi na postępujące globalne ocieplenie, powierzchnia lodu na Ziemi drastycznie spada. Naukowcy szacują, że negatywnie odbije się to na niedźwiedziach polarnych, gdyż ich liczebność będzie spadać. W ciągu najbliższych 45 lat liczebność populacji tego gatunku może spaść nawet o 30%.