Kret europejski (Talpa europaea)

Kret europejski to ssak podlegający częściowej ochronie, jednak w ogrodzie bywa groźnym szkodnikiem! Przeczytaj więcej dlaczego kret jest tak groźny dla Twojego ogrodu? Konieczne zobacz – kret europejski opis oraz kret europejski rozmnażanie! Jeszcze dziś wypróbuj – jak powinna wyglądać skuteczna walka z kretami w ogrodzie i na działce!

Kret europejski – systematyka i występowanie

Kret europejski (łac. Talpa europaea) to bardzo znany gatunek ssaka owadożernego należącego do rodziny kretowatych (łąc. Talpidae), zaliczanej do rzędu tzw. ryjówkokształtnych (łac. Soricomorpha). Kret ssak zwyczajowo jest zwykle nazywany po prostu kretem. Wyróżniono przy tym jego trzy podgatunki mające nazwy łacińskie: Talpa europaea cinerea, T. europaea europaea oraz T. europaea velessiensis.

Kret europejski zamieszkuje łąki, pola, parki i ogrody Europy i Azji Środkowej. Chociaż w Polsce ssaki te są pospolite, to jednak ze względu na pożyteczną rolę w likwidacji nadmiaru szkodników owadzich, od lat są objęte częściową ochroną gatunkową. Nie podlegają ochronie tylko na terenach ogrodów, upraw ogrodniczych i rolnych, szkółek roślinnych, a także na lotniskach, ziemnych konstrukcjach hydrotechnicznych oraz w obrębie obiektów sportowych. Krety poprzez swoje rycie w pogoni za bezkręgowcami stanowiącymi ich pożywienie, mogą bowiem czynić nawet znaczne szkody w wierzchniej warstwie gleby.

Kret europejski (łac.Talpa europaea)
kret europejski

Kret europejski opis

Krety europejskie mają ciało walcowate i opływowe, o długości do 17-20 cm i masie do 120 g. Pysk tych zwierząt ma ryjkowaty kształt i jest zaopatrzony w 44 bardzo ostre zęby. Oczy mają uwstecznione, jednak nie uległy one całkowitemu zanikowi (mają średnicę ok. 1 mm i prawdopodobnie nie są wrażliwe na światło). Uszy kreta europejskiego są cofnięte na tył czaszki i pozbawione małżowin zewnętrznych, by nie przeszkadzały w trakcie przeciskania się przez podziemne korytarze. Są natomiast zaopatrzone w goły fałd skórny i specjalne włosy, których zadaniem jest zamykanie otworów słuchowych, by nie nasypywała się do nich ziemia, wilgoć itp. Sierść u tych ciekawych ssaków jest krótka, czarna i wyjątkowo gęsta (przed II wojną światową ze skór tych zwierząt szyto ekskluzywne futra, a nawet rękawice i onuce dla pilotów).

Sierść kreta składa się przy tym z włosów dwojakiego rodzaju: puchowych oraz pokrywowych (u kreta europejskiego rośnie aż 200 włosków na 1 mm²). Co ciekawe, sierść tych zwierzątek jest bardzo aksamitna i miękka przy dotknięciu, nie wygina się też w żadną konkretną stronę, co również jest ułatwieniem służącym nieskrępowanemu przemykaniu w ciasnych, podziemnych korytarzach. Inna niezwykle charakterystyczna cecha predysponująca krety do kopania i życia podziemnego, to silne, łopatowate przednie łapy zaopatrzone mocnymi i zagiętymi do tyłu pazurami. Przednie łapy kretów są przy tym szczególnie silne i duże dzięki dodatkowej kostce i opuszce z boku, mają też wygodnie zredukowane kości przedramienia.

owadożerny kret
kret europejski

Nie wszyscy wiedzą, że kret europejski wcale nie zapada w sen zimowy! Zimuje za to drzemiąc w wymoszczonej komorze i biega co jakiś czas w podziemnych korytarzach zagłębionych ok. 50-60cm poniżej poziomu zamarzania, zmierzając do komór wypełnionych zgromadzonym na zimę jedzeniem. Jest przy tym zwierzęciem bardzo ruchliwym i aktywnym, żyjąc jednak krótko, bo tylko ok. 2-4 lat. Dojrzałość płciową osiąga jak u większości ssaków – po ukończeniu pierwszego roku życia. Ciekawostką jest też dobowy cykl aktywności kreta w stosunku do jego bardzo głębokiego snu.

Kret jest przy tym bardzo aktywny przez ok. 4 godz., a po tym czasie mocno zasypia na ok. 3 godz., potem cykl ten powtarza się. Jego największa aktywność przypada zwykle na godzinny poranne i dlatego to właśnie wtedy zwierzę to ryje najwięcej kretowisk! Inna ciekawostka to również fakt, że gromadząc pokarm na zimę, krety wyłapują w glebie i składają w przygotowanych do tego celu komnatach larwy, poczwarki, dżdżownice i inne bezkręgowce.

dżdżownica
dżdżownica pożywienie kreta

Kret europejski odżywianie

Kret europejski odżywia się dżdżownicami, larwami owadów i innymi bezkręgowcami, a okazyjnie także drobnymi kręgowcami. Swój pokarm lokalizuje posługując się niezwykle czułym słuchem, węchem oraz włosami czuciowymi wyrastającymi na pysku i ogonie, wrażliwymi na wibracje. Swoje korytarze ssaki te wykopują na głębokości 20-50 cm. Mają one średnicę 6 cm i rozciągają się na długość ok. 100-200 m (czasem dochodzą nawet do 1 km!), obejmując zasięgiem terytorium ok. 2000-6000 m². Krety preferują przy tym gleby żyzne i wilgotne, dlatego ziemie uprawne są dla nich tak atrakcyjne.

Korytarze ziemne w pogoni za robakami drążą z prędkością 12-15 m/dobę, wypychając na powierzchnię jednorazowo ok. 100-150 g ziemi, co tworzy tzw. kretowiny. Swoje wyryte włości krety patrolują potem stale co kilka godzin. Największe kretowiny ryją na glebach bagiennych, gdzie mogą one dochodzić nawet do 90 cm wysokości! Na powierzchni ziemi krety pojawiają się rzadko, ponieważ poruszają się tu wyjątkowo niezdarnie i są bardzo narażone na ataki drapieżników.

Kret europejski buduje sobie pod ziemią również gniazdo wymoszczone z mchu i trawy, czasem dodatkowo uzupełnione pionowym tunelem sięgającym głębiej do wód gruntowych, który pełni on rolę swoistej „studni”. Natomiast obok gniazda buduje komory-spiżarnie, w których gromadzi żywe, lecz unieruchomione dżdżownice (poprzez odpowiednie podcięcie okołogłowowego zwoju nerwowego). Krety robią tak, aby im zbierany pokarm nie uciekł, za to przechowywał się zawsze pozostając świeżym! W jednej komorze może znajdować się przy tym nawet do kilkuset dżdżownic!

złapany szkodnik
złapany kret

Kret europejski rozmnażanie

Krety są terytorialne i zawsze żyją samotnie, za wyjątkiem okresu rui, która pojawia się u nich wiosną. Tylko w tym czasie spotykają się w pary, jednak nawet wtedy są wobec siebie bardzo agresywne. Po kopulacji natychmiast się rozchodzą jak najdalej od siebie. Potem po ciąży trwającej ok. 28 dni samica rodzi do 2-7 nagich młodych, które karmi potem mlekiem. Potomstwo krety mają przy tym zwykle tylko raz w roku, późną wiosną.

Kret europejski zwalczanie

Jak wspomniano wcześniej, zwalczanie kretów jest dozwolone tylko na terenie ogrodów, upraw ogrodniczych i rolnych, szkółek roślinnych, a także na lotniskach, ziemnych konstrukcjach hydrotechnicznych oraz w obrębie obiektów sportowych. Wszędzie indziej ssak ten jest objęty ochroną. W miejscach dozwolonych krety można zwalczać w sposób radykalny poprzez ich uśmiercanie, lub ekologicznie, jedynie przepędzając je i zniechęcając. Oczywiście to drugie rozwiązanie jest zdecydowanie bardziej humanitarne, szczególnie, że krety są pożyteczne.

kretowiska
kretowiska na trawniku

Jak wskazują doświadczenia ogrodników, w ramach działań prewencyjnych (zapobiegawczych) może pomóc zasadzenie w ogrodzie bardzo intensywnie pachnących roślin, jak np. czosnek, bazylia, tymianek. Ponieważ krety mają bardzo wrażliwy słuch i węch oraz są bardzo wrażliwe na drgania, dlatego ekologiczne odstraszanie kretów polega m.in. na montowaniu na powierzchni gleby specjalnych odstraszaczy wibracyjno-akustycznych (elektroakustycznych). Można też samodzielnie wykonać różne hałasujące i drgające odstraszacze (np. kołatki lub puszki i butelki plastikowe umieszczone na palikach wbitych w ziemię, które w czasie podmuchów wiatru będą wydawały nieznośne dla tych zwierząt hałasy, albo butelki zakopane w ziemi szyjkami do góry, przez co będą gwizdały na wietrze). Kreta można również skutecznie odstraszyć częstym używaniem elektrycznej kosiarki do trawy.

tunel kreta
tunel wykonany przez kreta

Do ekologicznego odstraszania kretów służą również środki w postaci granulatów, płynów itp., które zadaje się do otworów kopców i korytarzy (np. zawierające ekstrakt margosy). Krety opuszczają wtedy miejsca swojego bytowania i nie powracają doputy, dopóki będzie utrzymywał się nieprzyjemny dla nich zapach. Może to być również tak samo aplikowany karbid polany wodą, który w glebie wydziela odstraszający, bardzo nieprzyjemny dla kretów zapach. Z kolei inne „domowe” sposoby rozprawienia się z kretami, to np. rozmieszczenie w tunelach i kopcach gałązek mięty, skórek z cytryny, kawałków śledzia lub włosów ludzkich. Krety można też wyłapać i przenieść na tereny dzikie (nieuprawne). Posłuży do tego np. pułapka na krety z sygnalizatorem mająca kształt rurki, która otwiera się tylko do wewnątrz i nie wypuszcza kreta, gdy do niej raz wejdzie). Nieekologiczne i radykalne są natomiast pułapki zabijające krety, podobne do tych na myszy i szczury.

złapany kret
kret złapany w łapkę na krety

Inną zabijającą krety metodą jest usypianie ich tlenkiem węgla. Służy do tego specjalne urządzenie wyposażone w silnik spalinowy emitujący duże ilości spalin, które pod dużym ciśnieniem wdmuchuje się rurami w system kanałów kretowiskowych. Uśmiercone w korytarzach osobniki dodatkowo odstraszają też ewentualnych nowych przybyszów i to na długi czas. Metodę tę uznaje się za ekologiczną, ponieważ nie powoduje uśmierceń wtórnych drapieżników (np. kotów, ptaków), które mogłyby zjeść takie martwe krety. Podobne działanie mają też świece dymne przeciw kretom. Podpaloną i tlącą się świecę należy umieścić w korytarzu i przykryć ziemią, zatykając też wcześniej pozostałe otwory korytarzy. Świeca będzie stopniowo uwalniała substancję chemiczną, która po kontakcie z wilgocią gleby przekształci się w toksyczny fosforowodór. W sklepach ogrodniczych dostępne są również trutki na krety i nornice w postaci pasty, granul itp. (np. pasta Glotox Garden Top).

COMMENTS

  • […] Zwierzę to wiedzie podziemny tryb życia. Jest przez to niemal całkowicie ślepe. Przystosowawczo ma również opływowy, walcowaty kształt ciała, ryjkowaty pysk z bardzo wrażliwymi wąsami czuciowymi, oraz bardzo miękkie i krótkie futro, a pod skórą sporą warstwę ocieplającego tłuszczyku. Krety mają też oczywiście specyficzne, wielkie łapy przednie z dużymi ostrymi pazurami, idealnie przystosowane do kopania podziemnych korytarzy. Łapy kreta dodatkowo poszerzają tzw. trzeszczki, czyli wyłącznie u tych zwierząt obecne, dodatkowe kostki śródręcza przednich łap. Dzięki trzeszczkom krety mają na karzedej łapie po jednej dodatkowej i wielkiej opuszce palcowej. Kret szkodnik może więc ryć w ziemi niczym mała koparka. […]

  • […] nigdy na naszą działkę i trzymały się z daleka. Jak jednak skutecznie zniechęcić te podziemne zwierzęta do rycia w naszym ogrodzie? Jest na to trochę ekologicznych sposobów. Między innymi warto […]

Comments are closed.